P2 - Vroegrenaissance les 1

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kunst Algemeen

Vroegrenaissance

les 1

vroegrenaissance

kennismaking

Jerke Mulder 

35 jaar

Coach 3de jaars / k&C docent / docent kunst algemeen / docent hout ambacht (basisschool)

beeldend kunstenaar / ondernemer geweest / eindassessment HBO

2 kids (Guinevere & Idris) & 1 vrouw

 Zwolle / Leeuwarden

Stel jezelf voor
- hoe heet je?
- wat is je interesse? beeldend/muziek/dans?
- wat weet je van kunstgeschiedenis (schaal 1 - 10)

vroegrenaissance

het vak

Waarom?

• Je leert belangrijke termen en begrippen uit de verschillende disciplines te hanteren. 
• Je leert informatie over kunst en cultuur te herkennen, benoemen en toepassen en verbanden aan te geven. 
• Je leert bronmateriaal (kijk- en luisterfragmenten) op een juiste manier te gebruiken en interpreteren. 

Samengevat: een verrijking voor het vak beeldend of muziek dat je hebt gekozen. 

vroegrenaissance

het vak

Kunst Algemeen

• CE-vak; examen. Theorievak over kunst en cultuur van de Westerse geschiedenis.  
  
• Beeldende kunsten, uitvoerende kunsten (dans, drama, muziek), film, architectuur. 
• 50% van het examencijfer is praktijkvak (beeldend of muziek), 50% is Kunst Algemeen. 

vroegrenaissance

het vak

Tekstboek

 Vanuit Europese invalshoek de geschiedenis van de beeldende kunst, dans, muziek, drama, architectuur en film. 

Opdrachtenboek

• grijze verwijzingen - naar opdrachtenboek zelf
• blauwe verwijzingen - naar tekstboek
• blauwe verwijzingen met 'v' - naar online-omgeving

vroegrenaissance

samenvatting

schematische samenvatting

• Cornell methode 

doel

• helpen met redeneren;
• begrippen beter onthouden;
• belangrijke informatie gemakkelijker opslaan.

vroegrenaissance

samenvatting

stappenplan

1. tekst lezen
2. proces bepalen (titel van samenvatting)
3. begrippen markeren / noteren
4. zoek begin proces
5. invloed op andere begrippen
6. herschrijven

planning

De komende periode behandelen we hoofdstuk 3 Vroegrenaissance en het begin van hoofdstuk 4 Hofcultuur (alleen paragraaf 4.1). In het tekstboek is dit vanaf pagina 46 tot 77. Dit lijkt veel, maar de kunstbeschouwelijke begrippen behandelen we niet apart. Ze vormen natuurlijk nog steeds wel onderdeel van de vraagstelling!

les 1		inleiding, 3.1 & 3.2
les 2		3.3 & 3.4
les 3		3.5 & inleiding 4
les 4		4.1 Italiaanse hoven, Homo universalis & Homo quadratus
les 5		4.1 Stravaganza, Vlaamse maestro's & De eerste opera's
		TOETSWEEK 2

H3 vroegrenaissance

lessen

In de les behandelen we de lesstof uit het schema van de vorige slide. Na de les krijg je opdrachten voor de volgende les. Die voorbereidingsopdrachten bestaan altijd uit:

• één examenvraag over de vorige les.
• een schematische samenvatting of begrippennet voor volgende les. 

De opdrachten zijn verplicht, huiswerk wordt gecontroleerd! Je levert deze in op Itslearning. 

H3 vroegrenaissance

H3 vroegrenaissance

leerdoelen

In deze les behandelen we de inleiding en eerste twee paragrafen van hoofdstuk 3. Bij deze paragrafen passen de volgende leerdoelen:

Inleiding

• Ik ken het begrip vroegrenaissance en kan het in haar context plaatsen voor wat betreft ontstaansgeschiedenis en algemene kenmerken.
• Ik weet het begrip Humanisme te verklaren.
• Ik ken de belangrijkste kenmerken van de Renaissance en kan verklaren welke invloed dit had op politiek, kunst en religie.  
• Ik ken de culturele verschillen tussen Italië en de landen ten noorden van de Alpen (Noord-Frankrijk & Vlaanderen). 

