Les 5. Goden en godinnen: Het pantheon van het Hindoeïsme.
1 / 38
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Het hindoeïsme kent een veelheid aan goden en godinnen die verschillende aspecten van het universum belichamen, van schepping en behoud tot vernietiging en wedergeboorte, waarbij elk een symbolische betekenis heeft die verband houdt met aspecten van het leven.
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
A
Oepanisjads
B
Koran
C
Mahabharata
D
Veda's
Slide 3 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Dit geschrift gaat over eenwording van de atman met de Brahman.
A
Veda's
B
Ramajana
C
Oepanisjads
D
Mahabharata
Slide 4 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Video
Bron: Schooltv.nl Goden in het Hindoeïsme.
Slide 6 - Tekstslide
In het hindoeïsme vinden we elementen van zowel polytheïsme, monotheïsme als pantheïsme:
Polytheïsme: Het hindoeïsme omarmt een polytheïstische benadering door vele goden en godinnen te vereren, elk met hun eigen specifieke eigenschappen, krachten en mythologieën.
Bijvoorbeeld, Brahma is de schepper, Vishnu is de beschermer en Shiva is de vernietiger in de Trimurti (drie-eenheid).
Monotheïsme: Tegelijkertijd kan het hindoeïsme ook worden gezien als monotheïstisch, omdat veel hindoes geloven dat alle goden en godinnen uiteindelijk manifestaties zijn van één ultieme werkelijkheid, Brahman.
Dit concept benadrukt de eenheid achter de verscheidenheid van goddelijke manifestaties.
Pantheïsme: Het hindoeïsme omarmt pantheïstische ideeën doordat het gelooft dat Brahman niet alleen de schepper is, maar ook de onmetelijke kosmische energie die in alles en iedereen aanwezig is.
Hierdoor is het hele universum doordrongen van goddelijkheid, en elke manifestatie ervan kan worden gezien als een uiting van Brahman.
Deze combinatie van polytheïsme, monotheïsme en pantheïsme in het hindoeïsme weerspiegelt de diverse manieren waarop hindoes de werkelijkheid en de goddelijke aard van het bestaan begrijpen en benaderen.
Slide 7 - Tekstslide
De Trimurti is de drie-eenheid van goddelijke krachten in het hindoeïsme, bestaande uit:
Brahma: De schepper van het universum, verantwoordelijk voor het scheppen en onderhouden van alles wat bestaat.
Vishnu: De beschermer en onderhouder van het universum, die in verschillende vormen (avatars) naar de aarde komt om het evenwicht te herstellen en het goede te beschermen.
Shiva: De vernietiger en transformerende kracht, die zorgt voor vernieuwing en transformatie in het universum door het vernietigen van oude vormen om ruimte te maken voor nieuwe creaties.
Samen vertegenwoordigen Brahma, Vishnu en Shiva de cyclische aard van het leven, waarin schepping, behoud en vernietiging elkaar afwisselen in een voortdurende cyclus van kosmische processen.
In het christendom is er ook sprake van de Drie-eenheid. Benoem deze.
Slide 8 - Open vraag
De Drie-eenheid in het christendom verwijst naar de theologische leer dat God één wezen is, bestaande uit drie personen:
God de Vader: De Schepper van het universum, gezien als de almachtige en alwetende God.
God de Zoon (Jezus Christus): De tweede persoon van de Drie-eenheid, die mens werd in de persoon van Jezus Christus om de mensheid te verlossen van zonde en om verlossing te bieden.
God de Heilige Geest: De derde persoon van de Drie-eenheid, die actief is in de wereld en in het leven van gelovigen, en die helpt bij spirituele begeleiding, troost en kracht.
De leer van de Drie-eenheid benadrukt de eenheid van God in drie personen, en is een fundamenteel aspect van het christelijk geloof dat wordt geleerd in verschillende denominaties binnen het christendom.
Is het christendom een Polytheïstische of Monotheïstische religie?
