23/01/23 Thema 3 De bloedsomloop Basisstof 2 De bloedsomloop

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Lesplanning

• Voorkennis opfrissen (5 minuten)
• Instructie basisstof 2 De bloedsomloop (10 minuten)
• Oefening: Polsslagmeting
• Opdrachten maken (20 minuten)
• Evaluatie en afronding (5 minuten)

Welk bloedbestanddeel beschermd tegen ziekteverwekkers?

1. Bloedplasma
2. Witte bloedcel
3. Rode bloedcel
4. Bloedplaatjes

Welke bloedcellen hebben geen vaste vorm?

1. Bloedplaatjes
2. Rode bloedcellen
3. Witte bloedcellen

Hoe heet de stof in de rode bloedcellen die voor zuurstoftransport zorgt?

1. Hemoglozine
2. Hemoblobine
3. Hemoglorine
4. Hemozeem

Bloed in een beroepencontext (laboratoriummedewerker)

Bloed in leefwereldcontext (donorschap)

00:27

Bloeddonatie kan vanaf de leeftijd 18 jaar. Zou jij bloeddonor willen worden?

Als docent stuur ik in het klassengesprek: voordelen en nadelen. Deze worden uitgewisseld onder elkaar om de leerlingen de vaardigheid: luisteren naar elkaar en respect voor elkaars standpunten. 

00:45

Hoeveel bloed wordt er gedoneerd?

1. Kwart Liter
2. Halve Liter
3. Hele Liter

01:15

Waarvoor wordt het rubber balletje gebruikt?

Zodat de spieren van de arm de bloedstroom bevorderen. De handspieren oefenen dan druk uit op de wanden van de ader, waardoor het bloed blijft stromen. Er heerst namelijk geen bloeddruk in de aderen. Alleen in de slagaders wordt er een grote kracht uitgeoefend op de wanden van de slagaders. 

03:01

In welk orgaan worden de bloedplaatjes gemaakt?

03:25

Waar wordt bloedplasma voor gebruikt?

1. Brandwonden
2. Bloedstolling
3. Medicijnen
4. Bestrijding infectie

Basisstof 2 De bloedsomloop

Het bloed vervoert voedingsstoffen en zuurstof naar alle cellen. Afvalstoffen en koolstofdioxide worden door het bloed afgevoerd naar de uitscheidingsorganen, zoals de nieren en de longen. Een netwerk van bloedvaten bereikt alle plaatsen in je lichaam. 

Leerdoelen

• Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.
  
• Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen (de namen van de bloedvaten).
  
• Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies
  

Nieuwe begrippen

Bloedvatenstelsel - Bloedsomloop 

Slagaders - Haarvaten - Aders

Poortader

Kleine bloedsomloop - Grote bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Kleppen

Het bloedvatenstelsel bestaat uit:

• Hart
• Bloedvaten 

De weg die het bloed aflegt in het lichaam, noemen we: bloedsomloop.

Welke verschillen zie je? 

Ik vraag de leerlingen de verschillen wat ze zien als er naar de drie typen bloedvaten gekeken wordt. Door erover na te denken en zelf de kenmerken te benoemen, kan ik als docent vragen en aanwijzingen geven om de leerlingen ook de functie te koppelen aan de kenmerken. (Vorm & Functie)

0

Wanneer een bloedvat van het hart wegstroomt, dan noemen we dat type bloedvat een...

Wat waren de uitzonderingen met het benoemen van de bloedvaten?

Uitzondering namen:

Aorta

Holle ader

Poortader

Orgaanstelsels en organen

Om de bloedvaten te kunnen benoemen dienen de leerlingen wel een goede basiskennis te hebben over de verschillende organen die van belang zijn. 

De bloedvaten van waaruit het hart het bloed naar alle organen pompt dat zijn de slagaders. Dit in verband brengen met de afbeelding waarop ze de verschillende kenmerken van de bloedvaten moesten benoemen eerder in deze les. Er dient zoveel als mogelijk kennis aan elkaar gekoppeld te worden om er betekenis aan te kunnen geven. 

Ook doordat vele overeenstemmende onderwerpen in verschillende contexten gegoten worden. 

Welk orgaan behoort niet tot het spijsverteringsstelsel?

1. Maag
2. Twaalfvingerige darm
3. Longen
4. Slokdarm

Het hart is een dubbele pomp

Dubbele bloedsomloop

Ik zal de leerlingen vertellen over het hart van een varken die ik zal tonen tijdens de volgende basisstof. 

Zo creëer ik hopelijk nieuwsgierigheid en enthousiasme. 

Een varkenshart lijkt op een mensenhart. 

Gepubliceerd in 2022

Enkele bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Ik ga ervan uit dat de leerlingen weten dat vissen kieuwen hebben voor de ademhaling. Wij hebben de longen. Ze weten ook dat de stofwisseling in de haarvaten plaatsvindt. 

Waarom zitten er erg veel haarvaten in de staart van de vis? Wat zouden daar de voordelen van zijn?

Ik probeer met deze vraag te differentiëren. Ik wil proberen dat de leerlingen de verbinding tussen vorm & functie kunnen herkennen. Een doorlopend thema in de biologie. 

Wat wordt eigenlijk bedoeld met dubbele bloedsomloop?

Gesloten bloedsomsloop

Wel bloed

Open bloedsomloop

Geen bloed

Het grote voordeel van een gesloten bloedsomloop is de efficiënte afgifte van zuurstof en voedingsstoffen in weefsels. Het bloed stroomt onder hoge druk in een gesloten bloedsomloop. Hierdoor kan het bloed sneller passeren en een hoog distributieniveau in het lichaam bereiken.

Vissen hebben ook een gesloten bloedsomloop, maar wel een enkele bloedomloop. Dat betekent dat het bloed slechts één keer door het hart gepompt wordt. Hierdoor zal het tran

Slagaders

• Wanden zijn dik
• Wanden zijn gespierd
• Wanden zijn elastisch

Druk op de wanden van het bloedvat (bloeddruk) is hoog.

Door de slagaders stroomt het bloed weg van het hart.

Aders

- dunnere spierlaag

Minder elastisch

-kleppen

-lage bloeddruk

-vervoeren bloed terug naar het hart.

Haarvaten

Kenmerken:

• De wand bestaat uit maar één laag cellen.
• In de haarvaten neemt de bloeddruk sterk af.

Functie: 

Stofwisseling

Polsslagmeting

Bij de pols ligt de slagader vlak onder de huid. 

Slagaders liggen dieper dan aderen. De bloeddruk in de aderen is laag en je kunt geen hartslag voelen in de aderen.

Polsslagmeting

Noteer de resultaten op een post-it:

Meting 1 zittende rusttoestand 

Meting 2 na 20 keer in de lucht springen. 

Meting 3 nadat je de meting 1 en 2 bij een ander hebt uitgevoerd. 

Iedere meting de polsslagen 1 minuut tellen. 

Sport jij?

VAAK

SOMS

NOOIT

Wat waren de resultaten van jouw polsslagmeting? M1 - M2 - M3

Opdrachten maken...

Maak opdrachten 1 tot en met 8 op het stencil.

Tijd over? Er liggen puzzels klaar om begrippen te oefenen. 

Mogen worden de opdrachten klassikaal nagekeken, dus zorg dat ze dan af zijn. Tijdens de les krijg je daar nog minimaal 20 minuten tijd voor. 

                                                                                                                    

Hoe hebben jullie deze les ervaren?

😒🙁😐🙂😃