Les 22 Conjunctuur, begrotingsbeleid en monetair beleid

• Economie
• WO
• Studiejaar 6

Economie

Wat gaan we doen vandaag

• Opgave 7.4 hoofdstuk 2
• Theorie hoofdstuk 3 en 4
• Opdrachten H3 en H4
• Zelf aan de slag
• Emotioneel afscheid nemen

Opgave 7.4 H2

pagina 105

Opdrachten

Conjunctuur en welvaart

laagconjunctuur invloed op welvaart door negatieve output gap:

• onvrijwillige werkloosheid groeit
• meer kosten voor uitkeringen
• verkopen lopen terug
• ondernemingen failliet
• enz.

Effecten loon-prijsspiraal

Hogere lonen --> hogere kostprijzen bedrijven --> hogere verkoopprijs --> duur voor consumenten --> hogere lonen --> enzovoort

Overheidsingrijpen

kan procyclisch: Overheidsingrijpen versterkt conjunctuurbewegingen. Niet wenselijk, sterke schommelingen hebben sterk effect.

Meestal (tegenwoordig) anticyclisch: tegen de stroming in, zodat de economie minder oververhit raakt en minder 

Waarom van belang?

Overheid kan 2 effecten creëren: inverdieneffecten en uitverdieneffecten.

Inverdieneffecten: Overheid vergroot de bestedingen --> nationaal inkomen stijgt --> belastinginkomsten stijgen --> overheid verdient een deel van de extra bestedingen terug

Uitverdieneffecten: Overheid bezuinigt --> nationaal inkomen daalt --> belastinginkomsten dalen --> deel van de bezuiniging wordt teniet gedaan door misgelopen belastinginkomsten

Overheid gaat voor anticyclisch

Schulden aflossen in goede tijden

In slechte tijden: lenen, zodat bijvoorbeeld wegen aangelegd kunnen worden, waardoor inkomens stijgen --> vraag stijgt--> consumptie stijgt --> bbp stijgt

Internationale concurrentiepositie:

Kan onder andere verbeterd worden door:

Loonmatiging: wanneer lonen lager zijn, worden productiekosten lager per product en is je product interessant voor het buitenland door de lage(re) prijs.

arbeidsproductiviteit: zelfde effect.

Automatische stabilisatoren

• Progressief belastingstelsel: als winsten en lonen hoog zijn wordt meer belasting betaald en als winsten laag zijn kun je zelfs belastinggeld terugkrijgen (carry back, carry forward)
• Uitkering: heb je geen loon, krijg je (meestal) een uitkering

Hoofdstuk 4: monetair beleid op conjunctuur

ECB

Monetaire beleid in Europa wordt bepaald door de ECB. 3 hoofdtaken:

• rentebeleid
• wisselkoersbeleid /maatschappelijk geldhoeveelheidsbeleid

Belangrijke bijtaak:

Zorgen dat een bankrun voorkomen wordt. Bij een bankrun haalt iedereen z'n spaartegoeden van een bank, waardoor de bank omvalt. ECB (in NL: DNB) voorkomt dit door depositogarantiestelsel, waarbij je gegarandeerd € 100.000 terugkrijgt als de bank omvalt.

Waarom valt een bank om als mensen hun spaargeld claimen?

Maatschappelijke geldhoeveelheid

Hoeveelheid giraal en chartaal geld dat in omloop is. 

Vergroot door opkopen obligaties. Zij 'drukken geld' waarmee zij de obligatie opkopen, zodat het bedrag wat een lening is in euro's bij de schuldeiser/obligatiehouder. De overheid moet vervolgens aan de ECB terugbetalen, waardoor de geldhoeveelheid weer afneemt.

Rentebeleid

De ECB kan haar rente (reprorente) aanpassen. Hoe hoger deze rente, hoe minder mensen gaan lenen, hoe minder inflatie, maar ook vermindering economische groei.

Wisselkoersen

Waarde wisselkoersen worden net als alle andere factoren in een economie bepaalt. Vraag en aanbod bepalen de prijs.

appreciatie: munt wordt meer waard ten opzichte van andere munt.

depreciatie: munt wordt minder waard ten opzichte van andere munt.

Wisselkoersbeleid

Betalingsbalans

Vraag en aanbod naar bijv.

dollars, wordt bepaald door

inkomsten en uitgaven.

Zwevende wisselkoers als demping:

De munt neemt af in waarde
wanneer het economisch slecht
gaat.

zwakkere munt leidt tot betere
concurrentiepositie, waardoor

het economisch herstel intreedt.

Muntunie

Heeft een muntunie (zoals de eurolanden) alleen maar voordelen?

Het trilemma van monetair beleid

• Wel of geen vrij internationaal kapitaalverkeer toestaan.
  
• Wel of geen zelfstandig rentebeleid voeren.
  
• Een vaste wisselkoers hanteren.
  

Een centrale bank kan hooguit 2 van deze 3 kiezen

Zelf aan de slag