Vroegrenaissance les 3 begin hofcultuur Bespiegeling

Kunst Algemeen
Vroegrenaissance
les 1 P2
1 / 28
next
Slide 1: Slide
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 28 slides, with interactive quiz and text slides.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

Kunst Algemeen
Vroegrenaissance
les 1 P2

Slide 1 - Slide

H3 vroegrenaissance
leerdoelen
Meten en weten
  • Ik ken de betekenis van het begrip humanisme en kan dat begrip in eigen woorden uitleggen. 
  • Ik weet welk mensbeeld past bij het gedachtegoed van de humanisten. 
  • Ik kan het begrip humanisme plaatsen in de tijd van de Renaissance en kan bijvoorbeeld verklaren waarom de bouw van bibliotheek en de zoektocht naar oude geschriften past bij het humanisme en de renaissance. 
  • Ik ben bekend met het werk van Piero della Francesca en zijn invloed op het lijnperspectief en kan lijnperspectief herkennen en toelichten in het werk 'De geseling van Christus' van Francesca.


Slide 2 - Slide

H3 vroegrenaissance
Humanisme
Humanisme
toetsvraag
Het humanisme is een heel belangrijk kenmerk van de Renaissance. Dit gedachtegoed vindt je terug in de politiek, de kunst en de wetenschap. Je kunt een aantal toetsvragen verwachten op de volgende manieren:

1. reproductief: Vat het gedachtegoed van het humanisme samen. 
2. toepassing: In de Renaissance zijn veel bibliotheken gebouwd. Leg uit dat de bouw van bibliotheken past binnen het gedachtegoed van het humanisme. 
3. inzicht: Je ziet een kunstwerk (bv. een schilderij). Leg aan de hand van twee beeldende aspecten uit waarom deze voorstelling past bij het gedachtegoed van de humanisten. 
mens (geschapen naar Gods beeld) als maat voor alle dingen
recht op vrijheid en nastreven van geluk in hier en nu
intellectuele, literaire en wetenschappelijke beweging: alle kennis baseren op literatuur en cultuur van klassieke oudheid
kennis is macht
opgeslagen bij vorsten en machthebbers - geld en connecties
delen met humanisten in ruil voor opvoeding en onderwijs aan het hof

Slide 3 - Slide

H3 vroegrenaissance
Weten en meten
Hof van Urbino / veel van de hofhouding is bezig met verzamelen, catalogiseren, bestuderen en kopieren van collectie handschriften
toetsvraag
Een toetsvraag die hier logisch zou zijn is: 

Bekijk de afbeelding van Federico van Metefeltro (hertog van Urbino) en zijn zoon. Hij laat zich hier afbeelden als humanist. Noem twee aspecten uit de voorstelling die dit laten zien. 
hertog: rijke aanvoerder eigen huurleger
Lijnperspectief
wetten vastgelegd in drie boeken door Piero della Francesca (schilder)
ontwikkeld door Brunelleschi
meetkundige methode van tekenen om ruimtelijk inzicht te suggereren 
horizontale evenwijdige lijnen komen samen in een vluchtpunt. 
oogpunt van de kijker!

Slide 4 - Slide

H3 vroegrenaissance
lijnperspectief
Bij de lijnperspectief speelt de horizon een grote rol. Op de horizon liggen namelijk verdwijnpunten (ook vluchtpunten genoemd) van horizontale lijnen.

Slide 5 - Slide

H3 vroegrenaissance
samenvatting
Renaissance = wedergeboorte klassieke verworvenheden / rond 1400 in Florence
teruggrijpen op principes klassieke oudheid
na 1500 boven Alpen - Bourgondische rijk 
Gothiek
centraalbouw
lijnperspectief
1400-1500
ontwikkeling kunst en wetenschap
'mecenas' (De'Medici)
kennis is macht
humanisme
beeldtaal Romeinen en Grieken wordt ideaal
waardering voor kunstenaar / talent
polyfonie
hoffeesten

Slide 6 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag
Het schilderij op de afbeelding is geschilderd door Jan van Eyck. De voorgangers van Jan van Eyck maakten deel uit van de internationale gotische schilderstijl. En hoewel ze de idealisering van figuren langzaam loslieten en een meer realistische, natuurlijke benadering gingen volgen zijn ze nog stevig geworteld in de Middeleeuwse schilderkunst. Jan van Eyck breekt als eerste schilder met de Middeleeuwse schilderkunst en maakt met zijn portretten bijna fotografische weergaven van personen. 