H3 vroegrenaissance

leerdoelen 3.1

3.1 Klassieke voorbeelden

• Ik ken het werk van Filippo Brunelleschi als eerste officiële architect, met in het bijzonder de bouw van de koepel van de Santa Maria del Fiore in Florence.
• Ik weet het verband te leggen tussen de Renaissance en de boeken van de Romeinse bouwkundige Vitruvius.
• Ik ken het werk en belang van de Vlaamse componist Guillaume Dufay en zijn belang in het ontstaan van de Vlaamse polyfonie.
• Ik herken de technieken van het lijnperspectief zoals (her)ontdekt door Brunelleschi.
• Ik herken centraalbouw zoals toegepast door Brunelleschi en kan de kenmerken van de centraalbouw noemen. 

H3 vroegrenaissance

leerdoelen 3.2

3.2 Vlaanderen

• Ik ken het belang van Filips de Goede voor de kunsten.
• Ik weet wat Tableaux Vivants zijn (m.b.t. de intochten van Filips de Goede in Gent.)
• Ik ken de strijd die wordt geleverd tussen het Bourgondische hof en het eigen bestuur van de Vlaamse grote steden.

H3 vroegrenaissance

inleiding

Renaissance = wedergeboorte          verworvenheden klassieke oudheid

                       

begint voor 1400 in Italië (vroegrenaissance), pas in 16e eeuw in Europa

Santa Maria del Foire - Filippo Brunelleschi

Italiaanse humanisten: "Na verval van Middeleeuwen een nieuwe gouden eeuw"

Bourgondische rijk - kunstenaars blijven zich op gotische (Middeleeuwen) principes baseren. 

toetsvraag

Je kunt zeker een toetsvraag verwachten over het humanisme. Een voorbeeldvraag zou kunnen zijn:

 

1. Leg uit welke aspecten bijdroegen aan de ontwikkeling van het Humanisme (2pt) en verklaar het gedachtegoed van het humanisme. 
2. De humanisten zien de de Renaissance als de de wedergeboorte. Leg de term 'wedergeboorte' uit. (2pt) 

• Voor de intrede van de Renaissance: Gotische Architectuur
• Gotische architectuur kenmerkte zich door het gebruik van spitsbogen in plaats van ronde bogen, ribgewelven, vliegende steunberen en grote glas-in-loodramen.
• Het had een sterke nadruk op verticaliteit en hemelse grootsheid. Samen met symboliek en religieus belang. 
• 
  
• Filippo Brunelleschi & Kathedraal Santa Maria del Fiore in Florance:
• Loste het probleem van de koepel op door de klassieke te gebruiken . Er was een gebrek aan kennis. 
• Filip Brunelleschi onderzoekte de klassieke oudheid door het het boek van Vitruvius. 
• Vitruvius schreef "De architectura" met principes van architectuur, symmetrie en bouwmethoden in de klassieke oudheid.
• Het boek werd gemaakt en gebruik in het Romeinse rijk
• Tijdens de Renaissance werden Vitruvius' geschriften herontdekt en bestudeerd als bronnen van inspiratie en kennis.
• Filippo Brunelleschi was de eerste officiële architect en bouwde de koepel van de Santa Maria del Fiore in Florence.
• De Santa Maria del Fiore vertoont zowel gotische als renaissancekenmerken door de lange bouwperiode.

H3 vroegrenaissance

inleiding

Renaissance = wedergeboorte          verworvenheden klassieke oudheid

                       

begint voor 1400 in Italië (vroegrenaissance), pas in 16e eeuw in Europa

Santa Maria del Foire - Filippo Brunelleschi

Italiaanse humanisten: "Na verval van Middeleeuwen een nieuwe gouden eeuw"

Bourgondische rijk - kunstenaars blijven zich op gotische (Middeleeuwen) principes baseren. 

toetsvraag

Je kunt zeker een toetsvraag verwachten over het humanisme. Een voorbeeldvraag zou kunnen zijn:

 

1. Leg uit welke aspecten bijdroegen aan de ontwikkeling van het Humanisme (2pt) en verklaar het gedachtegoed van het humanisme. 
2. De humanisten zien de de Renaissance als de de wedergeboorte. Leg de term 'wedergeboorte' uit. (2pt) 

                                Lees bladzijde 48 van het tekstboek door. Onderstreep in tweetallen de belangrijkste begrippen uit de tekst. 

                                Bespreek klassikaal welke begrippen belangrijk genoeg zijn om te onderstrepen en welke begrippen / alinea's je voor kennisgeving kunt aannemen.

