Grammatica zinsdelen: samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoe weet je of een deel van een samengestelde zin een hoofdzin of een bijzin is?

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

leerdoelen:

- Ik kan hoofdzinnen en bijzinnen onderscheiden en noteren.

- Ik kan samengestelde zinnen ontleden.

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

hoofdzinnen en bijzinnen

Bij een hoofdzin staan persoonsvorm en onderwerp naast elkaar. Er past (bijna nooit) een woord tussen.

De persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats.

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

hoofdzinnen en bijzinnen

Bij een bijzin kan of staat er een woord tussen de persoonsvorm en het onderwerp. Er past dus een woord tussen.

Een bijzin kun je (meestal) vervangen door één woord of woordgroep.

De persoonsvorm staat vaak achter in de zin.

Ik blijf vandaag binnen, omdat het zo hard regent.

1. hz + hz
2. hz + bz
3. bz + hz

Wie het boeket vangt, mag als volgende trouwen!

1. hz + hz
2. hz + bz
3. bz + hz

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

nevenschikking en onderschikking

Als twee zinnen van hetzelfde niveau naast elkaar staan, dan noemen we dit nevenschikkig.

Als twee zinnen van een ander niveau naast elkaar staan, dan noemen we dit onderschikking.

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

Een bijzin is altijd een zinsdeel van de hoofdzin. En omdat dit een zin is, noemen we dit een zinsdeelzin.

We kennen de volgende zinsdeelzinnen: ow-zin, lv-zin, nw.deel-zin, mv-zin, vv-zin en bwb-zin.

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

1. Zoek de bijzin.

2. Vervang de bijzin door één woord (of woordgroep).

3. Ontleed de hoofdzin.

4. Het zinsdeel van het woord is ook de zinsdeelzin.

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

Ik blijf vandaag binnen, omdat het zo hard regent.

Daarom blijf ik vandaag binnen.

bwb-zin = omdat het zo hard regent

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

Wie het boeket vangt, mag als volgende trouwen!

Zij mag als volgende trouwen!

ow-zin = Wie het boeket vangt

Selma hoorde gisteren dat haar oma in het ziekenhuis ligt.
...dat haar.... ziekenhuis ligt.

1. ondzin
2. lvzin
3. mvzin
4. bwbzin

De voetballer kreeg een boete, omdat hij te laat was op de training.

1. bijzin: De voetballer kreeg een boete
2. bijzin: omdat hij te laat was op de training

omdat hij te laat was op de training.

1. ondzin
2. lvzin
3. mvzin
4. bwbzin

Mij is gevraagd of ik wil helpen op de open dag.

1. bijzin: mij is gevraagd
2. bijzin: of ik wil helpen op de open dag.

of ik wil helpen op de open dag.

1. ondzin
2. lvzin
3. mvzin
4. bwbzin

Aan wie een tien haalt voor de toets, geeft de docent iets lekkers.

1. bijzin:aan wie een tien haalt voor de toets
2. bijzin: geeft de docent iets lekkers.

Aan wie een tien haalt voor de toets,

1. ondzin
2. lvzin
3. mvzin
4. bwbzin