A
mono
B
poly
Slide 9 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
Brahma is een van de belangrijkste goden in het hindoeïsme en maakt deel uit van de Trimurti, de drie-eenheid van goddelijke krachten.
Rol: Brahma wordt beschouwd als de schepper van het universum en verantwoordelijk voor het tot stand brengen van alle levende wezens en materie.
Attributen: Hij wordt vaak afgebeeld met vier gezichten, die elk een van de Veda's symboliseren, en vier armen die symbolen vasthouden zoals de kamandalu (waterpot), de rosse (heilige draad), de lotus en een Vedische tekst.
Belang: Hoewel Brahma een belangrijke godheid is, wordt hij minder aanbeden dan Vishnu en Shiva. Dit komt doordat zijn rol als schepper wordt gezien als een initiële daad die vervolgens wordt overgenomen door Vishnu en Shiva, die respectievelijk verantwoordelijk zijn voor het behoud en de vernietiging van de wereld.
Tempels en Verering: Er zijn maar weinig tempels gewijd aan Brahma, vooral in vergelijking met Vishnu en Shiva. Een bekende tempel is de Brahma-tempel in Pushkar, India.
Filosofische Betekenis: Brahma vertegenwoordigt de scheppende kracht in het universum en belichaamt het principe van schepping en ordening volgens de hindoeïstische kosmologie.
De rol en verering van Brahma zijn diep verankerd in het hindoeïstische geloof en bieden een essentieel inzicht in de kosmologie en spirituele filosofie van het hindoeïsme.
I
S
I
M
N
D
O
E
E
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
Slide 11 - Sleepvraag
Hindoeïsme
Slide 12 - Tekstslide
Shiva is een van de belangrijkste godheden in het hindoeïsme, en zijn karakteristieke kenmerken en symbolen maken hem uniek binnen de hindoeïstische pantheon.
Rol: Shiva wordt vaak vereerd als de vernietiger binnen de Trimurti (drie-eenheid) van het hindoeïsme, naast Brahma de schepper en Vishnu de beschermer.
Hij speelt een cruciale rol in het proces van vernietiging en transformatie, wat nodig is voor de wedergeboorte en het herstel van evenwicht in de kosmos.
Kenmerken: Shiva wordt vaak afgebeeld met een derde oog op zijn voorhoofd, wat zijn alziendheid symboliseert. Hij draagt een halsketting van schedels (Rudraksha), een maansikkel op zijn haarlok (jata), en een slang om zijn nek.
Zijn attributen omvatten de drietand (trishula), de drum (damaru), en de as (bhasma) die zijn verbinding met spirituele kracht en transformatie vertegenwoordigen.
Aspecten: Shiva heeft vele aspecten, waaronder Mahadeva (de grote god), Nataraja (de kosmische danser), Ardhanarishvara (de god die mannelijk en vrouwelijk in zich verenigt), en vele andere vormen die verschillende aspecten van zijn kracht en genade benadrukken.
Verering: Shiva wordt op grote schaal aanbeden door hindoes over de hele wereld. Zijn tempels, zoals de beroemde Kashi Vishwanath-tempel in Varanasi en de Meenakshi-tempel in Madurai, trekken miljoenen pelgrims en devotees aan jaarlijks.
Spirituele Betekenis: Spiritueel vertegenwoordigt Shiva de universele kracht die de vernietiging van het ego en de illusies van de wereld mogelijk maakt, waardoor de ziel zuivering en bevrijding kan bereiken (moksha).
De verering van Shiva, zijn iconografie en zijn filosofische betekenis maken hem tot een van de meest vereerde en intrigerende goden in het hindoeïstische pantheon, die diep verweven is met zowel religieuze als spirituele praktijken binnen het hindoeïsme.
De paardensprong
E
E
S
P
H
R
P
C
Slide 13 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Vishnu is een van de belangrijkste goden in het hindoeïsme, en maakt deel uit van de Trimurti (drie-eenheid) naast Brahma (de schepper) en Shiva (de vernietiger). Hier zijn enkele belangrijke aspecten van Vishnu:
Rol: Vishnu wordt vereerd als de beschermer en onderhouder van het universum. Hij is verantwoordelijk voor het handhaven van dharma (rechtvaardigheid) en het behouden van kosmische orde.
