4.4 - Week 3 - Examen schrijven & spreken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

ZRGVEPL419AK

1. Schrijfdoelen

Informeren

• De schrijver wil je iets leren
• Een krantenartikel

Instructie geven

• Uitleggen hoe je iets moet doen
• Gebruiksaanwijzing

Overtuigen

• Iemand overtuigen van je mening
• Betogende tekst

Overhalen

• De schrijver wil dat je iets doet of koopt
• Reclametekst

Amuseren

• De lezer vermaken
• Een boek

2. Doelgroep

Doelgroep

• Doelgroep is de groep mensen voor wie je een tekst schrijft.
• Omdat je rekening moet houden voor welke doelgroep je schrijft, moet je een goed beeld hebben van de doelgroep. 

Wat is formeel taalgebruik?

• Formeel taalgebruik is netjes en
   de toon is beleefd.
• Je spreekt diegene aan met 'u'.
  

Wat is informeel taalgebruik?

• Taal waarbij je tegen iemand 'je' zegt 
    of bij de voornaam noemt. 
  
  

• Informeel taalgebruik is wat losser. 
  

• Om een brief te schrijven is het belangrijk dat je weet welke indeling je moet gebruiken.
  
  
• Iedere tekst bestaat uit een:
  - inleiding
  - middenstuk
  - slot

Stappenplan

schrijven

Stap 1: vooraf  bedenken

• Schrijfdoel: Wat wil ik bereiken?
• Doelgroep: Voor wie schrijf ik?
• Onderwerp: Waar gaat het over?
  
• Deelvragen: Waar wil ik antwoord op geven/welke onderwerpen wil ik behandelen?

Stap 2: voorbereiden

• Wat weet ik al?
• Welke informatie moet ik geven ?
• Wat zijn mijn deelvragen?
• Hoe kom ik aan die informatie? 
  
  

Stap 2: voorbereiden

• Noteer alle informatie.
• Maak een indeling.
  
• Plaats de informatie in de juiste alinea.
• Kijk of alle deelvragen zijn behandeld.

Stap 3: Schrijf de inleiding

• Hiermee trek je de aandacht van de lezer.
• Hier benoem je het onderwerp.
• Je vertelt waarom je de brief schrijft.
  
  
  
• Let op: na de inleiding volgt er een witregel.

Stap 4: Schrijf het middenstuk

• Werk elke deelvraag uit.
• Plaats een witregel tussen de alinea's.
  
  
  
  
• Let op: na het middenstuk volgt er een witregel.

Stap 5: schrijf het slot

• Sluit de tekst af.
• Je geeft geen nieuwe informatie meer.
• Je benoemt je verwachtingen.
  
  
  
• Let op: na het slot volgt er een witregel.

Stap 6: controle

• Juiste tekstdoel?
• Taalgebruik afgestemd op doelgroep?
• Deelvragen uitgewerkt?
• Juiste indeling?
• Witregels?

Leestekens

• Punt
  -> aan het einde van een zin.
• Vraagteken
  -> aan het einde van een vraagzin.
• Uitroepteken
  -> aan het einde van een uitroep of bevel

Leestekens

• Komma : geeft aan dat je bij het lezen even moet pauzeren.
  -> Tussen twee gezegdes
  -> bij een opsomming
  -> voor voegwoorden

Betoog

Tekstdoel:    overtuigen van de lezer

Inhoud:          mening/ standpunt van de schrijver

                          en argumenten

Kenmerk:      subjectief

• duidelijke mening van de schrijver

                         

Een betoog

In een betoog geeft een schrijver zijn mening over een stelling en onderbouwt die met argumenten. Het doel van de schrijver is de mening van de lezer te veranderen (overtuigen).

* Argumenten bevatten feiten, voorbeelden, analyses, enz.

* Argumenten vóór de stelling noemt men pro-argumenten.

* Argumenten tégen de stelling noemt men contra-argumenten.

