afronden 3.7 + UL 4.2 + 4.6 + start thema 6 (3mavo)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Planning

• huiswerkcontrole online
• nakijken opdrachten 3.7 ->4
• leerdoelen & uitleg 4.2 + 4.6
• leerdoelen & uitleg 6.1

huiswerkcontrole online

Open intussen boek 3A op blz. 246

leerdoelen 4.2 - organismen ordenen

1. Ik kan organismen indelen door te kijken naar gemeenschappelijke kenmerken
2. Ik kan de kenmerken noemen van de cellen van bacteriën, schimmels, planten en dieren. 

Twee hoofdgroepen organismen

Twee hoofdgroepen

Biologen verdelen al het leven op aarde eerst in twee hoofdgroepen:

1. organismen met een celkern

2. organismen zonder een celkern

Welke verschillende typen cellen zie je hier?

Wat zijn de specifieke kenmerken per cel?

Kenmerken cellen

Dieren

Planten

Schimmels

Bacteriën

Kenmerken

Alle organismen bestaan uit een of meer cellen. Deze cellen hebben allemaal een celmembraan, cytoplasma en chromosomen. Er zijn ook veel verschillen.

Bij de indeling van organismen kijken biologen naar de kenmerken die verschillen:

• aantal cellen

• aanwezigheid van celkernen

• aanwezigheid van celwanden

• aanwezigheid van bladgroenkorrels

Aantal cellen

Bacteriën zijn eencellig. Ze bestaan maar uit 1 cel.

Ook schimmels, planten en dieren kunnen eencellig zijn, zoals gist, boomalg en het  pantoffeldiertje. 

Bij meercellige organismen zien niet alle cellen er hetzelfde uit. 

weefsels

organen

aanwezigheid van celkernen

Cellen van schimmels, planten en dieren hebben een celkern.

Bacteriën hebben geen celkern.

Doordat bacteriën geen kernmembraan hebben, liggen de chromosomen los in het cytoplasma.

Aanwezigheid van celwanden

Bacteriën, schimmels en planten hebben celwanden

Dieren hebben géén celwanden

Aanwezigheid van bladgroenkorrels

Alleen bij planten komen in het cytoplasma bladgroenkorrels voor.

In bladgroenkorrels vindt fotosynthese plaats.

Bacteriën, schimmels en dieren hebben geen bladgroenkorrels.

Relatieve grootte

Relatieve grootte = grootte vergeleken met andere cellen.

Cellen van bacteriën zijn veel kleiner dan cellen van de meeste schimmels, planten en dieren.

Om bacteriën goed te zien heb

je een elektronenmicroscoop nodig. 

Indelen in groepen; 

dit zijn de kenmerken van de 4 rijken

Wat is ordenen?

Door te kijken naar gemeenschappelijke kenmerken kun je organismen verder indelen in steeds kleinere groepen.

Indelen van organismen

 Indeling van organismen in steeds kleinere groepen

Ga nu aan de slag met het maken van:

Thema 4

basisstof 4.2

opdracht 1 t/m 4 ONLINE

opdracht 5 IN JE WERKBOEK

Ga door naar blz. 282

Samen lezen basisstof 4.6!

Ga nu aan de slag met het maken van:

Thema 4

basisstof 4.6

opdracht 1 t/m 4 IN JE WERKBOEK

Nakijken doe je nu zelf:

opdracht 1 

= B - gemeenschappelijke voorouders

opdracht 2

= Met een determineertabel kun je van organismen bepalen tot welke groep ze behoren. Na het beantwoorden van een vraag over de kenmerken van het organisme, word je automatisch doorgestuurd naar een nieuwe vraag. Dit herhaal je tot er uiteindelijk nog maar één mogelijkheid over is. Elke vraag die je kunt beantwoorden, heeft altijd twee mogelijkheden.

opdracht 3

opdracht 4

a

stappen: 1b – 3a - 4b - 6b - 7b - 11a - 12b

dieren – gewervelden – reptielen

b

Een baardagaam is een reptiel en dus koudbloedig. Bij koudbloedige dieren is de lichaamstemperatuur gelijk aan de temperatuur van de omgeving.

stop boek 3A in je tas (die kun je vanaf nu weer thuis laten).

Pak boek 3B open op blz. 68; 

Welke 5 leerdoelen?

