6: De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Welke kaart is de kaart van het Romeinse rijk?

KA6. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

Kenmerken

Verkorte versie: Uitbreiding Romeinse Rijk en romanisering

Tijdvak: Tijd van Grieken en Romeinen

Jaartallen: Ca. 3000 v. Chr. - 500 n. Chr.

Periode: Oudheid

Samenleving: Landbouwstedelijke samenleving

Invalshoek: economie, cultuur, politiek

Mindmap: imperium, republiek, Julius Caesar, burgerschap, Pax Romana, romanisering, Octavianus Augustus

Gebeurtenis: Pyrrhusoverwinning (280 v. Chr.), een schijnzege. De uitdrukking is ontleend aan de veldslagen die Pyrrhus, koning van Epirus (nu een provincie van Griekenland), leverde tegen de Romeinen in de 3e eeuw v.Chr. Hij verloor een groot aantal mannen in een tweetal gewonnen veldslagen. Toen een van zijn generaals hem na de overwinning bij Ausculum feliciteerde, antwoordde hij: "Als we nog één zo'n slag tegen de Romeinen winnen, is het helemaal met ons gedaan."

Persoon: Caesar. Julius Caesar was een Romeins politicus, generaal en schrijver. Hij werd na de verovering van Gallië, dictator van het Romeinse Rijk. Door zijn bewind werd de Romeinse Republiek omgevormd tot het Romeinse Keizerrijk. De heersers na hem lieten zich Caesar of keizer noemen. Beroemde uitspraken van hem zijn: ik kwam, ik zag, ik overwon en 'de teerling (=dobbelsteen) is geworpen'. 

Document: Res Gestae Divi Augusti (daden van de goddelijke Augusutus). Toen keizer Augustus op 19 augustus 14 stierf, bleek dat hij vier documenten had opgesteld die na zijn overlijden openbaar dienden te worden gemaakt: zijn testament, een lijst met instructies voor zijn begrafenis, een inventarisatie van de financiële staat van het keizerrijk en een opsomming van zijn prestaties. Deze laatste moesten in een bronzen plaat worden gegrift en opgesteld voor zijn mausoleum. Enkele kopieën zijn bewaard gebleven. 

Leerdoel

Invalshoek: economie, cultuur, politiek

- De leerling kan de groei van het Romeinse imperium uitleggen.

- De leerling kan de verschillende bestuursvormen van het Romeinse imperium benoemen en uitleggen.

- De leerling kan het ontstaan van de Grieks-Romeinse cultuur uitleggen.

- De leerling kan uitleggen hoe de Grieks-Romeinse cultuur zich verspreid over de veroverde gebieden.

Vragen van betekenis

Kan overheersing een weldaad (goede daad) zijn?

De Romeinen beriepen zich op de vrede en welvaart die zij brachten - en wezen daarbij graag op de aantrekkingskracht die hun beschaving had op andere volken, die, veroverd of niet, alles wat Romeins was doorgaans snel omarmden en overnamen.

Kritische waarnemers zien hierin een ander patroon: overheersing, verpakt als een geschenk dat je niet kunt weigeren. De criteria voor een 'beter bestaan' komen van één kant: die van de overheerser, die zijn eigen waarden oplegt aan de overheersten.

Kan er zoiets als een 'legitieme' claim tot overheersing zijn? Als wij bijvoorbeeld ergens in de wereld wreedheden aantreffen, is dat dan een rechtvaardiging om in te grijpen - of moeten we het zo laten onder het motto dat we onze normen voor de menselijkheid niet aan anderen mogen opdringen?

Test jezelf

Leg uit welk kenmerkend aspect in
de bron te herkennen is.

Bij zowel de Grieken als de Romeinen hebben jullie geleerd dat hun cultuur verspreid werd naar andere volken.

Leg uit waarom het verspreiden van de cultuur hoort bij het begrip IMPERIUM.
(!) Gebruik in je antwoord een voorbeeld van het HELLENISME of de ROMANISERING.

Gebruik de bron.
- Noem de twee kenmerkende aspecten die passen bij deze bron.
- Leg uit waarom met behulp van de bron.