Indeling betoog

Een betoog heeft een passende titel. De tekst bestaat vervolgens uit een inleiding, kern en slot (driedeling)

* Passende titel

* Inleiding: anekdote en je stelling

* Kern: verschillende alinea's

1. argument vóór 1 + uitleg
   
2. argument vóór 2 + uitleg
   
3. argument vóór 3 + uitleg
4. argument tégen 1 + weerlegging
   

* Slot: conclusie + herhalen stelling en een paar argumenten

Beschouwing

Tekstdoel:   lezer aan het denken zetten / eigen mening  laten                              vormen  (opiniëren)

Inhoud:        feiten en verschillende meningen                                

                        meerdere gezichtspunten/ voor- en nadelen 

Kenmerk:  neutraal (geen duidelijke mening van de schrijver)

Uiteenzetting

Tekstdoel:  de lezer informeren/ iets leren

Inhoud:       feiten /  informatie

                       (Hoe zit iets in elkaar? Hoe is iets precies gebeurd?)

Kenmerk:    objectief 

                        (vooral feiten)

Examen vrijdag 4 februari

• Je bent op tijd! 10 minuten voor tijd aanwezig zijn in lokaal K101.
• Je hebt een pen en papier mee.
• Je jas doe je uit en hang je over je stoel.
• Je tas leg je bij de ingang van het lokaal. 

Examen 

• Je hebt 60 minuten de tijd.
  Rechtsboven zie je de klok met hoeveel tijd je nog hebt.
• Verdeel je tijd goed!
• Als de tijd voorbij is, stopt het examen vanzelf. 
• Bij vragen steek je je hand op.

Examen 

• Als je klaar bent, sluit je het programma af zoals wordt aangegeven op het scherm.
• Je sluit de computer af.
• Je vertrekt stil en zonder je klasgenoten te storen. 

EXAMEN SPREKEN

Beoordeling van het examen

>>>> Is de spreekopdracht verstaanbaar en adequaat? <<<

1. Inhoud
2. Samenhang
3. Afstemming op doel
4. Afstemming op publiek
5. Woordgebruik en woordenschat
6. Vloeiendheid, verstaanbaarheid, grammaticale beheersing.

Inhoud (zie boekje)

• De kandidaat leidt het onderwerp in.
  
• De kandidaat poneert de stelling.
  
• De kandidaat benoemt zijn/haar standpunt.
• De kandidaat onderbouwt zijn/haar mening met twee argumenten.
  
• De kandidaat bedenkt een tegenargument en weerlegt dit.
  
• De kandidaat trekt tot slot een conclusie.

Samenhang

• Maakt gebruik van middelen voor tekstcohesie (bijvoorbeeld signaal- en verbindingswoorden) om uitingen te verbinden tot een heldere, samenhangende tekst. Bij langere teksten kan dit nog problemen opleveren.
  
  
• Kan, indien nodig, het publiek de opbouw en structuur duidelijk maken en volgt deze ook.

Doel

Kan tijdens een spreektaak verschillende doelen met elkaar verbinden (bijvoorbeeld informeren en overtuigen) en is zich bewust van wisselingen van spreekdoel.

Publiek

• Kiest in formele en informele situaties zonder moeite de juiste taalvariant. Kan het verschil tussen formele en informele situaties hanteren.
  
  
• Kan spontaan afwijken van een voorbereidende tekst en ingaan op belangwekkende punten die vanuit het publiek worden aangedragen.

Woordgebruik en woordenschat

• Beschikt over een goede woordenschat.
  
  
• Kan variëren in de formulering.
  
  
• Trefzekerheid in de woordkeuze is over het algemeen hoog, al komen enige verwarring en onjuist woordgebruik wel voor.

Vloeiendheid, verstaanbaarheid en grammaticale beheersing

• Toont een betrekkelijk grote beheersing van de grammatica.
  
  
• Incidentele vergissingen, niet-stelselmatige fouten en kleine onvolkomenheden in de zinsstructuur kunnen voorkomen, maar zijn zeldzaam en worden meestal direct verbeterd.
  
  
• Kan langere stukken tekst produceren in een normaal tempo; hoewel er tijdens het zoeken naar patronen en uitdrukkingen, aarzelingen voorkomen, zijn er weinig, overigens niet storende pauzes.
  

Opdracht voor de kandidaat

Voorbereiding

Je mag het internet gebruiken om je voor te bereiden op je presentatie.

Je mag pen en papier gebruiken.

Opdracht voor de kandidaat

Tijdens de presentatie

• Je mag gebruik maken van aantekeningen in de vorm van trefwoorden (echter geen volledig uitgeschreven zinnen).
• Maak en houd contact met de luisteraars; lees niet voor.
• Spreek duidelijk, niet gehaast en niet monotoon.
• Indien je taalfouten maakt, probeer deze te herstellen.