Wijsgerige antropologie (van Nature kunstmatig)

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wijsgerige antropologie

Deze les

Terugblik 

Plessner

Opdrachten

Bespreken 

Evaluatie

Lesdoelen

Ik kan in mijn eigen woorden uitleggen wat een mensbeeld is

Ik kan in mijn eigen woorden uiteggen wat het mensbeeld van Nietzsche is

Mensbeeld

Doordachte voorstelling van wat/wie de mens is.

Logboekopdracht 2

Schrijf in ongeveer drie zinnen jouw eigen mensbeeld op.

Nietzsches Filosofie

• Nietzsche wil mens zijn waardigheid teruggeven grijpt terug op de Griekse waarden. 
  De mens moet zichzelf als maatstaf nemen, (sofisten?)
  
  
• "Hij ziet het christendom als een techniek van de middelmatig massamens om de vrije geest te knechten" > slavenmoraal vs herenmoraal/machtsmoraal
  
  
• God is dood, wetenschap heeft zijn plek ingenomen, daardoor desoriëntatie van goed en kwaad. Dat is juist iets goeds. Niets staat vast, ook idealen niet, > zelf waarden scheppen (Umwertung aller Werte)
  
  
• Eigen ongeluk niet meer afschuiven op het lot of op een God > Amor Fati
  

"Voorbij goed en kwaad"

Herenmoraal

“De mens van het voorname type is voor zijn gevoel zelf waardebepalend, hij heeft geen goedkeuring nodig, hij oordeelt ‘wat voor mij schadelijk is, is schadelijk als zodanig,’ hij ziet zichzelf als iets waaraan de dingen pas hun eer ontlenen, hij is waardenscheppend. Alles wat hij over zichzelf weet, eert hij: zulk een moraal is zelfverheerlijkend. Op de voorgrond staat het gevoel van overvloed, van macht die wil overstromen, het geluk van de hoogspanning, het bewustzijn van een rijkdom die zou willen schenken en afstaan: ook de voorname mens helpt de ongelukkige, niet of bijna niet uit medelijden, maar meer uit een drang die door de overstromende macht wordt veroorzaakt.”

Wat is waar? Wat is Goed?

Umwertung aller werte

Volgens Nietzsche is de mens niet rationeel. Rationaliteit is een teken van kuddegeest (slavenmoraal). 

We proberen de werkelijkheid met onze ratio netjes te ordenen, maar dat is een ontkenning van de werkelijkheid die chaotisch is.

De Übermensch kan 'de' waarheid aan, namelijk dat alle waarheid een illusie is. Daarom moet de mens zijn/haar eigen waarden creëren. 

zie pp. 218-219 en 221 van Oog in de Storm

Übermensch

De mens die losbreekt van de kudde en op eigen benen durft te staan. De Übermensch is onafhankelijk en durft voor zijn eigen ontwikkeling te kiezen.

Soms moeilijk en pijnlijk, falen hoort erbij.  Zoektocht naar het individuele (en tijdelijke) goede. 

Christendom en alcohol zijn hetzelfde: Ze zorgen ervoor dat we niet de actie ondernemen die we zouden moeten ondernemen.

Übermensch kijkt op ons (huidige mens) terug zoals wij nu naar de apen. 

Aan de slag

              Nietzsche: 

               De rede compenseert onze gebreken

• mensen zijn gebrekkige dieren
• intellect om te overleven

kuddedier: mens die niet zijn eigen waarde bepaalt, maar laat bepalen door anderen. 

Slavenmoraal: het volgen en lijdzaam ondergaan van vreemd gezag.

Nietzsches opvatting dat de huidige mens een ziek dier en een kuddedier is en het begrip slavenmoraal;

Nietzsche en democratie

Welke waarde is belangrijk in een christendom en democratie?

• gelijkheid
• medelijden, zorgen voor zwakken

ET 14.3 Nietzsches opvatting dat democratie mensen verlaagt tot kuddedier.

Nietzsche en democratie

Welke waarde is belangrijk in een christendom en democratie?

• gelijkheid
• medelijden, zorgen voor zwakken

ET 14.3 Nietzsches opvatting dat democratie mensen verlaagt tot kuddedier.

Slavenmoraal

Achtergrond:
de mens moet zijn eigen waarden scheppen want God is dood.

• Doel van de mens is de kudde te ontstijgen.
•  Voor zelfbepaling! Voor stijd! Voor groots en meeslepend leven!
• Tegen gelijkheid! Tegen medelijden! Tegen nederigheid! 
• Dus: tegen het christendom! Tegen democratie

ET 14.3 Nietzsches opvatting dat democratie mensen verlaagt tot kuddedier.

Wie is de snelste?

Zonder hulpmiddelen!

Een ree

Een mens

Een kip

Een slak

Wie kan het beste zwemmen?

Zonder hulpmiddelen!

Een mens

Een kip

Een dolfijn

Een schaap

Wie kan het beste vliegen?

Zonder hulpmiddelen!

Een slang

Een mus

Een haai

Een mens

3. Kuddedier

We zijn een Mangelwesen,

MAAR

we hebben een uitstekend denkvermogen!

Helaas gebruiken we dit nauwelijks,

we denken vaak niet zelf na.

We volgen...

Nihilisme

Morele waarden bestaan niet in de wereld

Nietzsche: God is dood

• Mensen hebben het idee van God vermoord.
  
• God was eerder de gever van morele wetgeving en van betekenis
  
• Nu God niet bestaat, is het leven zinloos.
  

Zonder God

 is er ook geen moraal, alleen maar machtsstrijd tussen de mensen.

Niemand kan dan nog vanuit bovenmenselijk perspectief een andere wet voorschrijven.

Wil tot macht