M&G Week 2. (les 1) Voedingstoffen en etiketten lezen

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Startklaar

• Welkom Klas! 
• Ga allemaal op je plek zitten. 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Voedingstoffen en Etiketten lezen 

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. Vooraf:
   Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
   
   
2. Instructie:
   Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
   
   
3. Toepassing:
   Actieve verwerking, Formatief handelen 
   
   
4. Evaluatie:
   Afsluiting

Terugblik

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen. 

           Leerdoelen

Aan het einde van de les kan je: 

• uitleggen wat de zes hoofdgroepen van voedingsstoffen zijn. (R)
• voedingsstoffen uit een etiket in de juiste groep plaatsen (bijv. eiwitten bij “bouwstoffen”). (T1)
• zelf beoordelen of een product een “gezondere” keuze is door etiketten te vergelijken. (T2)
• uitleggen welke rol etiketten spelen bij bewust en gezond kiezen in de supermarkt. (I) 

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

Voedingstoffen

Voedingsstoffen en middelen 

Voedingsmiddelen: alle producten die je eet of drinkt.

Voedingsstoffen: de bruikbare bestandsdelen uit voedingsmiddelen.

Hieronder staan een aantal voedingsmiddelen en voedingsstoffen. Sleep de woorden naar de juiste groep.

voedingstoffen

voedingsmiddel

voedingstoffen

voedingsmiddel

vetten

tofu 

thee

koolhydraten

eiwitten

appel

volkorenbrood

mineralen

vitaminen 

kaas

Functies voedingsstoffen 

Voedingsstoffen hebben verschillende functies. Voorbeelden zijn:

• opbouw van ons lichaam;
• het regelen van lichaamsprocessen;
• energie geven aan het lichaam.
  
  

Je lichaam heeft energie nodig om:

• te bewegen;
• te werken;
• je lichaamstemperatuur op 37 ⁰C te houden.

Mondeling toevoeging: 

In alles wat je eet zit energie, deze energie wordt gemeten in kilocalorieën (Kcal) of kilojoules (KJ). Meestal wordt hiervoor (kilo)calorieën gebruikt.

Energiebalans 

Energiebalans betekent dat je evenveel energie binnenkrijgt als je verbruikt.

• Eet je regelmatig meer dan je nodig hebt, dan kom je aan.
  
• Eet je regelmatig te weinig, dan val je af.
  

Macrovoedingsstoffen

Macrovoedingsstoffen: zijn de brandstof voor het lichaam.
Macrovoedingsstoffen leveren energie, ze bevatten calorieën.

• Eiwitten
• Koolhydraten
• Vetten   

Mondeling toevoeging 
- Het lichaam heeft veel macrovoedingstoffen nodig 

Eiwitten 

Eiwitten zijn nodig als bouwstof voor de lichaamscellen 

Koolhydraten

Koolhydraten geven je lichaam energie (brandstof).

Koolhydraten zitten in 

• brood
• ontbijtgranen
• aardappelen
• peulvruchten
• groente 
• graanproducten zoals rijst, pasta en couscous.
  

Vetten 

Vet geeft je energie en is een brandstof voor je lichaam. 

mondeling: 
Je hebt vet nodig, maar niet te veel.

Microvoedingsstoffen

Het lichaam heeft minder microvoedingsstoffen nodig. Ze leveren geen energie

maar zijn nodig voor veel processen in het lichaam.

• Vitaminen
  
• Mineralen
  

Vitaminen en Mineralen 

Vitamines en Mineralen  geven geen energie.

Vitaminen 

• Vetoplosbare vitamines: A, D, E en K. Die kan je lichaam opslaan.

• Wateroplosbare vitamines: B1 t/m B12 en C. Die moet je elke dag aanvullen.
  
  Mineralen 
• Mineralen zorgen voor gezondheid, groei en ontwikkeling.
• Van spoorelementen heb je maar weinig nodig.
• Je lichaam maakt zelf geen mineralen.

Mondeling 
Wateroplosbare vitamines: Je lichaam kan deze stoffen

niet goed vasthouden en daarom moet je ze dagelijks

aanvullen.

Water en vezels 

Water en vezels zijn nog twee belangrijke bestanddelen van voeding.

• Water voor de vochtbalans en het transport van voedingstoffen.
  
• Vezels zorgen voor een vol gevoel en helpen bij de stoelgang.
  

Etiketten lezen

Etiketten 

1. Naam
2. Lijst van ingrediënten en additieven
3. Allergenen
4. Voedingswaarde
5. Netto hoeveelheid
6. Houdbaarheid
7. THT (ten minste houdbaar tot)
   TGT (te gebruiken tot)
8. Naam en adres fabrikant/producent

Land van oorsprong of plaats van herkomst

Wat staat er op een etiket?

