Literatuur - Het sprookje

• Nederlands
• Secundair onderwijs

onderwijs.hetarchief.be

Lesdoelen

Na deze les kan je:

• de doelgroep van sprookjes onderzoeken.
• de kenmerken van sprookjes herkennen.
• het verschil tussen volkssprookjes en cultuursprookjes benoemen.

Lesverloop

• Filmpje: lesonderwerp ontdekken 
• Lesdoelen overlopen
• Doelgroep sprookje: Oefening werkboek p. 195
• Kenmerken sprookje: Oefening werkboek p.196-197
• Verschil tussen volkssprookjes en cultuursprookjes
• Heb je alles begrepen?
• Quiz: Wat weet jij van sprookjes?
  
  

Instructies oefeningen werkboek p.195-197

Betekenis sprookje

Het woord sprookje is afgeleid van het middeleeuwse 'sproke', dat verhaal of vertelling betekent. 

Magie speelt vaak een rol in een sprookje en er wordt een beroep  gedaan op de fantasie van de lezer of luisteraar. Het begint vaak met de stereotiepe openingsformule "Er was eens..." en speelt zich af op een onbepaalde plaats in een onbepaald verleden, wat ook een bepaalde sfeer oplevert.

Doelgroep sprookjes vroeger en nu

• Sprookjes waren oorspronkelijk voor volwassenen bedoeld, en bevatten soms gewelddadige en erotische passages. Pas later, onder meer door diverse bewerkingen en vertalingen, werden sprookjes aangepast voor kinderen.

onderwijs.hetarchief.be

Volkssprookjes vs. cultuursprookjes

• De gebroeders Grimm verzamelden en schreven oude volksprookjes op. Volksprookjes zijn anoniem d.w.z. dat men niet wist wie die sprookjes bedacht hadden. Ze werden alleen mondeling verteld en daardoor waren er verschillende versies van in omloop. (bv. Hans en Grietje, Roodkapje, Doornroosje)
• Cultuursprookjes werden geschreven door één persoon en zijn veel recenter: ze waren populair in de romantiek (19de eeuw) (bv. De kleine zeemeermin van de Deen Hans Christian Andersen)

Heb je alles begrepen?

• Toon aan met een voorbeeld dat sprookjes oorspronkelijk voor volwassen bedoeld waren.
• Noem een aantal gruwelijke gebeurtenissen in traditionele sprookjes.
• Leg uit hoe het komt dat er van volkssprookjes verschillende varianten bestaan. 

Wat weet jij van sprookjes?

1. Waar komt het woord 'sprookje' vandaan?

1. Van het woord 'toverspreuk'
2. Van het middeleeuwse woord 'sproke'
3. Het moest eigenlijk 'spookje' zijn

2. Sprookjes waren vroeger bestemd voor _______________

1. koningen en koninginnen
2. ridders
3. volwassenen
4. kinderen

3. Hoe heten de broers die sprookjes schreven?

1. de sprookjesbroers
2. de gebroeders Grimm
3. de gebroeders Anderson

4. Welke soort sprookjes zijn het oudste?

1. cultuursprookjes
2. volkssprookjes
3. ze kunnen allebei even oud zijn

5. Welk sprookje is NIET van de gebroeders Grimm?

1. De wolf en de 7 geitjes
2. Hans en Grietje
3. De Chinese nachtegaal
4. De Bremer Stadsmuzikanten

6. Het beeldje van de kleine zeemeermin staat in de haven van

1. Oslo
2. Stockholm
3. Helsinki
4. Kopenhagen

7. Wie is dit?

1. Sneeuwwitje
2. Assepoester
3. Roodkapje
4. Tinkelbel

8. Wat verliest Assepoester als ze van de trap rent?

1. een glazen muiltje
2. een laars
3. een haarspeld

9. Waarom laten de ouders van Hans en Grietje hen alleen?

1. ze gaan op schattenjacht en ze moeten splitsen
2. Ze zijn hen vergeten
3. Ze hebben niet genoeg geld om voor hen te zorgen

10. Van wat worden de drie huisjes van de biggetjes gemaakt?

1. banaantjes, stenen en takjes
2. stro, hout en stenen
3. glas, kei en stro
4. klei, hout en stenen