Woordsoorten wederkerend en werderkerig voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

volgorde van ontleden

1

2

3

4

5

6

7

meewerkend voorwerp

persoonsvorm

gezegde

lijdend voorwerp

onderwerp

bwb

zinsdelen

Welke zin is geen correct Nederlands?

1. Lianne bemoeit zich altijd met de ruzies van anderen.
2. Lianne bemoeit haar zus altijd met de ruzies van anderen.
3. Kleedt meneer Haaksma zich extra netjes aan op zondagmorgen?
4. Kleedt meneer Haaksma zijn kinderen extra netjes aan op zondagmorgen?

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

1: Ik schaam me.

2: Hij ergert zich.

3: Zij wast zich.

4: Je bezeert je.

5: Ik bemoei me met jouw zaken.

6: Zij vragen zich af wat jij hier doet.

7: Wij spannen ons erg in.

8: Zij vergist zich nooit.

9: Hij heeft zich gestoten.

10: Ik heb me verbrand.

Wat valt op?

Wederkerende werkwoorden

Wederkerende werkwoorden kunnen onderverdeeld worden in

 verplicht wederkerende werkwoorden en toevallig wederkerende werkwoorden.

Verplicht wederkerende werkwoorden worden gecombineerd met een wederkerend voornaamwoord dat gelijk is aan het onderwerp. 

Staat het onderwerp in de derde persoon, dan is het wederkerend voornaamwoord zich. 

Aan het wederkerend voornaamwoord wordt meestal niet het nadrukkelijke -zelf toegevoegd.

Voorbeeld wederkerend ww

Ik vergis me wel eens.

Zij bemoeit zich met de ruzie van anderen.

Je kunt een ander niet vergissen, alleen jezelf. Daarom noem je dit een verplicht wederkerend werkwoord. 

Bij het werkwoord hoort een wederkerend voornaamwoord (me, zich).

Dit hoort bij het wg: vergis me

Verplicht wederkerende werkwoorden

zich bemoeien 

zich ergeren

zich gedragen

zich uit de voeten maken

zich ontfermen

zich schamen

Voorbeeld wederkerend ww

Kleed hij zich extra netjes aan voor de fotodag?

Je kunt jezelf aankleden, maar ook iemand anders.
Daarom noem je dit een toevallig wederkerend werkwoord. 

Bij het werkwoord hoort een wederkerend voornaamwoord (zich).

Dit hoort bij het LV: zich (WG = kleed aan)

Toevallig

wederkerende werkwoorden

(zich) amuseren

(zich) aankleden

(zich) scheren

(zich) verwonden

(zich) vermaken

(zich) wassen

Hij verdedigt zich met zijn vuisten!
Wat is het WG?

1. verdedigt
2. verdedigt zich

Kortom...

1. Kijk of je "zelf" toe kan voegen aan het wederkerend vnw.
2. Ja? Je hebt te maken met een toevallig wederkerend werkwoord en het wederkerend vnw is lv.
   
3. Nee? Dan heb je te maken met een verplicht wederkerend werkwoord en het wederkerend vnw is een deel van het wg.

Oefenen

Opdracht 1

• 1
  . Vanwege het arrestatiebevel houden we ons voorlopig schuil in de heuvels.
• ow = we
  
• wg = houden ons schuil
  

• 2
  . In vlakke gebieden blijken rivieren zich vaak te vertakken.
• ow = rivieren
  
• wg = blijken zich te vertakken
  

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

Maak Oefening 1 verder af in het boek op blz. 28.

Aan de slag!

Maak opdracht 2 en 3 op bladzijde 29. (Huiswerk)