Bewaarvoorschriften 

Bijvoorbeeld: koel en droog bewaren.

Vaak staat op het etiket hoe je het levensmiddel het best kunt bewaren. 

E-nummers: geef aan dat er kleurstoffen en smaakstoffen zijn toegevoegd in een product.

 

Welke is het gezondst?

1. chocomel
2. melk

waaaaaaaar kan je dit vinden???

bij de voedingswaarde op het ETIKET 

Voedingswaarde 

Aan de voedingswaarde zie je hoeveel calorieën (Kcal) en voedingsstoffen erin zitten.

Energie (kcal/kJ) 
-Eiwitten
-Vetten 
-Koolhydraten > suikers 
-Vezels, zout, vitaminen/mineralen  

Uitleg kcal per 100 gram of milliliter 

1 klontje suiker weegt 4 gram 

pakken met elkaar vergelijken en zo conclusie trekken. 

conclusie: per 100g

energie 34g /87g

vet 0g /2,7g

koolhydraten 4,7g/12g totaal 

>> suiker 4,7g / 11,8g

eiwitten 3,7g/ 3,2g

zout beide 0.13g

calcium (mineralen) 132g/ 100mg 

vitamines : alleen melk 

Ingrediënten

Waar het product van gemaakt is.

Het ingrediënt dat er het meest in zit, staat vooraan. 

De fabrikant

Zodat je weet waar je terechtkunt als je een vraag of een klacht hebt.

Bereidingswijze

Hoe je het moet klaarmaken.

Houdsbaarheidsdatum

• TGT: te gebruiken tot
• Staat op verse producten
• Na deze datum mag je het product niet meer gebruiken. Het kan bedorven zijn.

• THT: ten minste houdbaar tot
• Staat op langer houdbare producten
• Na de THT-datum is het product vaak minder lekker

Op het etiket staan ook allergenen

Allergenen zijn stofjes die allergische reacties kunnen geven. Ze komen het lichaam binnen via het eten. 

Allergenen moeten vermeld staan op het product.

Hoe moet je een verpakking weggooien?

Uit sommige producten kunnen weer nieuwe producten gemaakt worden. 

Dit heet recyclen. 

Keurmerk 

Een keurmerk is:  een logo op een product waarmee de fabrikant een bepaalde kwaliteit van dat product belooft.

Mondeling vertellen 

- Afkomstig van biologisch dynamische landbouw

- Dierenwelzijn, natuur en milieu

- Uitgangspunt samenhang tussen mens, plant, dier, bodem en kosmos. 

Keurmerken

Zie pagina 74 in je boek 

Voedingssupplementen 

Voedingssupplementen zijn bedoeld als aanvulling op de dagelijkse voeding.

Deze producten hebben verschillende vormen, zoals: pillen, poeders, druppels,

capsules of drankjes.

Praktijkopdracht

Zoek een product of een plaatje op internet. 

Beantwoord de volgende vragen:

1. Wat is de naam van dit product?

2. Welke ingrediënten zitten er in?

3. Wat is de inhoud?

4. Wat is de naam van de fabrikant?

5. Hoe moet het bewaard worden?

Aan de slag

Boek: Mens en Gezondheid. 

Maak de volgende opdracht uit je boek.
Hoofdstuk 2. ( Leerjaar 3 ) 

Praktijk 

Kwartetspel. (pagina. 249-252) 

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen.

Aan de slag

Boek: Mens en Gezondheid. 

Maak de volgende opdracht uit je boek.
Dagmenu  ( Leerjaar 4 ) 

Praktijk 

Kwartetspel. (pagina. 249-252) evt. 

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen.

Wat betekent bewaarvoorschrift?

Waarom is het belangrijk om producten volgens de juiste bewaarvoorschriften te bewaren?

Wat betekent TGT-datum?

Wat betekent THT-datum?

Waarom staan ingrediënten die veel zijn gebruikt vooraan en ingrediënten die weinig zijn gebruikt achteraan de ingrediëntenlijst?

Terugkijken 

op de leerdoelen

Aan het einde van de les kan je:

• uitleggen wat de zes hoofdgroepen van voedingsstoffen zijn. (R)
• voedingsstoffen uit een etiket in de juiste groep plaatsen (bijv. eiwitten bij “bouwstoffen”). (T1)
• zelf beoordelen of een product een “gezondere” keuze is door etiketten te vergelijken. (T2)
• uitleggen welke rol etiketten spelen bij bewust en gezond kiezen in de supermarkt (I) 

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

    Begrippen uit deze les

• Voedingsmiddel 
• Voedingsstoffen 
• Energiebalans 
• Microvoedingstoffen 
• Macrovoedingstoffen 
• Functie van voedingsstoffen  
• Etiketten 
• THT
  
• TGT

Eindslide.

Ruimte voor een afsluitend woord.