Kenmerken: Vishnu wordt vaak afgebeeld met blauwe huid en vier armen, waarin hij symbolen draagt zoals de discus (Sudarshana Chakra), de knots (Kaumodaki), de lotusbloem (Padma) en de schelp (Shankha). Hij rijdt vaak op de mythische adelaar genaamd Garuda.
Avatars: Vishnu wordt geassocieerd met tien belangrijke avatars (incarnaties) die hij heeft aangenomen om dharma te herstellen en de mensheid te beschermen. De meest bekende avatars zijn onder andere Rama (held van de Ramayana) en Krishna (held van de Mahabharata en de Bhagavad Gita).
Tempels en Verering: Vishnu wordt vereerd in tempels over de hele wereld, waar devotees hem aanbidden voor zijn bescherming, zegeningen en spirituele leiding. Enkele beroemde Vishnu-tempels zijn de Tirupati-tempel in Zuid-India en de Badrinath-tempel in de Himalaya's.
Filosofische Betekenis: Vishnu symboliseert het principe van behoud en liefde in het universum, en zijn avatars illustreren de bereidheid van God om menselijke vorm aan te nemen om deugd te beschermen en kwaad te vernietigen.
Vishnu is een centrale figuur in het hindoeïstische geloof en zijn verering speelt een cruciale rol in de spirituele praktijken en culturele tradities van hindoes wereldwijd.
A
Shiva, Ganesha, Brahma
B
Ganesha, Vishnu, Shiva
C
Brahma, Shiva, Vishnu
D
Vishnu, Ganesha, Shiva
Slide 15 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 16 - Tekstslide
Vishnu wordt geassocieerd met tien belangrijke avatars (incarnaties) die hij heeft aangenomen om dharma te herstellen en de mensheid te beschermen. De meest bekende avatars zijn onder andere Rama (held van de Ramayana) en Krishna (held van de Mahabharata en de Bhagavad Gita).
Slide 17 - Tekstslide
Matysa (Vis):
Vishnu verscheen als een vis om de heilige geschriften te beschermen tijdens de grote overstroming (Mahapralaya).
Slide 18 - Tekstslide
Kurma (Schildpad):
Hij manifesteerde als een schildpad om de berg Mandara te ondersteunen tijdens het karnen van de oceaan van melk (Samudra Manthan).
Slide 19 - Tekstslide
Varaha (Wild zwijn):
Vishnu nam de vorm van een wild zwijn aan om de aarde te redden, die door demon Hiranyaksha in de oceaan was gezonken.
(Leg de link met andere verhalen over zondvloed; zoals Noach en Gilgamesh. Epos.)
Slide 20 - Tekstslide
Narasimha (Leeuw-mens):
Hij verscheen als een half mens, half leeuw om de demonische koning Hiranyakashipu te verslaan, die zijn zoon Prahlada vervolgde.
Slide 21 - Tekstslide
Vamana (Dwerg):
Vishnu nam de vorm van een dwerg (Vamana) aan om de demon Bali te overwinnen en de kosmische balans te herstellen.
Slide 22 - Tekstslide
Parashurama (Krijger met bijl):
Als Parashurama vernietigde Vishnu de kwaadaardige krijgers en herstelde hij dharma door zijn strijd met de kaste van de Kshatriya.
Slide 23 - Tekstslide
Rama:
De incarnatie als Rama, de prins van Ayodhya en held van het epische gedicht Ramayana, belichaamt deugd, rechtvaardigheid en plichtsbesef.
Slide 24 - Video
Bron: Schooltv.nl/ krishna god van de liefde.
Slide 25 - Tekstslide
Krishna:
Vishnu werd Krishna, de herder en charismatische prins van Mathura en later de centrale figuur in de Mahabharata en de Bhagavad Gita. Hij onderwees spirituele wijsheid en universele principes van het leven.
