16 - Les 13 - debat

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Voorbereiding: het debat

Discussiëren

Voor dit experiment hebben we vijf vrijwilligers nodig. Iedere vrijwilliger kiest een bekend persoon

• De beroemdheden zitten allemaal samen in een luchtballon te genieten van een rondvaartje boven Antwerpen. 
• Dan dreigt de ballon tegen de kathedraal aan te knallen! Om dit te voorkomen moeten twee beroemdheden uit de ballon gekieperd worden. 

http://www.debatindeklas.nl/oefeningen/ballondebat/

Discussie - ronde 1

Elke vrijwilliger is aan de beurt: 

• Geef in een speech aan waarom jouw beroemdheid in de ballon moet blijven zitten. 
• Het publiek in de klas beslist wie mag blijven. 

Welke beroemdheid mag blijven?

Discussie - ronde 2

De ballon vaart rustig verder. Maar dreigt dan tegen de boerentoren aan te knallen! Deze keer kan slechts één iemand blijven.

• Geef in een speech aan waarom de andere twee beroemdheden van boord moeten gekieperd worden. 
• Het publiek in de klas beslist wie mag blijven. 

Welke beroemdheid mag blijven?

Applausje voor de winnaar

Bespreking achteraf

Waarom koos je voor een bepaald persoon in deze discussie? 

Formuleer een tip om discussies te voeren: 

• Richt je niet op je medestanders, maar op het publiek. Als je wilt overtuigen, bedenk je dan altijd op wie jij je moet richten. 
• Stem je boodschap af op degene die je wil overtuigen. Redeneer dus niet vanuit het eigenbelang  (“Ik, , wil nog een CD uitbrengen”), maar vanuit het belang van de jury (“Ik wil jullie opvrolijken met een aantal nieuwe, leuke liedjes!”).

Richt je niet op je medestanders, maar op het publiek. Als je wilt overtuigen, bedenk je dan altijd op wie jij je moet richten. Stem je boodschap af op degene die je wil overtuigen. Redeneer dus niet vanuit het eigenbelang (“Ik, Marco Borsato, wil nog een CD uitbrengen”), maar vanuit het belang van de jury (“Ik wil jullie opvrolijken met een aantal nieuwe, leuke liedjes!”).

Structuur van een debat

Wat weet je nog over het opbouwen van argumenten?

00:32

Uit welke delen bestaat de introductie?

01:18

Wat valt je op bij de spreker? Denk aan volume, tempo, houding, ...

01:34

Uit welke delen bestaat het slot?

Debatstructuur

1. Introductie: aandachtstrekker, stelling, aankondiging standpunt + argumenten (kernwoorden)
2. Argumentatie: argument 1, voorbeeld 1, argument 2, ...
   
3. Slot: herhaling standpunt + argumenten (kernwoorden)  - uitsmijter

Hand-out

Argumenten pro (4) + weerlegging (2) 

Argumenten contra (4) + weerlegging (2)

01:37

Wat valt je op aan de spreker? Denk aan stemgebruik, lichaamstaal, ...

02:14

Wat valt je op aan de spreker? Denk aan stemgebruik, lichaamstaal, ...

03:40

Wat is een uitdaging voor jou tijdens het presenteren?

Verdeel je in groepjes van 4

Ga samenzitten met leerlingen die dezelfde kleur hebben

verschuif ook de banken in groepen van 4

PRO

3 argumenten voor

CONTRA

3 argumenten tegen

• Ouders van jonge kinderen moeten kortlevende huisdieren ongemerkt vervangen door dubbelgangers.

Placemat discussie

Je krijgt een stelling te zien. In het midden ligt een blad met vier deeltjes. 

• Schrijf jouw argumenten en ideeën bij in jouw vakje. 
• Nadien ga je in discussie en zoek je een gezamenlijk standpunt. Dit wordt in het midden geschreven.

Deze stelling is ludiek maar roept toch ethische problemen op. Het maakt het mogelijk om te debatteren over de mate waarin je mag liegen tegen een kind of het kan confronteren met de dood. 

PRO

3 argumenten voor

CONTRA

3 argumenten tegen

• Gevangenen moeten strafkorting krijgen in ruil voor deelname aan risicovolle experimenten

Placemat discussie

Je krijgt een stelling te zien. In het midden ligt een blad met vier deeltjes. 

