H4.1 Energie les 1

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Start H4

• Labjas en bril
• 1 boek per duo, blz 48
• 1 etui per duo
• tas bij het raam of bij de gang 

Start H4

• Energie-effect bij een chemische reactie
• Hoe kan je een chemische reactie versnellen?
• Hoe gaat het in een chemische fabriek? 

Introductie 

Sommige reacties verlopen niet of nauwelijks, terwijl andere reacties explosief verlopen. Met een katalysator kun je reacties sneller laten verlopen. Bij alle reacties is sprake van een energie-effect. 

Deze onderwerpen spelen ook een rol bij het ontwerpen van een chemische fabriek. Hoe kan je zorgen dat er snel mogelijk en met zo min mogelijk energie een product geproduceerd wordt? Je gaat ook leren hoe je schematisch een proces dat in een fabriek verloopt kan noteren.

Programma

Begrip: energie-effect

Proef 1 (blz 48) uitvoeren A+B

Proef 1 vragen maken

Afronding

Energie-effecten bij reacties

Chemische reactie:

Beginstof(fen) --> Reactieproduct(en)

Er komt daarbij energie vrij of dat kost energie. 

Dat noemen ze het energie-effect

Energie-effecten bij reacties

Kan je een voorbeeld noemen van een reactie/proces waarbij energie vrij komt?

Energie-effecten bij reacties

Kan je een voorbeeld noemen van een reactie/proces waarbij energie vrij komt?

Kan je een voorbeeld noemen van een reactie/proces waarvoor energie nodig is?

Proef 1

blz 48

Noteer je waarne-mingen op blz 49

A Magnesium en zoutzuur

B Verdampen van aceton

Kwam er warmte vrij of was er warmte nodig?

A Magnesium en zoutzuur

B Verdampen van aceton

Kwam er warmte vrij of was er warmte nodig?

A Magnesium en zoutzuur

B Verdampen van aceton

Kwam er warmte vrij of was er warmte nodig?

C Bariumhydroxide en ammoniumnitraat

Kwam er warmte vrij of was er warmte nodig?

C Bariumhydroxide en ammoniumnitraat

Kwam er warmte vrij of was er warmte nodig?

Je meet de temperatuur ALTIJD in de omgeving.

Als de temperatuur van de omgeving STIJGT, kwam er bij de reactie warmte vrij.

Als de temperatuur van de omgeving DAALT, was er voor de reactie warmte nodig.

eigen werk

Maak vraag 2 t/m 9 op blz 50 en 51

§4.1 Energie

Energie

Energie wordt geleverd door energiebron. Bv de zon, wind, batterij, brandstof. 

Vormen van energie:

warmte, licht, mechanische energie, elektrische energie, stralingsenergie en chemische energie

Het symbool voor energie is E (in joule).

Wet van behoud van energie

Energie kan worden omgezet  van ene vorm naar andere. 

De totale hoeveelheid verandert niet. 

Energie-effecten bij reacties

Chemische reactie:

Beginstof(fen) --> Reactieproduct(en)

Er komt daarbij energie vrij of dat kost energie. 

Dat noemen ze het energie-effect

Exotherme reacties

• Exotherm: Er komt energie vrij
• De beginstoffen staan energie
  af aan de omgeving
• Chemische energie producten lager
  dan chemische energie beginstoffen

Endotherme reacties

• Endotherm: Er is energie nodig.
• Er is constant energie vanuit de
  omgeving nodig om de chemische
  reactie te laten plaatsvinden.
• Chemische energie producten hoger
  dan chemische energie beginstoffen

Exotherme en endotherme reacties

• Voor beide soort reacties is
  altijd energie nodig om te beginnen!
• Dat is de activeringsenergie
• Bij exotherme reacties is er genoeg
  energie om daarna zelf te verlopen

Energiediagrammen 

• Reactiewarmte is de energie die
  vrijkomt of opgenomen wordt bij een
  chemische reactie 
• Endotherm - energieniveau producten 
  hoger --> positieve reactiewarmte
• Exotherm - energieniveau producten
  lager --> negatieve reactiewarmte

Acterveringsenergie

Exotherme reactie

Acterveringsenergie

Endotherme reactie

Faseovergangen

Processen

Smelten en verdampen zijn endotherme processen

Stollen en condenseren zijn exotherme processen

Nu maken...

1 t/m 10