Les 15 12 December 2025

• Nederlands
• Secondary Education
• Age 12

Les 15 12 December 2025

L15 Wat doen we vandaag? 

1. Hoe ging het met huiswerk?

2. herhalen cursus 7 spelling §1 

3. Intro cursus 7 spelling §2 Bijvoeglijk Naamwoord (blz 246). 

4. Cursus 7 spelling §3 Meervoud (blz 248)

6. Huiswerk voor na de vakantie

Nog even over hoofdletters

Hoofdletter

- Altijd aan het begin van een zin. 

- Bij namen:  Lin d’Hondt, Noordzee, Sahara, de Kilimanjaro, Tesco, Jupiter, Mars.  

Bij achternamen met een tussenvoegsel (zoals 'de' of 'van der') krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter als de voornaam erbij staat, maar WEL als de voornaam er niet bij staat: 'Van der Zee'. 

Let op: Uitzondering! aarde,  maan, zon (maar alleen in niet-wetenschappelijk taalgebruik)

Hoofdletter

- Géén hoofdletter bij dagen (maandag) en maanden (januari), in het Engels wel (Monday, January).

- Ook geen hoofdletter bij seizoenen (winter, zomer) en windstreken (noord, zuid), net als in het Engels. 

Nb. behalve als het deel is van een aardrijkskundige naam: Noord-Amerika, North Carolina.

Hoofdletter bij woorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid

Aziatische keuken

Bossche bol

Chileense wijn

Delfts blauwe vazen

Parmezaanse kaas 

Spaanse griep

Turkse koffie

Aardrijkskundige naam wordt ‘gewoon’ woord

Soms is de verwijzing naar een plaats 'verwaterd' in gedachte. We willen niet meer verwijzen naar Hamburg, als we het over een hamburger hebben. We gebruiken het woord gewoon als soortnaam. 

Zie ook bv. cognac, plakje gouda,  stukje parmezaan, amsterdammertje (paaltje).  Maar wel: Goudse kaas, Parmezaanse kaas. 

Het is nog wel: Parmezaanse kaas, Goudse kaas. 

Hoe laat begint de les vandaag!

1. Goed
2. Fout

We rijden vandaag door Nederland, België, en Luxemburg.

1. Goed
2. Fout

Loop naar de maan.

1. Goed
2. Fout

Wil je kaas, jam of hagelslag op je boterham?

1. Goed
2. Fout

Op Maandag hebben we een toets.

1. Goed
2. Fout

In Maart ben ik jarig!

1. Goed
2. Fout

Moeten (volgens de regels) alle zinnen beginnen met een hoofdletter?

1. Ja
2. Nee

Welke woorden zouden met een hoofdletter moeten?

1. een plakje edammer
2. de matterhorn
3. de maan
4. de planeet mars

Waar moeten in de deze zin de komma's staan: "Zeg jongen zou je dat nou wel doen?"

1. Zeg jongen, zou je dat nou wel doen?
2. Zeg, jongen zou je dat, nou wel doen?
3. Zeg jongen zou je dat, nou wel doen?
4. Zeg, jongen, zou je dat nou wel doen?

In welke onderstaande zinnen zou een komma moeten?

1. We gingen weg omdat Erik nog voetbal wilde kijken.
2. Ik wist heel goed dat hij me zou vinden.
3. We went home because Eric wanted to watch football.
4. I knew very well that he would find me.

Hoeveel komma's moeten er in deze zin? "Ik ga naar Rome Napels Venetië of Rimini."

1. 0
2. 1
3. 2
4. 3

Hoeveel komma's moeten er staan in deze zin: "de vriendelijke rijke oude man loopt langs"

1. 0
2. 1
3. 2
4. 3

Cursus 7 spelling §1, §2, §3

§1 Hoofdletters en leestekens

§2 Bijvoeglijk naamwoord: 

§3 Meervouden

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

• Het spannende boek.
• Het kussende paar
• Het schitterende boek
• Het kartonnen bakje

Bijvoeglijk naamwoord

Staat soms ook achter het zelfstandig naamwoord

• de schitterende film
• de film is schitterend

• Dagobert Duck is heel beroemd

Stoffelijk bijvoeglijke naamwoorden

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het materiaal waarvan het gemaakt is.

Deze bijvoeglijke naamwoorden kennen maar 1 vorm en eindigt meestal op -en:

• de zilveren ring
• de gouden medaille
• het stenen muurtje
• maar: het nylon tasje

Wat is het bijvoeglijk naamwoord?

De normaalste zaak van de wereld

1. de
2. normaalste
3. zaak
4. wereld

De bijvoeglijke naamwoorden:

De spectaculaire wedstrijd zorgde voor grote vreugde bij de enthousiaste fans

1. spectaculaire, enthousiaste
2. spectaculaire, grote
3. spectaculaire, enthousiaste, grote
4. spectaculaire, grote, fans

Bijvoeglijke naamwoorden:

Dat arme meisje heeft een gebroken hart

Bijvoeglijke naamwoorden:

Mijn lieve moeder had gouden oorbellen in haar nylon tas gestopt

De regel is: zo kort mogelijk. Waarom schrijven we 'opgezette' en niet 'opgezete'?

Welke meervoudsuitgangen ken je nog van groep 8?
Noteer er 1 en geef een voorbeeld

Meervoud op: -en, -s of -eren

•  verdubbel de laatste letter:                zak - zakken,       bal - ballen

nb. Bij een korte klinker waarop een klemtoon ligt. Niet bij bv. dreumesen

• laat een a, e, o, of u weg:                       aap - apen, uur - uren 
• voeg -eren toe :                                         kind - kinderen                                                                                                                             blad - bladeren (van bomen)
• voeg een -s toe:                                        appels, klamboes

 

Woorden die eindigen op f of s moeten soms de laatste letter in het meervoud veranderen in -v of z

brief - brieven                                     staaf -staven

Maar.....fotograaf blijft fotografen

grens - grenzen                                saus - sauzen

Maar......wens blijft wensen, kans blijft kansen en kaars blijft kaarsen

Woorden op ee of ie

Als het enkelvoud eindigt op ee of op een ie zet je 
ën achter het enkelvoud:

MAAR: de klemtoon moet dan wel op de laatste lettergeep liggen.
knie - knieën             MAAR          porie - poriën

idee - ideeën             MAAR          bacterie  - bacteriën
slee - sleeën              MAAR          kolonie  - koloniën

Klemtoon?

- Lettergreep waar de nadruk op ligt.

- Spreek het woord voor jezelf uit op verschillende manieren.

klemtoon of klemtoon

Woorden de eindigen op:

o       u      i       a    y

schrijf een apostrof + s: 

               

oma  - oma' s                       maar:  douche  - douches

radio - radio' s                                   spray - sprays

ski - ski' s                                             Let dus op de uitspraak!!!!!

menu - menu' s

baby - baby' s                                    omas of oma's

                                                                 kiwis of kiwi's

                    

meervoud van idee

1. ideën
2. ideeën
3. ideëen

meervoud van categorie

1. categorieën
2. categoriën
3. categories

meervoud van kalf

1. kalfen
2. kalven
3. kalveren
4. heeft geen meervoud

meervoud van ski

1. skies
2. skis
3. ski's

Huiswerk voor komende week:

• Heb je je petitie al ingeleverd? 
• Cursus 7 Spelling §2 Bijvoeglijk naamwoord  Lees zelf de theorie over het bijv. naamwoord. Maak opdracht 1, 2, en 4.     
• Cursus 7 Spelling §3 Meervoud: opdracht 1, 2 en 3.