Voeding Les 3: Vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Overal op -ase

Vertering in actie

Nectar §10.2

Deze les

- mechanische en chemische vertering

- peristaltische beweging

- enzymen (-ase)

- pro-enzymen

Vertering

Wij zijn consumenten, heterotroof.

Stoffen waar (organismen) uit bestaan, moeten soms verteerd worden: terug naar de bouwstenen.

Wij maken onze eigen stoffen van deze bouwstenen.

Vertering

Vertering is niet nodig voor:

• water
• mineralen
• vitamines
• glucose
• aminozuren
• vetzuren
• glycerol

Vertering

Wel nodig voor:

• Vetten                               > vetzuren en glycerol
• Eiwitten                              > aminozuren
• Koolhydraten (meeste) > glucose

Deze organische stoffen zijn door voortgezette assimilatie ontstaan. 

Dit moet (grotendeels) ongedaan worden gemaakt.

Peristaltische beweging

Voedsel wordt voortgeduwd door spierbewegingen:

knijp- en duwbeweging

Peristaltische beweging

Darmkanaal, kring- en lengtespieren

Verteringssappen toegevoegd

> Mond,

> Maag,

> Twaalfvingerige darm,

> Dunne darm.

Maagsap

Maagsap heeft een pH van?

Welke stof zorgt hiervoor?

Maagsap

Maagsap heeft pH van 1,5-3,5

Maag maakt pepsinogeen.

Inactief pro-enzym

Door positieve terugkoppeling wordt pepsine gevormd.

Maag

Maagportier opent af en toe om voedsel door te laten.

Wordt geregeld door pH.

> Dicht bij lage pH in 12-vingerige darm

> Open bij hoge pH in 12-vingerige darm

Darmen

12-vingerige darm

eerste deel dunne darm

vindt veel vertering plaats

Dunne darm

Laatste ronde vertering

Opname van stoffen

Darmen

Dikke darm

Opname van water (met name van verteringssappen)

Vertering door darmbacteriën

Endeldarm

Opname water en verzamelen onverteerde resten

Mechanisch en chemisch

Een appel in zijn geheel is moeilijk doorslikken. Speeksel helpt, maar kauwen is nodig.  Verteren (of: kleiner maken) is begonnen!

Bij verkleinen van voedingsmiddelen wordt oppervlak groter. Enzymen kunnen zo beter binden aan het substraat. 

Verteren kan ook chemisch: gal en maagzuur. Enzymen vallen ook onder chemische vertering.

Chemische vertering

Pro-enzymen

Pepsinogeen is een pro-enzym. 

Actieve vorm: pepsine (peptase).

Hier speelt positieve terugkoppeling een rol.

Pro-enzymen

Zoek uit met behulp van BINAS en blz. 

1) Zoek met BINAS uit van welke enzymen er pro-enzymen zijn.

2) Er is een overeenkomst in de stoffen die deze enzymen verteren. Welke?

3) Op welke manieren wordt pepsinogeen omgezet in het actieve pepsine? 

4) Welke van deze manieren is positieve terugkoppeling?

Andere enzymen

5) Amylase wordt 2x toegevoegd (mond, 12-vingerige darm), waarom?   

6) Er zijn heel veel peptidasen. Deze zijn in te delen in 2 soorten: exo- en endopeptidasen.

Wat is het verschil tussen deze groepen enzymen?

7) Welke peptidasen verwacht je dat eerder toegevoegd worden aan de voedselbrij, exo- of endopeptidasen?