Literatuur - Het sprookje deel 2

• Nederlands
• Secundair onderwijs

1 minuut flitskaarten

• De klas wordt in 3 groepen verdeeld d.m.v. kaartjes met stripfiguren op.
  
• Elke groep krijgt 1 kaartje met daarop 4 begrippen over sprookjes.
  
• 1 iemand van de groep komt naar voren en omschrijft de 4 woorden op het kaartje zo, dat de teamgenoten er zo veel mogelijk raden.
  
• Je bepaalt zelf hoe je dat doet maar zonder de woorden op het kaartje die tussen haakjes staan te noemen.
• Een leerling van het andere team controleert of de woorden op het kaartje niet gebruikt worden.
• Binnen de 60 seconden moet je team er zo veel mogelijk raden.
  

Lesverloop 1ste lesuur

• 1 minuut flitskaarten
• Betekenis van het woord sprookje
• Doelgroep sprookjes vroeger en nu
• Volkssprookjes vs. cultuursprookjes
• Kenmerken van het sprookje
              
               

Lesverloop 2de lesuur

• Ontstaansgeschiedenis van het sprookje:
    Sole, Luna en Thalia
               - Wb. p.200/201/202 - Oefening 6
• Sprookjes uit verschillende culturen: Sindibad
                 - Wb. p. 203/204 - Oefening 7
• Quiz

Betekenis sprookje

• Afgeleid van het middeleeuwse 'sproke', dat verhaal of vertelling betekent. 
• Magie speelt vaak een rol in een sprookje
• Er wordt een beroep  gedaan op de fantasie van de lezer of luisteraar. 
• Het begint vaak met de stereotiepe openingsformule "Er was eens..." 
• Het speelt zich af op een onbepaalde plaats in een onbepaald verleden

Doelgroep sprookjes vroeger en nu

• Oorspronkelijk bedoeld voor volwassenen 
• Bevatten vroeger vaak gewelddadige en erotische passages.
• Pas later, onder meer door diverse bewerkingen en vertalingen, werden sprookjes aangepast voor kinderen.
• Bijvoorbeeld: Walt Disney

Volkssprookjes vs. cultuursprookjes

• Volkssprookjes zijn anoniem d.w.z. dat men niet wist wie die sprookjes bedacht hadden. 
• Ze werden alleen mondeling verteld en daardoor waren er verschillende versies van in omloop. (bv. Hans en Grietje, Roodkapje, Doornroosje)
• De gebroeders Grimm verzamelden en schreven oude volkssprookjes op.
• Cultuursprookjes werden geschreven door één persoon
•  Ze zijn veel recenter: ze waren populair in de romantiek (19de eeuw) 
• Bv. De kleine zeemeermin van de Deen Hans Christian Andersen

Kenmerken van het sprookje

• Ze spelen zich af op een onbepaalde plaats in een onbepaalde tijd. Zo beginnen ze vaak met ‘Er was eens, in een land ver van hier ...’.
• In sprookjes zit veel magie en fantasie. De sprookjeswereld is er een van sprekende dieren en wonderbaarlijke gebeurtenissen. Kabouters, heksen, feeën, maar ook prinsen en prinsessen spelen er vaak de hoofdrol.
• De personages zijn vlak. Vaak verwijst het uiterlijk van een personage naar zijn innerlijk: heksen zijn lelijk en slecht, prinsessen zijn mooi en goed. 
• Er is een happy end. Slechte personages worden afgestraft en de andere personages leven ‘nog lang en gelukkig’.
• Sprookjes tellen veel herhalingen, vaste formuleringen en getallensymboliek. Denk maar aan de zin ‘Spiegeltje, spiegeltje aan de wand’ uit Sneeuwwitje. 

Instructies oefening 6

Literaire begrippen

PERSONAGES

• Protagonist?
• Antagonist?
• Nevenfiguren?
• Magische figuren?

Literaire begrippen

RUIMTE

• Geografische ruimte?
• Symbolische ruimte?
• Sfeerscheppende ruimte?
• Sociale ruimte?

Literaire begrippen

VERTELPERSPECTIEF

• Personele ik-verteller?
• Personele hij-verteller?
• Auctoriële of alleswetende hij-verteller

Instructies oefening 7

Wat weet jij van sprookjes?

1. Waar komt het woord 'sprookje' vandaan?

1. Van het woord 'toverspreuk'
2. Van het middeleeuwse woord 'sproke'
3. Het moest eigenlijk 'spookje' zijn

2. Sprookjes waren vroeger bestemd voor _______________

1. koningen en koninginnen
2. ridders
3. volwassenen
4. kinderen

3. Hoe heten de broers die sprookjes schreven?

1. de sprookjesbroers
2. de gebroeders Grimm
3. de gebroeders Anderson

4. Welke soort sprookjes zijn het oudste?

1. cultuursprookjes
2. volkssprookjes
3. ze kunnen allebei even oud zijn

5. Welk sprookje is NIET van de gebroeders Grimm?

1. De wolf en de 7 geitjes
2. Hans en Grietje
3. De Chinese nachtegaal
4. De Bremer Stadsmuzikanten

6. Het beeldje van de kleine zeemeermin staat in de haven van

1. Oslo
2. Stockholm
3. Helsinki
4. Kopenhagen

7. Wie is dit?

1. Sneeuwwitje
2. Assepoester
3. Roodkapje
4. Tinkelbel

8. Wat verliest Assepoester als ze van de trap rent?

1. een glazen muiltje
2. een laars
3. een haarspeld

9. Waarom laten de ouders van Hans en Grietje hen alleen?

1. ze gaan op schattenjacht en ze moeten splitsen
2. Ze zijn hen vergeten
3. Ze hebben niet genoeg geld om voor hen te zorgen

10. Van wat worden de drie huisjes van de biggetjes gemaakt?

1. banaantjes, stenen en takjes
2. stro, hout en stenen
3. glas, kei en stro
4. klei, hout en stenen