Noem twee aspecten van de vormgeving waarmee Jan van Eyck die fotografische en natuurlijke benadering bewerkstelligt. 

Slide 7 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag
Jan van Eyk behoort tot een schildergroep die we later de Vlaamse primitieven zijn gaan noemen. Deze schildersgroep wordt verantwoordelijk gehouden voor een belangrijke ontwikkeling van de schilderkunst in Bourgondië die zich later uitbreidt naar heel Europa.  Omdat in deze naam het woord ' primitief' verborgen zit gebruiken kunsthistorici liever de naam 'Noordelijke Renaissance'. 

Leg dit uit aan de hand van twee beeldaspecten van het schilderij 'De drie maria's aan het graf'. 
renaissance
beeldaspecten
antwoord

Slide 8 - Slide

kennis
H3 vroegrenaissance
examenvraag
In 1419 kreeg Brunelleschi de opdracht van de familie De'Medici tot de bouw van de San Loranzo kerk in Florance. 

Op deze afbeelding zie je een fresco waarin de opdrachtgeversrol va de familie is verbeeld. Links op de voorgrond zijn de bouwmeesters van de San Loranzo afgebeeld, waaronder Brunelleschi. Rechts staat Cosimo de'Medici de oude. 

Geef aan de hand van twee aspecten van de voorstelling aan hoe de opdrachtgeversrol van de familie de'Medici in dit fresco is verbeeld (2pt).
beeldaspecten
antwoord

Slide 9 - Slide

H4 Hofcultuur
leerdoelen
inleiding
  • Ik weet dat het zwaartepunt van de Renaissance van Florence naar Rome verschuift. 
  • Ik weet wat de contrareformatie inhoudt en dat het verzet tegen de macht van de paus in Rome hiervoor de aanleiding is geweest. 
  • Ik weet wat de Barok is en wat barokke kunst inhoudt en als doel heeft.

4.1 inleiding
  • Ik weet dat de Renaissance zich ontwikkeld van een sobere naar een uitbundige en grootschalige hofstijl. 
  • Ik kan het begrip homo universalis uitleggen en kan aangeven hoe het past binnen de renaissance en het humanisme. 
  • Ik ken het belang van anatomie voor de kunstenaars in de renaissance en weet het doel van de studie naar het menselijk lichaam. 



Slide 10 - Slide

H4 hofcultuur
indeling
Hoofdstuk 4 Hofcultuur
4.1 Italiaanse hoven
4.2 Rome
4.3 Het Franse Hof
4.4 Theater
Inleiding
Homo universalis
Homo quadratus
Stravaganza
Vlaamse maestro's
De eerste opera's

Slide 11 - Slide

H4 Hofcultuur
inleiding
Paus in Rome
toetsvraag
mogelijke toetsvraag

1500 nieuw zwaartepunt Renaissance
regeert als vorst = macht etaleren
verzet groeit = reformatie
einde 16e eeuw einde renaissance, start Barok
kunst = groots, meeslepend: publiek overdonderen en verleiden
contrareformatie = beweging van K-kerk om verzet te breken. 
1500-1700 (zestiende en zeventiende eeuw)

Slide 12 - Slide

4.1 Italiaanse hoven
inleiding
na 1500 kunst van sober / evenwichtig naar uitbundig en grootschalig
humanisme: aangebroken mogelijkheden benutten
homo universalis: de trotse mens die alles kan
roekeloze projecten
boekdrukkunst = verspreiding renaissance naar rest van Europa / Italië blijft centrum
David - Michelangelo 

