Module 8 les 1 pijnstillers

• Geneesmiddelenkennis
• MBO
• Studiejaar 1

Module 8 

Les 1

Pijnstillers

Inhoud deze les 

Bespreken planning 

Starten pijnstillers 

Begin doseringscontroles 

Wat is pijn?

Wat is pijn? 

• Iedereen weet wat het is, maar lastig te omschrijven 
• Emotionele beleving, aard en plaats zijn belangrijk 
• Persoonlijke beleving 
• Signaalfunctie; er is iets mis 
• Bij voortdurende pijn verdwijnt die; kan een last worden die invloed heeft op de kwaliteit van leven 

Wat kan een oorzaak zijn van hoofdpijn?

1. Oververmoeidheid
2. Griep
3. Gezwel in de hersenen
4. Alle antwoorden zijn mogelijk

Oorzaken pijn 

Als oorzaak bekend is dan zo mogelijk iets aan doen 

Kiespijn; pijnstiller helpt -> tandarts

Ernstige buikpijn; HA  

Acute pijn 

Oorzaak vrijwel meteen duidelijk 

Patiënt reageert goed op behandeling met pijnstillers

Wordt gekozen op geleide van de klachten 

Chronische pijn (1)

Pijn bestaat al langer zonder duidelijke oorzaak of er is een oorzaak waar je niet echt iets aan kunt doen 

Toch vaak een pijnstillers voorgeschreven; helpt niet altijd voldoende 

Proberen rekening te houden met de oorzaak

Chronische pijn (2) 

Mensen met chronische pijn moeten goed op de hoogte zijn van werking 

'zo nodig' kan eigenlijk niet 

Rond de klok doseren

Naast pijnstillers soms ook behandeld met medicijnen die de zenuwgeleiding beïnvloeden

 

Welke geneesmiddelgroepen vallen onder de pijnstillers?

Analgetica 

Twee groepen; 

• Niet - opioïden 
• Opioïden 

Welke pijnstillers vallen onder niet- opioïden?

Niet- opioïden

• 'Gewone' pijnstiller
• Lichte tot matige pijn 
• Verlichten de pijn door te voorkomen dat de stoffen die bij weefselbeschadiging vrijkomen een zenuwprikkeling geven 
• Kunnen naast pijnstillend soms ook ontstekingsremmend (antiflogistisch) of koorts dempend (antipyretisch) werken 

Niet- opioïden 

Paracetamol 

NSAID's 

Combinatiepreparaten 

Paracetamol 

• Eerste keuze bij pijnbestrijding
• Pijnstillend en koortsdempend 
• Bij normaal gebruik nauwelijks bijwerkingen 
• Geen interacties
• Nauwelijks CI; alleen niet bij ernstige leverfunctiestoornissen (uitzondering levercirrose) 
• Bij overgebruik toxisch; onherstelbare leverbeschadiging

Gebruik paracetamol

Zonodig tot 4x daags 500-1000 mg 

Chronisch gebruik maximaal 5 tabletten per dag  

Soms nog minder; max 2 gram bij chronisch alcoholgebruik, chronische ondervoeding en uitdroging 

Hoeveel paracetamol mag een volwassene chronisch gebruiken?

NSAID's 

• Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drug
• Prostaglandines spelen een belangrijke rol bij het pijnproces
• Stoffen die door het lichaam worden gevormd 
• Via de zenuwen doorgegeven aan het ruggenmerg 
• En vanuit daar verplaatst de prikkel zich naar de hersenen 
• In de hersenen wordt de pijn herkent als pijn  
• Geven de pijnprikkels door aan het centrale zenuwstelsel

NSAID's 

• Remmen de aanmaak van prostaglandinen 
• Door vermindering, vermindert ook de pijnprikkel 
• Daarom ook wel prostaglandinesynthetaseremmers 
• Allemaal pijnstillende werking 
• Maar ook antiflogistisch en soms ook antipyretisch 
• Lichte tot matige pijn 

Wat is een veelvoorkomende bijwerkingen van NSAID's?

Bijwerkingen NSAID's 

• Maagklachten 
• Bij langdurig gebruik zelfs een maagzweer 
• Prostaglandinen spelen niet alleen een rol bij het ontstaan van pijn; maar beschermen ook het maagslijmvlies 
• Toedieningsweg maakt niet uit 
• Risico bij bepaalde doelgroepen op maagbloeding  

Opdracht 

• Zoek uit in tweetallen: 
• In welke doelgroepen moet een maagbeschermer zeer zeker worden gebruikt? 
• En bij welke doelgroepen moet het overwogen worden?  

Maagbeschermers 

Zeker gebruiken: 

• Patiënt ouder dan 70 jaar
• Als andere medicatie wordt gebruikt die ook maagbloedingen kan veroorzaken (cumarinen, SSRI's of corticosteroïden) 
• Overwegen: 
• Patiënt ouder dan 60 jaar 
• Hoge dosering NSAID's 
• Als de patiënt andere belangrijke aandoeningen heeft (hart- en vaatziekten) 

COX-2 

• Celecoxib en etoricoxib 
• NSAID van COX-2 type 
• Selectieve remming van het enzym cyclo- oxygenase (COX) -2 zouden minder ernstige gastro- intestinale complicaties geven 
• In enkele grote onderzoeken aangetoond 
• Effectiviteit te vergelijken met bekende NSAID's  

Combinatiepreparaten 

Codeïne; kan paracetamol versterken; langdurig gebruik kan verstopping geven 

Coffeïne: werking paracetamol en acetylsalicylzuur versterken

Propyfenazon in combi met acetylsalicylzuur, paracetamol en coffeïne; geen bewijs dat combi beter is dan alleen paracetamol  

Vragen? 

Volgende week verder met opioïden