What is LessonUp
Search
Channels
Log in
Register
‹
Return to search
V5 Oefenen koolstofchemie uit V4
Koolstofchemie
V4
9 april 2021
Amadeus Lyceum
1 / 36
next
Slide 1:
Slide
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
This lesson contains
36 slides
, with
interactive quizzes
and
text slides
.
Lesson duration is:
80 min
Start lesson
Save
Share
Print lesson
Items in this lesson
Koolstofchemie
V4
9 april 2021
Amadeus Lyceum
Slide 1 - Slide
DDD
GMW
Mededelingen toets
Uitleg § 6.1 (
Koolwaterstoffen
)
Kwartiertje zelf werken
Uitleg § 6.2 (
Systematische namen
)
Zelf werken
Afsluiting (10:25 uur)
Slide 2 - Slide
Mededelingen toets
Slide 3 - Slide
Leerdoelen
Na deze les...
... weet je wat koolwaterstoffen zijn
... weet je wat een homologe reeks is
... kun je categorieën koolwaterstoffen herkennen
... kun je eenvoudige koolwaterstoffen een systematische naam geven
Slide 4 - Slide
Koolwaterstoffen
Vakgebied: organische chemie/koolsstofchemie
"kool" & "waterstof" --> moleculaire stof, C en H
Talloze relevante toepassingsgebieden
Slide 5 - Slide
Verschillende notaties
Slide 6 - Slide
Covalenties
Een C-atoom vormt vier covalente bindingen met buuratomen
Een H-atoom kan maar één covalente binding vormen en heeft dus altijd maar één buuratoom
C-atomen kunnen
dubbele
of zelf
driedubbele bindingen
vormen
ethaan
etheen
ethyn
(acetyleen)
Slide 7 - Slide
Homologe reeksen
Koolwaterstoffen van verschillende
groottes vormen reeksen
Verhoudingen van C- en H-atomen
binnen reeks is steeds hetzelfde
Verhouding C
n
H
2n+2
:
alkanen
Slide 8 - Slide
Isomeren
Bij een molecuulformule kun je soms meerdere correcte structuurformules tekenen, zogenaamde
isomeren
Onvertakte koolwaterstoffen
: elk C-atoom heeft 1 of 2 C-atomen als buuratoom
Vertakte koolwaterstoffen
: minstens 1 C-atoom met 3 of 4 C-atomen als buuratomen
C
5
H
12
C
5
H
12
C
5
H
12
Slide 9 - Slide
Verzadigd / onverzadigd (1)
Koolwaterstof met louter enkele bindingen:
verzadigd
Koolwaterstof met een of meer dubbele / driedubbele bindingen:
onverzadigd
Slide 10 - Slide
Verzadigd / onverzadigd (2)
Homologe reeks C
n
H
2n+2
: alk
a
nen
Homologe reeks C
n
H
2n
: alk
e
nen
Homologe reeks C
n
H
2n-2
: alk
y
nen
Slide 11 - Slide
Tot welke categorie(ën)
behoort deze koolwaterstof?
A
Vertakte koolwaterstoffen
B
Onverzadigde koolwaterstoffen
C
Alkenen
D
Isomeren
Slide 12 - Quiz
Cyclische koolwaterstoffen
Koolwaterstoffen kunnen ook voorkomen in een ringvormige structuur
cyclische koolwaterstoffen
Niet-cyclische koolwaterstoffen:
acyclisch
Let op: cycloalkanen voldoen aan de vorm C
n
H
2n
(alkenen)
C
6
H
12
Slide 13 - Slide
Aan welke reeks voldoet een cyclische koolwaterstof met een dubbele binding?
A
B
C
D
Slide 14 - Quiz
Speciale categorie: aromaten (1)
Bijzondere ringstructuur:
benzeen
(C
6
H
6
)
Cyclische koolwaterstof met 6 C-atomen en 3 dubbele bindingen
Benzeenringen hebben bijzondere eigenschappen
Dubbele bindingen zitten niet op vaste plek maar wisselen continu
Slide 15 - Slide
Speciale categorie: aromaten (2)
Aromaten (benzeenringen) komen voor als individueel molecuul of als deel van een groter molecuul
paracetamol
polystyreen
(piepschuim)
vanilline
Slide 16 - Slide
Indeling koolwaterstoffen
Koolwaterstoffen zijn
alifatisch of aromatisch
Alifatische koolwater-
stoffen zijn verzadigd
of onverzadigd
Alifatische koolwater-
stoffen zijn cyclisch of
acyclisch
Slide 17 - Slide
Slide 18 - Drag question
Kwartiertje werken
Oefenopdrachten:
§ 6.1: 1, 3, 6, 7
Slide 19 - Slide
§ 6.2 - Systematische namen
Mensen hebben willekeurige namen
Koolwaterstoffen hebben systematische namen
Systematische naamgeving kan maar op 1 juiste manier
Allebei C
4
H
10
, hoe hou je deze moleculen uit elkaar?