Florence, 5 meter, één blok marmer, politieke lading - Florence zonder De'Medici
  • schoolvoorbeeld homo universalis
  • beeldhouwer, schilder, architect, ingenieur, dichter
  • De'Medici / toegang bibliotheek / humanisten
  • vertrekt naar Rome - paus             symbool renaissance
toetsvraag
De kans dat je een verband moet aangeven door middel van beeldaspecten is erg groot. Met dit beeld zou je dit type vraag goed kunnen oefenen. Een voorbeeldvraag met het beeld David zou kunnen zijn:

De renaissance is een wedergeboorte van verworvenheden vanuit de klassieke oudheid. Noem twee asoecten van de vormgeving waaraan je kunt zien dat dit beeld past bij de Renaissance. 

Slide 13 - Slide

4.1 Italiaanse hoven
Inleiding
1. bestuderen van kopieën van klassieke beelden
2. anatomie: studie van menselijk lichaam
(verhoudingen, spieren, etc.)
toetsvraag
Je kunt een toetsvraag verwachten waarbij je moet aangeven waarom het logisch is dat de moresca met professionele dansers aan het hof een logische ontwikkeling is binnen de renaissance. 

Je kunt hier een verbinding maken met 4.1 Homo Universalis. In de Renaissance wordt telaent en kennis steeds meer gewaardeerd. Een dans die vooral wordt gedanst door professionale hofdansers past prima in die gedachten. 
humanisme: mens is het evenbeeld van God
doel: verhaal en betekenis overbrengen 
De Mens van Vitruvius is een stelsel van lichaamsverhoudingen zoals Vitruvius die beschreef in zijn De architectura. De bekendste Vitruviusman is een tekening van Leonardo da Vinci van omstreeks 1490. De Vitruviusman wordt gezien als een symbool van het humanisme, met de mens als het middelpunt van het heelal.

Slide 14 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag

Slide 15 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag
Toen hij twintg jaar oud was schilderde Leonardo een annunciatie in opdracht van de abt van het klooster van San Bartolomeo. De engel brengt de blijde boodschap dat Maria een kind zal krijgen in een tuin, een Italiaans landschap op de achtergrond. 
analyseren
licht
Waar komt het vandaan?

kleur
kleur van kleding

ruimte
Is er sprake van ruimtelijkheid? Hoe?

compositie
Plaatsing personen / voorwerpen?

Slide 16 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag
Het licht in het schilderij komt van link, met de engel mee - betekenis?
analyseren
licht
Waar komt het vandaan?

kleur
kleur van kleding

ruimte
Is er sprake van ruimtelijkheid? Hoe?

compositie
Plaatsing personen / voorwerpen?

Slide 17 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag
Blauwe kleur van de mantel van Maria / rode onderkleed van Maria.
analyseren
licht
Waar komt het vandaan?

kleur
kleur van kleding

ruimte
Is er sprake van ruimtelijkheid? Hoe?

compositie
Plaatsing personen / voorwerpen?

Slide 18 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag
Het lijnperspectief zorgt voor ruimtelijkheid. Het verdwijnpunt is op het schilderij verbeeld als een lichte berg / rots. 
analyseren
licht
Waar komt het vandaan?

kleur
kleur van kleding

ruimte
Is er sprake van ruimtelijkheid? Hoe?

compositie
Plaatsing personen / voorwerpen?

Slide 19 - Slide

H3 vroegrenaissance
toetsvraag
De verdeling tussen Maria en de Engel is volgens de 'gulden snede' A / B

Hoofd van de engel zit op dezelfde hoogte als het hart van Maria
analyseren
licht
Waar komt het vandaan?

kleur
kleur van kleding

ruimte
Is er sprake van ruimtelijkheid? Hoe?

compositie
Plaatsing personen / voorwerpen?

Slide 20 - Slide

H3 vroegrenaissance
Dans als onderdeel van hoffeesten
toetsvraag
Je kunt een toetsvraag verwachten waarbij je moet aangeven waarom het logisch is dat de moresca met professionele dansers aan het hof een logische ontwikkeling is binnen de renaissance. 

