§2.4 Eiwitsynthese DNA replicatie, transcriptie-translatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

chromosomen

vandaag

Eiwitsynthese 

voorkennis: chromosomen, DNA, gen

-wat is een eiwit

- hoe is DNA opgebouwd

- hoe wordt de informatie van DNA gebruikt om eiwit te maken

leerdoelen

Je kunt met behulp van Binas (71 en 67)  uitleggen op welke manier (en waar in de cel)  de erfelijke informatie in het DNA wordt omgezet in een bepaald eiwit (enzym).

Je gebruikt hierbij de termen: DNA dubbelstreng,  m-RNA, enkelstreng,  kern, ribosoom, aminozuur, eiwit

eiwitten voorbeelden

-enzymen (bio-katalysator)

- hormonen

- transporteiwit

- stollingseiwit

- afweerstoffen

- bloedeiwitten

-spieren

bijvoorbeeld

bouw van eiwit

"kralenketting" van aminozuren

BINAS 71 G,    20 verschillende aminozuren

waar gemaakt?  in ribosomen

DNA                   genen

gen = stukje DNA dat de code is voor bepaald eiwit (enzym)

bv     gen voor productie van insuline
Dit gen is een stukje van het DNA en zit in de kern.
Insuline is een eiwit en wordt gemaakt in ribosomen.

DNA (desoxyribo nucleine zuur)

                kern, erfelijke informatie, genen
dubbelstreng, wenteltrap

                      stijlen:    ribose, fosfaat, ribose, fosfaat,....

            treden:   4 verschillende nucleotiden

base:  Adenine, Thymine
Cytosine, Guanine

BINAS

71 A,B,C

Adenine + Thymine

Cytosine + Guanine

De informatie moet van DNA naar de ribosomen.

 
Stap 1:   messenger RNA wordt gemaakt in de kern= transcriptie
Stap 2: messenger RNA verlaat de kern en gaat naar de ribosomen.
Stap 3: ribosomen  gebruiken m-RNA om een eiwit te maken = translatie

stap 1: messenger RNA (m-RNA) maken

messenger RNA  is een "boodschappenlijstje"
Let op!       m-RNA bestaat maar uit 1 streng
m-RNA heeft geen thymine maar uracil (BINAS)

BINAS 71 C en E

transcriptie

stap 2: m-RNA verlaat de kern en gaat naar ribosoom

stap 3 translatie =Eiwitsynthese in het ribosoom

3 nucleotiden in het RNA coderen voor 1 aminozuur
De volgorde van de AUCCAGU......bepaalt welke aminozuren er om de beurt aan elkaar worden gekoppeld en welk eiwit er ontstaat.


BINAS 71 G

AUG
AAG
UCG
UAA

BINAS 71 

start of 

stop

BINAS 71

L = leucine

V = valine

learn.genetics.utah.edu

lezen §2.4, opgaven maken en nakijken

oefenen eiwitsynthese op papier

of digitaal (zie studiewijzer week 49)

Bij zowel de aanmaak van DNA als bij de vorming van m- RNA kunnen fouten gemaakt worden.

Wat is erger?

Fout in DNA

Fout in m-RNA

puntmutatie      deletiemutatie

Een verandering van DNA
ATTGGCATCCG
ATTGGAATCCG

=> m-RNA verandert ook op die plek
=> er wordt een ander aminozuur ingebouwd
=> er ontstaat een ander eiwit

afsluitende vraag

binas en de toets

70 a en b

71 a, b, c, e, g, j

76 a, b

78

79 a, b, c, d