3H - Ecologie, § 2 + § 4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Voedselrelaties en piramides

Na deze les kun je:

• Onderscheid maken tussen voedselketen, voedselweb en voedselpiramide. (§.2 + § 4)
• De begrippen producent, consument van de 1e, 2e, 3e orde etc, en reducent toepassen. (§ 2).

Voedselketen

voedselketen

VOEDSELKETEN

Van voedselweb naar -keten

In een voedselketen is er telkens één relatie tussen 2 organismen aangegeven met een pijl. 
Bijvoorbeeld: rups > koolmees

Dit is natuurlijk veel simpeler dan de werkelijkheid!

Veel organismen hebben meerdere voedselrelaties. Daarom gaan er vaak meerdere pijlen van en naar een organisme, en kom je al snel uit op een voedselweb.

Voedselweb

Voedselpiramide

In het filmpje hoor je ook al de term voedselpiramide.

Daarin worden alle producenten in een basislaag getekend, alle consumenten 1e orde in de laag er bovenop enz. tot de bovenste laag roofdieren, de toppredatoren.

Voedselpiramide

Producenten en consumenten

• Van onder naar boven bekijken
  
• Naar boven toe gaat er energie verloren!

De lagen in een voedselpiramide

Twee soorten voedselpiramides

Piramide van aantallen: hoeveel organismen zitten in elk niveau? Heb je net gezien in de dia hiervoor.

Piramide van biomassa: wat is de biomassa van elk niveau?

Biomassa = het totale gewicht van alle energierijke stoffen. 
Elk organisme bestaat uit veel verschillende stoffen. Een aantal stoffen is energierijk, zoals koolhydraten, eiwitten en vetten.

Voedselpiramide

Voedselpiramide

Piramide van aantallen

Piramide van gewicht

waarom staan producenten als basislaag in de voedselpiramide?

Producenten zijn organismen die hun eigen voedingsstoffen kunnen maken. 

De meestvoorkomende producenten zijn planten, die dit doen door middel van fotosynthese.

Planten basis van alle ecosystemen

Planten produceren dus stoffen die alle andere organismen in het ecosysteem voorzien van energie. Daarom worden zij producenten genoemd en vormen planten de basis van de voedselpiramide. 

Reducenten 

Niet alle dieren en planten worden gegeten. Ze kunnen ook gewoon doodgaan. De dode resten van planten en dieren worden dan als voedsel gebruikt door afvaleters (pissebed, duizendpoot, regenworm etc). De resten die de afvaleters achterlaten, worden verder afgeroken door bacteriën en schimmels. We noemen bacteriën en schimmels daarom reducenten. 

Kringloop

Reducenten zetten de stoffen uit de dode resten van organismen om in koolstofdioxide, water en mineralen. Koolstofdioxide en water kunnen weer door de planten (producenten) worden opgenomen en bij de fotosynthese worden verbruikt. Ook de mineralen worden door planten gebruikt. Stoffen van planten komen dus via dieren, afvaleters, bacteriën en schimmels uiteindelijk weer bij planten terecht.