Slide 26 - Tekstslide
Boeddha:
Als Boeddha verscheen Vishnu om misleiding en onwetendheid te bestrijden, en om mensen te leiden naar spirituele verlichting en compassie.
Slide 27 - Tekstslide
Kalki:
Kalki is de toekomstige avatar van Vishnu, die zal verschijnen aan het einde van het huidige tijdperk (Kali Yuga) om het kwaad te vernietigen en deugd te herstellen, wat resulteert in een nieuwe spirituele orde.
Als rijder op het witte paard.
Wat is geen avatar van Vishnu?
A
Jezus
B
Krishna
C
Boeddha
D
Kalkin
Slide 28 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Tekstslide
Bron: Schooltv.nl; India en goden.
Slide 30 - Video
Deze slide heeft geen instructies
De paardensprong
E
IJ
N
S
D
W
H
E
Slide 31 - Sleepvraag
wijsheden
Slide 32 - Tekstslide
Sarasvati is een belangrijke godin in het hindoeïsme, geassocieerd met kennis, kunst, muziek, wijsheid en leren. Hier is een beknopte beschrijving van Sarasvati:
Rol: Sarasvati wordt vereerd als de godin van kennis, taal, muziek, kunst, wijsheid en leer. Ze wordt ook geassocieerd met rivieren en stromend water, symbolisch voor zuiverheid en creativiteit.
Attributen: Ze wordt vaak afgebeeld zittend op een witte lotus, met vier armen die symbolen vasthouden zoals een veer (symbolisch voor schrijven en leren), een vina (muziekinstrument), een boek (kennis) en een waterpot (zuiverheid).
Betekenis: Sarasvati wordt beschouwd als een bron van inspiratie en creatieve kracht. Haar verering is van oudsher belangrijk voor studenten en geleerden die streven naar kennis en intellectuele verlichting.
Feestdag: Sarasvati Puja, ook bekend als Vasant Panchami, is een hindoe-festival dat gewijd is aan Sarasvati. Het wordt gevierd in het voorjaar, meestal in januari of februari.
Tempels: Hoewel er niet veel tempels specifiek aan Sarasvati zijn gewijd, wordt ze vereerd in veel huizen en instellingen, vooral tijdens academische ceremonies en festivals.
Sarasvati's rol en betekenis benadrukken het belang van kennis, kunst en cultuur in het hindoeïsme, en haar verering symboliseert de zoektocht naar wijsheid en spirituele verlichting door educatie en creativiteit.
Slide 33 - Tekstslide
Parvati is een belangrijke godin in het hindoeïsme, vooral bekend als de echtgenote van Shiva.
Rol: Parvati staat bekend als de godin van vruchtbaarheid, liefde, devotie, kracht en moederschap. Ze is een van de belangrijkste vrouwelijke godheden in het hindoeïstische pantheon.
Echtgenote van Shiva: Parvati is de vrouwelijke helft van Shiva in zijn aspect als Ardhanarishvara, waarin ze letterlijk één worden als mannelijk en vrouwelijk.
Verschijningsvormen: Parvati heeft verschillende verschijningsvormen en namen zoals Uma, Gauri, Durga, Kali en anderen, elk met hun eigen specifieke aspecten en symboliek.
Symbolen: Ze wordt vaak afgebeeld met twee of vier armen, waarin ze symbolen vasthoudt zoals een lotusbloem, een knots, een kom en een trident. Ze wordt soms ook afgebeeld met haar zoon, Ganesha, de olifantgod.
Verering: Parvati wordt uitgebreid vereerd tijdens festivals zoals Navratri en Durga Puja, waar ze wordt aanbeden als de godin die overwinning behaalt op demonische krachten en bescherming biedt aan haar toegewijden.
Spirituele betekenis: Parvati belichaamt de vrouwelijke energie van het universum, Shakti genaamd, en symboliseert de kracht van devotie, liefde en het vermogen om balans te brengen tussen verschillende aspecten van het leven.
