Par. 6.3 h4ges2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Par. 6.3 

Kunst en wetenschap

Kenmerkende aspecten bij deze paragraaf

-De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek==>de Gouden Eeuw

==> denk aan de " burgerlijke" schilderkunst (portretten, landschappen, stillevens , " gewone burgers"enz.

-De wetenschappelijke revolutie.

==> denk aan de vele uitvindingen mogelijk geworden door de welvaart en de relatieve tolerantie binnen de Republiek

Basis ligt in de Renaissance en in de wetenschappelijke ontdekkingen van de 16e eeuw

Intro par. 6.3: geograaf

symbool voor de twee k.a.:

1. voor wetenschappelijk onderzoek

2. voor politieke en culturele bloei Republiek

-ad 1:  afbeelding van een wetenschapper (passer, kaarten, wereldbol enz.)

ad 2: burgerkunst (Rembrandt, Frans Hals, Jan Steen, Vermeer, Vondel)
welvarende omgeving --> econ. bloei

-burgers worden afgebeeld, burgers zijn opdrachtgevers --> polit. en econ.bloei

- veel talentvolle schilders-->culturele bloei

(In andere landen zijn de opdrachtgevers vorsten en edelen).

 Johannes Vermeer

: Delft, 1632-1675, rijke burgerij

wetenschappelijke revolutie??

Waarom Revolutie ??  nieuwe kennis verandert  de kijk op de wereld definitief; veranderingen zorgen voor een grote vooruitgang op allerlei gebied.

Waarom wetenschappelijk??

Omdat er systematisch onderzoek gedaan wordt:  na nauwkeurig  observeren, meten en experimenteren worden er conclusies getrokken.

Voor het onderzoek moet wel de apparatuur bedacht worden!!

(bijv.microscoop)

natuurwetenschap

geografie, astronomie

anatomie

instrumenten maken enz.

samenleving en politiek

rechten van de mens

economie 

onderwijs enz.

renaissance 

(1450 -1600)

-wetenschappers in isolement/ individueel

-  natuurwetenschap

-denken nog steeds beïnvloed door geloof en oudheid

-rol overheid: zelden geïnteresseerd, geen belang

wetenschappelijke revolutie 

(1600-1700)

-wetenschappers werken samen

-natuurwetenschap: hoe zit wereld (heelal, mens en natuur) in elkaar??

-  onderzoek en experiment

-rol overheid: stimuleert wetenschap,  (bijv. Lodewijk XIV)

Kerk: wetenschappers met ideeën die botsen met de Bijbel  worden verketterd!!!

Kerk en wetenschap

- Copernicus (1543) beweert dat de aarde rondom de zon draait

- Kerk is het hier niet mee eens: de aarde is het centrum van de wereld met Jeruzalem als  middelpunt
- Galileo Galileï (1643) bewijst met behulp van berekeningen en waarnemingen dat Copernicus gelijk heeft

wetenschap in de Republiek

- Christiaan Huygens (slingeruurwerk)

-Antoni van Leeuwenhoek (microscoop)

- Jan Swammerdam (insecten)

hierna Jekel's Jacht

Antoni van Leeuwenhoek

www.npostart.nl

Rol van de koning

- vorsten stimuleerden kunst en wetenschap

- zij richtten Académies op waar wetenschappers bij elkaar kwamen om te discussiëren en te onderzoeken (in Frankrijk en Engeland).

-daarnaast zijn het grote opdrachtgevers voor architecten (Versailles), schilders, zelfs stedenbouwkundigen...

- natuurlijk alles in het belang van de vorst!!!

de salons.......in de 18e eeuw  stimuleerden vorsten wetenschappers, natuurlijk in eigen belang!!

Vandaag

kort herhalen rol van de Republiek en de Vorst

nakijken huiswerk par. 6.2 opdr. 1 en 3 

opdracht tijdvak 7 bespreken

herhalen: rol koning en rol republiek

allebei begunstigen zij wetenschap en kunst: 

• republiek --> regenten -tolerantie -rijkdom - stimuleren schilderkunst/wetenschap - burgerlijke onderwerpen
• vorst - subsidie en facilitering uitvindingen (nijverheid, infrastructuur, leger) en kunst (architectuur) - vorsten en edelen als onderwerp

opdr. 1a

a In de Middeleeuwen werden vooral oude opvattingen overgenomen en de grenzen van het weten werden bepaald door geloof en Kerk.

 Tijdens de wetenschappelijke revolutie trokken de wetenschappers de conclusies van vroeger in twijfel en gingen zelf verder met denken en combineren op een meer rationalistische manier. Bovendien gingen ze veel meer uit van waarnemingen en experimenten. Daarmee legden ze een betere basis voor de kennis.

opdr. 1b

b Het wereldbeeld en de opvattingen over het zonnestelsel kwamen niet overeen met de inhoud van de Bijbel en de opvattingen van de Kerk daarover. De Kerk keurde de nieuwe opvattingen daarom af en dwong de wetenschappers hun opvattingen te herroepen. 

De wetenschappers stelden dat ze niet bezig waren Gods schepping te ontkennen, maar dat ze juist wilden aantonen hoe prachtig die schepping in elkaar stak. Daarmee lieten ze nog altijd ruimte voor God en geloof. Ze wilden blijkbaar geen spanning creëren. Dat die desondanks ontstond, is dus een onbedoeld gevolg van hun werk.

opdr. 3

- Geografische kennis maakt ontdekkingsreizen mogelijk. Ontdekkingsreizen kunnen leiden tot handel en koloniën. Die versterken het aanzien en de economie van Frankrijk en daarmee het aanzien en de financiële positie van de koning. Daar is hij voorstander van.

- Ook de natuurwetenschappen hadden zijn aandacht. Daardoor waren betere apparaten en machines mogelijk, die de economie konden versterken.

- Vestingbouw zou de verdediging van het land en de bestendiging van veroveringen mogelijk maken. Uitbreiding van het land leidde tot meer aanzien en macht.

- Kunst en architectuur moesten in dienst staan van zijn macht en aanzien. Als dat zo was, dan was het prima.

examentraining opdr. 5

De uitspraak is op twee manieren van toepassing op de Hugenoten:

1. er is sprake van godsdienstvervolgingen. Hugenoten werden ook vervolgd.

2. mensen werden verbannen/verjaagd vanwege hun geloof. Hugenoten vertrokken ook uit Frankrijk.

opdr. 6

- Lodewijk XIV voerde de economische politiek van het mercantilisme (d.i. de historische term)

Bronverwijzing: handel en belasting worden vergroot zodat het staatsinkomen stijgt.

-  de buitenlandse politiek die hij voerde tav de Republiek is oorlog voeren: in 1672 valt hij de Republiek aan.

Bron: "u hebt legers gevormd die hen overal aanvallen"

opdr. 6

Heeft Lod. XIV het gewenst resultaat bereikt? Lodewijk wilde een rijk welvarend land. Zoals blijkt uit de bron is er echter sprake van armen die sterven van de honger en ellende (geen werk, geen geld, honger). 

Frankrijk is dus arm waaruit blijkt dat Lod XIV niet bereikt heeft wat hij wilde.

www.npostart.nl