• Schrijf jouw argumenten en ideeën bij in jouw vakje. 
• Nadien ga je in discussie en zoek je een gezamenlijk standpunt. Dit wordt in het midden geschreven.

Vul hier het gezamenlijk antwoord van jullie groepje in.

VRAAG 3

Onderzoek hoe het debat is opgebouwd. Welke onderdelen komen aan bod, in welke volgorde?

VRAAG 4

Let op de argumentatie van Carli (voor) en Kim(tegen). Som telkens 4 argumenten op.

VRAAG 6

Focus je op het taalgebruik en de lichaamstaal van de sprekers.

1

2

3

4

= 13 min!

pg.130 - 131

Bespreek je antwoorden in groep

Overloop vragen 3, 4 en 6

pg.130

• De opener van het debat begroet alle aanwezigen.
  
• Eerst een spreker van de voorstanders (argumenten)
  
• Nadien een spreker van de tegenstanders (tegenargumenten)
  
• Vervolgens terug de voorstanders, enz.
  
• Na iedere spreker is er tijd voor vragen van de tegenpartij. 

pg.130

• Alle sprekers komen aan bod. 
• Voor- en tegenstanders wisselen elkaar af met argumenten. 
• Een afsluiter om het publiek een laatste keer te proberen overtuigen

pg.130

• Gevangenen zijn slechte personen, dus als er iets misloopt, is dat minder erg.
  
• Het is en blijft een vrije keuze.
  
• Gevangenen kunnen op die manier iets bijdragen aan de maatschappij.
  
• Een kleine groep 'slechte' mensen helpt eigenlijk een grote groep 'goede' mensen.

pg.130

• Gevangenen zijn niet noodzakelijk 'slechte' mensen op basis van hun keuzes.
  
• Het zou het rechtssysteem onderuit kunnen halen.
  
• Het leven van een gevangene is niet minder waard dan het leven van een ander.
  
• Met dit plan bereik je geen rehabilitatie.
  
• Is de keuze wel vrijwillig als je er strafvermindering door krijgt?

Wat is goed aan het taalgebruik van de sprekers?

Wat is minder goed aan het taalgebruik van de sprekers?

GOED

• veel oogcontact met groep
• luid genoeg
• ondersteunend gebruik van handen
• intonatie bij belangrijke woorden
• genoeg pauzes
• aangenaam spreektempo
• gebruik van signaalwoorden

Minder goed

• praat snel
• verspreekt zich af en toe
• komt zenuwachtig over
• weinig signaalwoorden
• soms te gehakkeld

pg.131

Taalstructuren

pg.131

Taalstructuren

pg.131

Spreken: zelf in gesprek gaan

pg.132

standpunt

akkoord - niet-akkoord

pro - contra

voor - tegen

Contra alcoholverbod:

Een verbod op alcohol onder de 18 helpt niet, want jongeren gaan toch drinken.

Argument: Als alcohol verboden wordt, gaan jongeren het juist stiekem doen, zonder toezicht.

Uitleg:

Door iets te verbieden, wordt het voor jongeren vaak net spannender. Ze gaan dan experimenteren buiten het zicht van ouders of andere volwassenen, wat vaak onveiliger is. In een omgeving zonder begeleiding is de kans op overmatig of risicovol drinken groter.

VoorBeeld:

Sommige jongeren drinken op geheime feestjes of in parken, waar er niemand is die hen in de gaten houdt. Daardoor is er meer kans op alcoholvergiftiging, onveilige situaties of groepsdruk om te veel te drinken.

weerlegging

Stap 1: Herhaal wat de ander zegt

'Jij zegt dat alcohol onder de 18 niet verboden moet zijn omdat jongeren anders stiekem gaan drinken…'

 Stap 2: Laat zien dat je het snapt (optioneel)

'Ik begrijp dat je denkt dat verbieden het juist spannend maakt…'

Stap 3: WEERLEG HET (dit is de kern!)

'Maar uit onderzoek blijkt juist dat jongeren in landen zonder verbod meer drinken en meer problemen hebben met alcohol. Dus het verbod werkt wel.

👉 Dít is je weerlegging. Hier laat je zien: ‘jij hebt ongelijk, want…’

✅ Stap 4: Geef je eigen, sterkere idee

“Bovendien helpt een duidelijk verbod scholen en ouders om beter te begeleiden.”

🧠 EZELSBRUGGETJE VOOR DE LEERLINGEN:

1-2-3-4 = Ik luister, ik snap het, ik bewijs dat het niet klopt, ik weet iets beters.