Parvati's rol als moeder, echtgenote en beschermster maakt haar een geliefde en gerespecteerde godin in het hindoeïsme, wiens verering diep geworteld is in de Indiase cultuur en religieuze praktijken.
De paardensprong
O
N
Y
E
B
S
L
M
Slide 34 - Sleepvraag
Symbolen
Slide 35 - Tekstslide
Ganesha is een van de meest vereerde godheden in het hindoeïsme, vooral bekend om zijn olifantenhoofd en zijn rol als de remover van obstakels.
Uiterlijk: Ganesha wordt afgebeeld met een olifantenhoofd op een menselijk lichaam. Hij heeft meestal vier armen, waarin hij verschillende attributen vasthoudt zoals een bijl (voor het verwijderen van obstakels), een goad (een werktuig om te leiden), een lotus (symbool van spirituele groei) en soms een modaka (zoete lekkernij, zijn favoriet). Zijn rijdier is een rat.
Betekenis: Ganesha wordt vereerd als de god van wijsheid, kennis, intelligentie en vruchtbaarheid. Hij wordt ook beschouwd als de beschermer van reizigers en de brenger van geluk en succes.
Legende: Een bekende legende vertelt dat Ganesha werd gecreëerd door Parvati, de vrouw van Shiva, uit klei en vervolgens tot leven werd gewekt om haar te beschermen. Hij staat bekend om zijn slimheid en kracht.
Verering: Ganesha wordt uitgebreid vereerd in het hindoeïsme, vooral tijdens festivals zoals Ganesh Chaturthi, waarbij enorme beelden van Ganesha worden gemaakt en aanbeden voordat ze in het water worden ondergedompeld.
Symboliek: Ganesha symboliseert het vermogen om hindernissen te overwinnen en spirituele groei te bevorderen. Zijn olifantenhoofd representeert wijsheid en intelligentie.
Ganesha is een geliefde godheid in het hindoeïsme en zijn verering speelt een belangrijke rol in het dagelijks leven, waarbij mensen zijn zegen zoeken voor succes, bescherming en spirituele voorspoed.
De paardensprong
e
e
o
b
d
h
r
u
Slide 36 - Sleepvraag
Behouder
Slide 37 - Tekstslide
Lakshmi is een belangrijke godin in het hindoeïsme, vereerd als de godin van welvaart, rijkdom, geluk en overvloed.
Rol: Lakshmi wordt beschouwd als de belichaming van schoonheid, geluk en welvaart. Ze brengt materiële en spirituele welvaart naar haar toegewijden.
Echtgenote van Vishnu: Lakshmi is de echtgenote van Vishnu, en wordt vaak afgebeeld naast hem op de goddelijke slang Adishesha, de koning van alle slangen.
Attributen: Ze wordt vaak afgebeeld met vier armen, die symbolen vasthouden zoals een lotusbloem (symbool van zuiverheid), gouden munten (welvaart), een schelp (spiritueel bewustzijn) en een gouden tak (spirituele vervulling).
Verering: Lakshmi wordt vooral vereerd tijdens festivals zoals Diwali (het festival van licht), waarbij haar aanbidding wordt geassocieerd met het verwelkomen van welvaart en geluk in huizen en gemeenschappen.
Spirituele betekenis: Lakshmi symboliseert niet alleen materiële rijkdom, maar ook spirituele overvloed en welzijn. Haar verering bevordert het streven naar zowel materiële voorspoed als spirituele verlichting.
Tempels: Tempels gewijd aan Lakshmi zijn verspreid over India en andere delen van de wereld, waar devotees haar aanbidden om zegeningen te ontvangen voor welvaart en welzijn.
Lakshmi's rol en verering benadrukken het belang van welvaart en spirituele vervulling binnen het hindoeïsme, en haar aanwezigheid in het pantheon illustreert de diverse aspecten van goddelijke genade en overvloed.
Slide 38 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies