H5 - T5: BS1 Gaswisseling

• biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Tijdens een operatie is een patiënt aangesloten op een hart-longmachine. De taak van welke bloedsomloop wordt overgenomen door de machine?

1. Alleen de kleine bloedsomloop
2. Alleen de grote bloedsomloop
3. Zowel de kleine als de grote bloedsomloop

Is deze bloedsomloop open of gesloten? En enkelvoudig of dubbel?

1. Open, enkelvoudig
2. Open, dubbel
3. Gesloten, enkelvoudig
4. Gesloten, dubbel

Bij een dubbele bloedsomloop gaat een rode bloedcel van voet naar hersenen, ? keer door het hart?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 0

Cellen in de wand van de luchtpijp van de mens krijgen door bepaalde bloedvaten zuurstofrijk bloed toegevoerd.
Behoren deze bloedvaten tot de kleine of grote bloedsomloop?
Zijn deze bloedvaten vertakkingen van aders of slagaders?

1. kleine / aders
2. kleine / slagaders
3. grote / aders
4. grote / slagaders

Via welke stof kunnen zuurstofmoleculen diffunderen naar de cellen?

1. Bloedplasma
2. Weefselvloeistof
3. Lymfe

In diagram 1 is het volume van de linkerkamer
van het hart weergegeven.
Welke grafieken van diagram 2 geeft het
volume van de rechterkamer weer gedurende
deze periode?

1. Grafiek A
2. Grafiek B
3. Grafiek C

Max (hond) krijgt een bloedtransfusie via een linkervoorpootader. Een mogelijk gevolg van een afweerreactie na een bloedtransfusie is klontering van rode bloedcellen. De ernst van het gezondheidsrisico hangt samen met de plaats waar zo’n stolsel ontstaat.

Welk gezondheidsrisico kan rechtstreeks het gevolg zijn van een stolsel dat ontstaat in de linkervoorpootader?

1. een hartaanval
2. een herseninfarct
3. een longembolie
4. gedeeltelijke verlamming van de rechtervoorpoot

Bij de aanmaak van rode bloedcellen en de productie van EPO is er sprake van negatieve terugkoppeling. Welke factor zorgt voor de negatieve terugkoppeling in dit regelsysteem?

1. EPO gehalte in het bloed
2. zuurstofgehalte in het bloed
3. activiteit van het rode beenmerg
4. de hematocrietwaarde

neusholte

luchtpijp

long

middenrif

huig

slokdarm

longblaasje

Waarom kun je beter
met je neus ademhalen?

Thema 5 

Leerdoelen: 

Je kunt uitleggen wat gaswisseling en ademhaling is en wat het verschil is tussen neusademhaling en mondademhaling. 

Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel van de mens noemen met hun kenmerken en functies.

Je kunt de verschillen tussen ingeademde en uitgeademde lucht noemen.

Gaswisseling

Het uitwisselen van gassen tussen omgeving en longen
Doel: zuurstof opnemen, koolstofdioxide afgeven
Dit zijn gassen die nodig zijn dan wel ontstaan bij verbranding
Door verbranding krijgt het lichaam energie voor de processen

Gaswisseling

gaswisseling

zuurstof (O2) komt via de luchtpijp-bronchien in de longblaasjes. dit is omringt door bloedvaten. de zuurstof gaat het bloed in. 

in het lichaam wordt de zuurstof gebruikt voor verbranding. bij verbranding komt koolstofdioxde vrij. Dit wordt via het bloed naar de longblaasjes gebracht en weer gegeven aan de luchtpijp-bronchien.

we wisselen koolstofdioxide voor zuurstof.

https:

Zuurstoftransport

Klein deel opgelost in het bloedplasma: 3 mL O2/L.

De rest wordt vervoerd door rode bloedcellen (200 mL O2/L).

Rode bloedcellen hebben geen kern maar wel 200 tot 300 miljoen hemoglobine moleculen per cel.

5 miljoen rode bloedcellen per mL bloed.

Hemoglobine

Hemoglobine

Elk hemoglobine-molecuul kan 4 O2 moleculen binden.

Dan ontstaat HbO2 = oxihemoglobine

De bindingsreactie is een evenwichtsreactie.

                                    Hb + O2 <-> HbO2

Hemoglobine

jjy

Hoog                                                                                                               Laag

verzadigingspercentage                             verzadingingpercentage

tot 100%                                                                                                      tot 0%

0% Hb

100% HbO2

100% Hb

0% HbO2

Hemoglobine

jjy

Het verzadigingspercentage (hoeveelheid HbO2) wordt bepaald door verschillende omgevingsfactoren.

0% Hb

100% HbO2

100% Hb

0% HbO2

Hemoglobine

jjy

• Hoge zuurstofconcentratie in de omgeving = hoog verzadigingspercentage
• Lage zuurstofconcentratie in de omgeving = laag verzadigingspercentage

Zuurstofconcentratie is pO2/ zuurstofdruk

0% Hb

100% HbO2

100% Hb

0% HbO2

Verzadigingspercentage (BINAS 83D)

Myoglobine

In de spieren zit myoglobine. 

Dit bindt bij lage zuurstofspanningen 

beter aan zuurstof dan hemoglobine. 

Dit is handig om in de spieren extra 

zuurstof over te nemen van Hb. 

Foetaal hemoglobine

In ongeboren kind: foetaal 

hemoglobine dat net iets beter

zuurstof bindt dan hemoglobine:

kan daardoor in de placenta het

zuurstof overnemen van de

hemoglobine van de moeder.

Gemaakt van kraakbeen

Zorgt voor gaswisseling

Maakt longen wijd

Verwarmt lucht

Bevat stembanden

Longblaasjes

Middenrif

Neusholte

Luchtpijp

Strottenhoofd

Wanneer de bronchiën nauwer zijn, gaat de gaswisseling dan sneller of langzamer?

1. Sneller
2. Gelijk
3. Langzamer

In welke volgorde passeert lucht de luchtwegen?

1. Longblaasjes- luchtpijp-bronchiën
2. Bronchiën- Luchtpijp- Longblaasjes
3. Luchtpijp- bronchiën - longblaasjes
4. Luchtpijp- longblaasjes- bronchiën

De luchtpijp splits in tweeën in....

1. Kraakbeenringen
2. Longblaasjes
3. Bronchiën

Wie zorgt ervoor dat zuurstof in je lichaam verspreidt wordt?

1. Bronchie
2. Luchtpijp
3. Neus
4. Bloedvaten

Wat is waar bij ademhaling?

1. De hoeveelheid O2 en CO2 blijft gelijk
2. De hoeveelheid O2 groter bij inademen.
3. De hoeveelheid CO2 groter bij inademen
4. De hoeveelheid CO2 kleiner bij uitademen

Het opnemen van zuurstof en   

het afgeven van koolstofdioxide

Het verversen van de lucht in de longen

Gaswisseling

Ademhaling

Rode bloedcellen geven ....................................Af.

Rode bloedcellen nemen...................op.

Dit noemen we.............................in de long.

Zuurstofrijk bloed wordt vervolgens naar alle.....................vervoerd.

De koolstofdioxide verlaat het lichaam via de..........................

Zuurstof

Longen

Koolstofdioxide

Lichaamsdelen

Gaswisseling

Diffusie van een stof gaat altijd...

1. van een hoge naar een lage concentratie, vanzelf
2. van een lage naar een hoge concentratie, vanzelf
3. van een hoge naar een lage concentratie, kost energie
4. van een lage naar een hoge concentratie, kost energie

Welke factor is NIET direct een prikkel voor het ademhalingscentrum om te gaan ademhalen?

1. daling concentratie zuurstof in je bloed
2. stijging concentratie koolstof dioxide in je bloed
3. daling pH waarde in je bloed
4. Stijging adrenaline in je bloed

Bij welk nummer of welke nummers vindt gaswisseling plaats?

1. 5
2. 8
3. 9
4. 10

Wanneer de bronchiën nauwer zijn, gaat de gaswisseling dan sneller of langzamer?

1. Sneller
2. Gelijk
3. Langzamer

Thema 5 

Leerdoelen: 

Je kunt uitleggen wat gaswisseling en ademhaling is en wat het verschil is tussen neusademhaling en mondademhaling. 

Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel van de mens noemen met hun kenmerken en functies.

Je kunt de verschillen tussen ingeademde en uitgeademde lucht noemen.

Aan de slag 

1 t/m 4 maken

Samenstelling bloed

Samenstelling bloed

Eiwitten vormen een colloïd, ze zijn niet opgelost in het plasma maar zijn fijn verdeeld.