Maar: Stap 3 is de knock-out!

00:12

Formuleer de stelling.

00:47

Weerlegging

Jij zegt dat jongeren geen alcohol zouden mogen drinken, omdat hun hersenen nog niet volledig ontwikkeld zijn en alcohol dus schade kan aanrichten.

Weerleg het:

Maar je moet ook kijken naar hoe jongeren leren omgaan met alcohol. In landen waar jongeren op jonge leeftijd, onder toezicht, leren drinken (zoals in sommige Zuid-Europese culturen), zijn er vaak minder alcoholproblemen dan in landen met een streng verbod. Het gaat dus niet alleen om leeftijd, maar vooral om context en begeleiding.

Voorbeeld:

In Italië drinken jongeren soms thuis een glas wijn bij het eten, samen met hun ouders. Ze leren dat alcohol iets is om mee om te gaan met mate, niet om stiekem te misbruiken. Daardoor ontwikkelen ze vaak een gezondere houding tegenover alcohol.

00:47

ARGUMENT PRO alcoholverbod: Jongeren onder 18  moeten geen alcohol drinken. 

Argument: Alcohol kan schade toebrengen aan de hersenen van jongeren, die nog volop in ontwikkeling zijn.

Uitleg:

De hersenen van jongeren blijven zich ontwikkelen tot ongeveer 25 jaar. Alcohol beïnvloedt vooral de delen die instaan voor concentratie, geheugen en impulscontrole. Bij jongeren werkt dit effect sterker omdat hun hersenen kwetsbaarder zijn.

VoorBeeld:

Uit onderzoek blijkt dat jongeren die regelmatig alcohol drinken, meer kans hebben op leerproblemen, slechtere schoolprestaties en zelfs blijvende geheugenstoornissen.

00:47

Vind jij dit verbod een goed idee?

Ja, ik ga dus akkoord met het verbod.

Nee, ik ga dus niet akkoord met het verbod.

Voorbereiding

Hand-out Smartschool 

Debatjes in de klas

We voeren debatjes in groepen van 4:

• Jullie kiezen samen een stelling
  
• Twee leerlingen zijn voor en twee leerlingen zijn tegen.
  
• Jullie bereiden het debat samen voor volgens de regels van de kunst.
  
• Jullie voeren het debat uit in de klas. Je klasgenoten zijn de jury.

debat in de klas

De opdracht voorbereiden

Je krijgt een hand-out met informatie over de opdracht.

• Lees de opdracht goed door
  
• Ga samenzitten met je groepsgenoten. 
• Vul de voorbereiding samen in. 
• Let op: iedereen geeft een ingevuld bundeltje af op het einde van de opdracht

Aan de slag!

Neem jouw voorbereiding onder de loep: heeft jouw argumentatie de juiste onderdelen?

Oefen samen het presenteren: wie zegt wat?

Ludieke spreekoefeningen

Voor we gaan debatteren, gaan we eerst leren spreken. :-)

oefening 'zeg eens euh'

- onderwerp kiezen (1 minuut voorbereiding)

- euh's turven (1 minuut spreken)

- rollen omdraaien

  Duo

oefening 'Woordwinnaar'

• Je krijgt een papiertje met 3 willekeurige woorden op.
• Verzin een verhaal waarin die 3 woorden voorkomen zonder dat het opvalt.
• De andere raden de drie woorden.
• 5 minuten voorbereidingstijd.

--> Wie wordt de Woordwinnaar?

per 3 of 4

uitbreiding

SS - Nederlands 4MW - oefeningen - Les 13 - Debat: gouden tips van Jeroen Wils

00:05

Formuleer de stelling.

00:49

CONTRA	PRO
geslacht, afkomst, beperking of leeftijd mogen geen rol spelen	weerspiegeling van de maatschappij --> iedereen aan bod laten
niet de taak van de media	media beïnvloeden wat we kennen en denken
	zichtbare groepen

00:49

Voorstanders

Tegenstanders

geslacht, afkomt, beperking of leeftijd mogen geen rol spelen

het is niet de taak van de media om verandering te brengen

er moet een weerspiegeling zijn van de maatschappij

media moeten iedereen aan bod laten komen

media beïnvloeden wat we kennen en denken

00:51

Wat is jouw mening?

Akkoord: graag meer diverse mensen in de media

Niet akkoord: het is goed zoals het is