Je kunt hier een verbinding maken met 4.1 Homo Universalis. In de Renaissance wordt telaent en kennis steeds meer gewaardeerd. Een dans die vooral wordt gedanst door professionale hofdansers past prima in die gedachten. 
Analyseren
Ruimte: is er sprake van (combinaties van) richtingen?
Tijd: Wat valt op met betrekking tot duur/tempo/ritme/maat?
Kracht: (Hoe) wordt er gebruik gemaakt van verschillen in spanning, gewicht, impuls?
Danscompositie: is er sprake van vastgelegd dansmateriaal?
Dansvoorstelling: is er sprake van theaterspel/symboliek en/of theatervormgeving?

Slide 21 - Slide

Basse Dance
Analyseren
Ruimte: is er sprake van (combinaties van) richtingen?
Tijd: Wat valt op met betrekking tot duur/tempo/ritme/maat?
Kracht: (Hoe) wordt er gebruik gemaakt van verschillen in spanning, gewicht, impuls?
Danscompositie: is er sprake van vastgelegd dansmateriaal?
Dansvoorstelling: is er sprake van theaterspel/symboliek en/of theatervormgeving?

Slide 22 - Slide

Tourdion
Vraag: Analyseer aan de hand van twee aspecten van dans 
hoe tourdion van de basse dance verschilt   
Analyseren
Ruimte: is er sprake van (combinaties van) richtingen?
Tijd: Wat valt op met betrekking tot duur/tempo/ritme/maat?
Kracht: (Hoe) wordt er gebruik gemaakt van verschillen in spanning, gewicht, impuls?
Danscompositie: is er sprake van vastgelegd dansmateriaal?
Dansvoorstelling: is er sprake van theaterspel/symboliek en/of theatervormgeving?

Slide 23 - Slide

klassieken
toets
wel leren
niet leren
betekenis aspecten muziek
jaartal waarop Monteverdi de opera l'Orfeo heeft geschreven
doelen van tragedie voor Grieken
invloed klassieke tijd op huidige tijd
naam Griekse tempel
jaartallen wereldgesch vs kunstgesch
verhouding wereldgesc -kunstgesc
kenmerken harmonie muziek

Slide 24 - Drag question

Huiswerk
                                  
               1. Lees hst 3. Vervolgens beantwoord opdrachten 8, 11-14
        van het opdrachtenboek (pp. 29-30) en lever deze in.
2           2. Lees hst 4 (pp 58-61) en 4.1 (pp 62-73) en beantwoord opdrachten 1, 3, 5, 7, 8, 11, 13, 14, 16-17, 24 
   3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5
Opdrachten
4 en 4.1

Slide 25 - Slide

klassieken
samenvatting
schematische samenvatting
  • pijlen om verbanden aan te geven
  • / om een relatie aan te geven
  • ? voor een vraagstelling binnen het proces
  • = als begrippen (of groepen) gelijk zijn aan andere begrippen

doel
  • helpen met redeneren;
  • begrippen beter onthouden;
  • belangrijke informatie gemakkelijker opslaan.

Slide 26 - Slide

H3 vroegrenaissance
lijnperspectief
Bij de lijnperspectief speelt de horizon een grote rol. Op de horizon liggen namelijk verdwijnpunten (ook vluchtpunten genoemd) van horizontale lijnen.

Slide 27 - Slide

                                  
            Van het opdrachtenboek (pp. 29-30): beantwoord opdrachten 8, 11-12, 14 en lever deze in


                               Bedenk bij alle paragrafen één mogelijke toetsvraag. Probeer verder te denken dan reproductievragen. 

                              



 
Verdieping
toetsvraag
Een voorbeeld van een toetsvraag gericht op reproductie is:

Noem twee eigenschappen van de 'danse basse'. 

Zo'n vraag is letterlijk te leren en vraagt geen inzicht of toepassing van geleerde begrippen. Deze vragen krijg je incidenteel, maar leveren weinig punten op en bereiden je ook niet voldoende voor op het examen. 

Slide 28 - Slide