Les 3: Tekststructuren herkennen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Les 3: Tekststructuren herkennen

Op je leesexamen krijg je een zakelijke tekst. Om deze tekst zo goedmogelijk te begrijpen, gebruiken we het stappenplan lezen. 

We gaan dat inoefenen met deze tekst over pijn. 

Hoeveel pijn kan een mens verdragen?

Hoeveel pijn iemand kan verdragen, hangt af van tal van factoren, biologisch en sociaal. ‘Je kunt op allerlei manieren je pijngrens beïnvloeden.’

Jullie krijgen een tekst over pijn. Deze leerstof heb je normaal al gezien bij biologie. 

Jullie krijgen een punt voor vakinhoud op het einde van de les. 

Ben jij in staat om de theorie uit deze tekst te halen? Hoe kun je ervoor zorgen dat je zoveel mogelijk info begrijpt?  --> stappenplan lezen 

Teksttype: artikel: rubriek wetenschap - - Bron: De Standaard

- auteur: Martine Kamsma (redacteur wetenschappen)

- tekstdoel: informeren

- Doelpubliek: volwassenen

- Onderwerp: pijn

Info

• Doel: informeren / amuseren --> Informatieve tekst
• artikel - rubriek: wetenschap
• Pijn 
• De Standaard
• Expert Blaney Davidson 

Uitvoeren 

Jullie krijgen een behoorlijk lange tekst. Het is belangrijk dat je deze begrijpt en vlot kunt navigeren door de tekst. 

- In de kantlijn kan je notities nemen. Hoofdpunten noteren. Voeg alinea's samen. 

- Maak een schema als je een tekstverband tegenkomt. 

- Noteer moeilijke woorden 

Opdracht

 

Lees de tekst over pijnprikkels intensief. Gebruik het stappenplan lezen.

Doel: de tekst begrijpen en informatie snel kunnen terugvinden

Tips leesstrategie intensief lezen

- Bepaal welke alinea’s samen horen. Voeg ze samen met een markeerstift.

- Zoek de kernzin en markeer ze.

- Zoek naar tekstverbanden. Je zou zeker de volgende verbanden moeten terugvinden:

o Chronologisch

o Tegenstellend

o Beschrijvend

o Oorzakelijk

- Schematiseer in de kantlijn om vlot informatie te kunnen vinden.

U

De uiteinden van de gevoelszenuwen, pijnreceptoren die druk, beschadiging, warmte of koude waarnemen, noemen we ...

nociceptoren

Wat wordt er bedoeld met: 'zonder brein, geen pijn'?

capsaïsine is ...

1. een kanaal met geladen deeltjes
2. een stof in rode peper
3. een zenuwuiteinde
4. een soort pijn

Vrouwen hebben een hogere pijngrens dan mannen

1. juist
2. fout

• Oefening 2 samen overlopen: tekstbegrippen zijn te kennen!
• --> oriënterend lezen 
• 3b Hoofdpunten aanduiden 
• 5a: De hoofdgedachte: teambord 
• 5c: Tekstdoelen

nieuwe vakbegrippen. 

Huistaak: zoek voor elke tekstsoort een tekst en plaats ze in de trello. 

https://trello.com/invite/nederlands3nw/ATTI08d916e07b07779117a936570eaa500e2E3E117B

Teksttype: reisgids 

Onderwerp: Dubai 

Tekstdoel: informeren 

Doelpubliek: volwassenen die graag reizen

Hoofdpunten in kleur 

--> oriënterend en globaal lezen 

Trello 

Trello

Team consensus: Hoort de tekst bij de gevraagde tekstsoort?

Verbeter met je team de tekstsoorten van een leerling. Bespreek elke tekst en bepaal samen of de tekst past bij de tekstsoort. 

Plak een sticker. 

Tekstverband VS tekststructuur 

tekstverband	tekststructuur
- op alinea's of zinsniveau	- opbouw van heel de tekst

Bord: 

- tekst schrijven 

-  tekststructuur 
Titel - inleiding - midden (incl. alinea's) - slot. 

-  tekstverbanden  

- Opsommingsstructuur

- Beschrijvende structuur 

- Chronologische structuur 

- Vergelijkende structuur

- Evaluatiestructuur

- Verklaringsstructuur

- Argumentatiestructuur

- Probleemstructuur

- Onderzoeksstructuur

- Maatregelstructuur

- Handelingsstructuur

 

• Uitgelicht: De beste game van het jaar
• Waar komt de donder vandaan?
• Nieuw actieplan opgesteld voor stormweer
• Nieuwe diersoort ontdekt 

Teambord: Welke tekststructuur verwacht je bij het lezen van deze titels? 

Oefenopdracht leesexamen Nederlands

1. Kies een tekst. 

2. Voer het stappenplan uit.

Hoe achterhaal/bepaal ik welke tekststructuur gebruikt werd in een leestekst? - STAPPENPLAN

1. Lees de tekst oriënterend (nummer de alinea’s dus ook)

2. Activeer jouw voorkennis.

3. Lees de tekst intensief.

4. Bepaal per alinea de kernzin en dus ook het hoofdpunt.

 Je kan hiervoor volgende strategieën gebruiken:

• Kijk naar de eerste zin in de alinea.

• Kijk naar de laatste zin in de alinea.

• Lees de alinea intensief en vat in een paar woorden samen waarover de alinea gaat. Stel dan een vraag over deze samenvattende woorden.

• Kijk naar vaak voorkomende woorden.

5. Schrijf per alinea het hoofdpunt op.

6. Neem het overzicht met de tekststructuren erbij: Met welke tekststructuur komen de hoofdpunten het beste overeen?

7. Zo heb je zelf de tekststructuur van de tekst bepaald.