Slide 20 - Slide
Naamgeving onvertakte alkanen
Onvertakte alkanen hebben vaste namen
Basis voor alle systematische naamgeving dus leer deze goed!
Boek blz. 168
Uit je hoofd leren!
heptaan
Slide 21 - Slide
Naamgeving vertakkingen (1)
Namen van vertakkingen zijn gebaseerd op namen van onvertakte koolwaterstoffen:
Slide 22 - Slide
Voorbeeld (1)
Stel, je wilt de systematische naam van onderstaand molecuul afleiden.
Dit molecuul is een meervoudig vertakte alifatische koolwaterstof.
Slide 23 - Slide
Voorbeeld (2)
Stap 1: zoek de langste onvertakte keten van C-atomen in het molecuul. Dit is de hoofdketen.
De langste onvertakte keten in dit molecuul is 6x C.
Stap 2: de stamnaam wordt daardoor
hexaan
.
Slide 24 - Slide
Voorbeeld (3)
Stap 3: identificeer de zijgroepen:
2x methyl
1x ethyl
Slide 25 - Slide
Voorbeeld (4)
Stap 4: zet de namen van de zijgroepen op alfabetische volgorde voor de naam van de hoofdstam:
ethylmethylhexaan
Slide 26 - Slide
Voorbeeld (5)
Stap 5: nummer de C-atomen van de hoofdketen. Dat kan op twee manieren:
L → R
of
R → L
Slide 27 - Slide
Voorbeeld (6)
Stap 6: geef de posities van de vertakkingen op de stam aan met zo klein mogelijke getallen.
ethylmethylhexaan wordt 4-ethyl-2,2-methylhexaan
(2-ethyl-4,4-methylhexaan is niet zo klein mogelijk!)
Slide 28 - Slide
Voorbeeld (7)
Stap 7: geef de meerdere zijgroepen op eenzelfde C-atoom een numeriek voorvoegsel
4-ethyl-2,2-methylhexaan wordt 4-ethyl-2,2-
di
methylhexaan
De systematische naam
van dit molecuul is:
4-ethyl-2,2-dimethylhexaan
Slide 29 - Slide
Laat je niet foppen
Je kunt de structuurformule van grotere, vertakte koolwaterstoffen op meerdere manieren correct noteren. De naamgeving verandert daardoor niet!
Slide 30 - Slide
Alkenen en alkynen
Naamgeving van alkenen lijkt op die van alkanen
Uitgang stamnaam is
-een
i.p.v.
-aan
Plaats van dubbele binding geef je in de stamnaam aan met cijfer
Begin met nummeren van hoofdketen zodanig dat de dubbele binding tussen C-atomen met de laagste nummers ligt
Stamnaam:
pent-2-een
Voor eventuele zijgroepen gelden de eerdere naamgevingsregels.
4,4-dimethylpent-2-een
Slide 31 - Slide
Cycloalkanen
Stamnaam is aantal C-atomen in ringstructuur (hier: 5)
Begin voor zijgroepen met nummeren bij een zijgroep en nummer door zodat de volgende zijgroep die je tegen komt een zo laag mogelijk nummer krijgt
1,3-dimethylcyclopentaan
Slide 32 - Slide
Cycloalkenen
Voor cycloalkenen (ring met dubbele binding) gelden dezelfde regels als voor acyclische alkenen
Beginnen met nummeren bij dubbele binding, dan doortellen tot eerste zijgroep
1,2-dimethylcyclopent-1-een
cyclopenteen
Slide 33 - Slide
Aromaten (1)
In een benzeenring kunnen een of meer H-atomen zijn vervangen door zijgroep(en)
Stamnaam: benzeen
rest van naamgeving als bij regels voor cycloalkanen
Slide 34 - Slide
Aromaten (2)
Als benzeen een zijgroep met een dubbele binding heeft, wordt die zijgroep de stamnaam en wordt de benzeenring een zijgroep
Naam zijgroep:
fenyl
fenyletheen
Slide 35 - Slide
Oefenopdrachten:
§ 6.1: 1, 3, 6, 7
§ 6.2: 8, 9, 10, 11, 13, 14, 19
Oefenvel Magister (met antwoorden)
Slide 36 - Slide
More lessons like this
Nog meer koolstofchemie
October 2022
- Lesson with
36 slides
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
4V Systematische naamgeving organische verbindingen (H3.2)
January 2022
- Lesson with
23 slides
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
V4 6.2 Systematische namen
March 2023
- Lesson with
25 slides
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
V3 8.2 Systematische namen
May 2023
- Lesson with
27 slides
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 3
8.2 3H/V
March 2022
- Lesson with
23 slides
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 3
6.2 4VWO
April 2022
- Lesson with
23 slides
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
6.2 Systematische naamgeving II
April 2024
- Lesson with
15 slides
Scheikunde
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
Herhaling systematische naamgeving
June 2023
- Lesson with
29 slides
Scheikunde
Middelbare school
havo
Leerjaar 3