• Maak nu ONLINE:
• van thema 6
• introductie
•  opdracht 1 t/m 5 

Leerdoelen 6.1

• Ik kan beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt.

• Ik kan de de voedselrelaties tussen organismen beschrijven. 

voedselketen

                                      Voedselketen

• Een voedselketen is een reeks soorten, waarbij elke soort wordt gegeten door de volgende soort.
• Een voedselketen begint met een organisme dat bladgroenkorrels heeft. (Meestal is dit een plant, maar er zijn ook bacteriën  met bladgroenkorrels). 
• De 2de en volgende schakels zijn altijd dieren . 

VOEDSELWEB

Alle voedselrelaties (voedselketens) uit een gebied samen = voedselweb.

Elk gebied heeft zijn eigen voedselweb, doordat elk gebied zijn eigen soorten heeft. 

Fotosynthese

Planten nemen koolstofdioxide op uit de lucht.

Met hun wortels halen ze water uit de bodem.

Van koolstofdioxide en water maakt de plant glucose en zuurstof.

Dit proces heet fotosynthese.

Fotosynthese vindt plaats in de bladgroenkorrels.

Voor fotosynthese is energie nodig. Die energie haalt de plant uit zonlicht.

Bij fotosynthese ontstaan zuurstof en glucose. 

Fotosynthese

Fotosynthese vindt plaats in de bladgroenkorrels. 

Nodig voor fotosynthese:

1. Koolstofdioxide
2. Water
3. Zonlicht

Producten van fotosynthese:

1. Glucose
2. Zuurstof

Fotosynthese 

Energiearme stoffen

Energierijke stoffen

Energiearme stoffen

Afkomstig uit levenloze natuur

Bijvoorbeeld: water, zuurstof,

koolstofdioxide, ijzer en zouten.

Zit weinig energie in!

fotosynthese en verbranding

Bij fotosynthese verbruikt een plant de energiearme stoffen (CO2 +water). 

Bij fotosynthese ontstaan glucose en zuurstof. 

Bij fotosynthese wordt de lichtenergie vastgelegd in glucose.

Van glucose en mineralen maakt een plant de energierijke stoffen waaruit hij 

bestaat (koolhydraten, vetten, eiwitten). 

De mineralen (voedingszouten) zijn energiearme stoffen uit de bodem, die de plant opneemt via hun wortels.

Verbranding bij organismen

Ieder levend organisme doet altijd aan verbranding!

Verbranding is niet altijd even hoog; als je beweegt verbrand je meer/sneller.

Verbranding schematisch

Glucose + Zuurstof        Water + Koolstofdioxide + Energie

Wist jij dat....

Verbranding Mens

Verbranding Plant

Glucose + Zuurstof        Water + Koolstofdioxide + Energie

Verbranding

• Bij fotosynthese wordt de lichtenergie vastgelegd in glucose.

• Bij verbranding van glucose in organismen (dus ook planten) komt die energie weer vrij.

• Organismen (dus ook planten) gebruiken die energie bijvoorbeeld voor groei en om te bewegen. 

Producenten 

Alleen organismen met bladgroenkorrels kunnen energiearme stoffen omzetten in energierijke stoffen. 

Daarom noem je deze organismen producenten

Consumenten

Dieren kunnen zelf geen

energierijke stoffen maken. Ze moeten deze stoffen binnenkrijgen via hun voedsel. 

Dieren zijn consumenten.

(dieren die leven van energierijke stoffen die gemaakt zin door producenten)

Planteneter             Alleseter               Vleeseter

EN afvaleters

• Er zijn ook planten en dieren die sterven zonder te worden opgegeven. 

• Allerlei afvaleters eten van deze dode organismen. 

Reducenten maken de kringloop compleet

De resten die de afvaleters achterlaten, worden verder afgebroken door bacteriën en schimmels. 

Bacteriën en schimmels zijn reducenten.  

Reducenten maken de kringloop compleet

 Reducenten zetten de energierijke stoffen om in energiearme stoffen (CO2, water, mineralen).

Planten kunnen deze energiearme stoffen weer opnemen. 

huiswerk voor volgende les =

Maak online (nakijken staat UIT!):

• van thema 6
• van basisstof 6.1
• opdracht 1 + 2 + 3  + 5 + 6 + 7

bespreken SET A kan 1 op 1 op verzoek!