                               Maak een samenvatting aan de hand van de Cornell methode. 

 

3.1 Klassieke voorbeelden

opdracht

opdracht

opdracht

3.1 Klassieke voorbeelden

markeert overgang ME naar Renaissance

Brunelleschi - architect koepel

bestudeert architectuur oudheid / Vitruvius

toetsvraag

Dit is een mogelijke toetsvraag: Verklaar de invloed van de Romeinse architectuur op:

- de bouw van de Santa Maria del Foire;

- de architectuur in de Renessaince. 

lijnperspectief

toetsvraag

Leg uit wat lijnperspectief is(1pt) en ....  

'Nuper rosarum flores' bij inweiding koepel

Guillaume Dufay - Vlaamse polyfonie

toetsvraag

Polyfonie kun je terugvinden bij de aspecten van muziek (melodie pag. 148). Hierover kun je zeker een toetsvraag verwachten. Denk hierbij aan een vraag waarbij je een muziekfragment te horen krijgt en moet aangeven of het een unisono of polyfoon is. 

3.1 Klassieke voorbeelden

Pazzikapel

toetsvraag

Centraalbouw is een belangrijke thema v.w.b. de architectuur in de Renaissance. Een mogelijke toetsvraag is:

[afbeelding]. Dit gebouw is gemaakt volgens de principes van de centraalbouw. Leg uit waaraan je dit kunt zien (1pt) en dat deze principes gebasseerd zijn op de klassieke oudheid (1pt). 

centraalbouw = gericht op het middelpunt / vanuit daar symmetrisch

Vitruvius: logisch en wiskundig = evenwicht

Brunnelleschi: goddelijke harmonie

        

                                

Maakde leerdoelen van de inleiding en 3.1 die op Itslearning staan. Behaal je met behulp van de samenvatting alle leerdoelen? Zo nee, op welke manier zou je die leerdoelen kunnen behalen?  

 

3.1 Klassieke voorbeelden

opdracht

ga naar Learnbeat

                                Onderstreep de belangrijkste begrippen en maak een schematische samenvatting van paragraaf 2 'Vlaanderen'. Hou de leerdoelen (LessonUp) bij de hand om te kijken waar jouw schematische samenvatting aan moet voldoen. 

                                

3.2 Vlaanderen

opdracht

ga naar Learnbeat

3.2 Vlaanderen

Laat-gotiek

hoffeesten voor etaleren van macht

Filips de Goede - inkomst in Gent; macht in handen

belangrijkste stad na Parijs in Bourgondië

Noord-Frankrijk, Vlaanderen, Zuid-Nederland. 

tableaux vivant = burgers als levend standbeeld langs route

Aanbidding van het lam Gods - Jan en Hubert van Eyck

onderhuids protest

toetsvraag

Er zal op de toets zeker aandacht worden besteed aan het verschil tussen Bourgondië en Italië in de 15e eeuw. 

voor                    Ter voorbereiding op de volgende les maak je de oefenvragen van de inleiding en van paragraaf 3.1 en 3.2 van je opdrachtenboek. 

Daarnaast maak je een samenvatting (Cornell methode)  van de hoofdstukken 3.2 - 3.3 Vlaamse polyfonie en 3.4 De'Medici. Deze schematische samenvattingen MOET je inleveren op Itslearning.   

3. Vroegrenaissance

huiswerk

ga naar Learnbeat

ongeveer 15 min. 

ongeveer 45 min. 

H3 vroegrenaissance

lijnperspectief

Bij de lijnperspectief speelt de horizon een grote rol. Op de horizon liggen namelijk verdwijnpunten (ook vluchtpunten genoemd) van horizontale lijnen.

Vroegrenaissance

samenvatting

schematische samenvatting

• pijlen om verbanden aan te geven
• / om een relatie aan te geven
• ? voor een vraagstelling binnen het proces
• = als begrippen (of groepen) gelijk zijn aan andere begrippen

doel

• helpen met redeneren;
• begrippen beter onthouden;
• belangrijke informatie gemakkelijker opslaan.

klassieken

toets

wel leren

niet leren

betekenis aspecten muziek

jaartal waarop Poetica is geschreven

doelen van tragedie voor Grieken

invloed klassieke tijd op huidige tijd

naam Griekse tempel

jaartallen wereldgesch vs kunstgesch

verhouding wereldgesc -kunstgesc

kenmerken harmonie muziek