3V - H4 Les 2 _ H4.1 + H4.2 Chemische reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H4

§4.1 + start §4.2

Leerdoelen

Na deze les weet ik...:

• wat de 4 kenmerken zijn van een chemische reactie
• welke 5 factoren de reactiesnelheid kunnen beïnvloeden

Na deze les kan ik...:

• herkennen welke chemische reactie sneller verloopt
• reactieschema van een chemische reactie opstellen

Smelten & Verbranden

Wat is de overeenkomst hiertussen?

Smelten & Verbranden

Wat is het verschil hiertussen?

§4.1 Uitleg

Smelten = Faseovergang

Verbranden = Chemische reactie

§4.1

Faseovergang

• Stof blijft hetzelfde
• Moleculen veranderen niet

§4.1

Chemische reactie 

• gebeurtenis waarbij de (begin)stoffen verdwijnen en nieuwe stoffen met andere stofeigenschappen ontstaan (=reactieproducten)   

§4.1

Chemische reactie

• Tijdens de reactie ontstaan vaak reactie verschijnselen:

• -> geluid (Knal, bruisen)  
• -> kleurverandering
• -> vuurverschijnselen
• -> rook
• -> geur   

§4.1

Kenmerken Chemische reactie:  

• Beginstoffen veranderen in reactieproducten => stofeigenschappen veranderen dan dus ook.
• Er treedt altijd een energie-effect op. 
• Totale massa beginstoffen=totale massa reactieproducten
• Bepaalde reactietemperatuur nodig om de reactie te laten verlopen. 

Energie-effect

Exotherme reactie: Een reactie waarbij warmte, licht of elektrische energie vrijkomt.

Endotherme reactie: Een reactie waarin warmte, licht of elektrische energie moet worden gestopt

Wat is GEEN chemische reactie?

1. Verbranden van papier
2. Stollen van bloed
3. Het roesten van je fiets
4. Thee zetten

Chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

Chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

Chemische reactie of niet?

1. Ja
2. Nee

Chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

§4.1

Factoren die reactiesnelheid beïnvloeden

1. Soort stof
2. Concentratie
3. Temperatuur
4. Verdelingsgraad
5. Katalysator

1.

2.

3.

4.

5.

Welke reactie verloopt het snelst?

1. De reactie tussen magnesiumlint en azijnzuur bij 20 C
2. De reactie tussen magnesiumlint en azijnzuur bij 80 C
3. De reactie tussen magnesiumpoeder en azijnzuur bij 20 C
4. De reactie tussen magnesiumpoeder en azijnzuur bij 80 C

Wat gebeurt er met de reactiesnelheid als je de beginstoffen in een bak met ijswater zet?

1. Reactiesnelheid gaat omhoog
2. Reactiesnelheid blijft gelijk
3. Reactiesnelheid gaat omlaag

Een katalysator:

1. vertraagd de reactie, wordt niet verbruikt
2. vertraagd de reactie, wordt verbruikt
3. versneld de reactie, wordt niet verbruikt
4. versneld de reactie, wordt niet verbruikt

§4.2

• Reactieschema
• = schematische weergave van een chemisch reactie óf chemisch proces
• -> beginstoffen  vóór de pijl
• -> reactieproducten na de pijl

• beginstof(fen)    ->    reactieproduct(en)

• Vergeet de fase achter een stof niet! 
• (l), (g), (s), (aq)

§4.2

• Reactieschema opstellen:

1. Lees goed de tekst
2. Bepaal de beginstoffen
3. Bepaal de reactieproducten
4. Noteer eerst de beginstoffen -> reactieproducten
5. Noteer de fases van de stoffen

§4.2

Reactieschema opstellen

Lucia verhit suiker, door een reageerbuis te verwarmen met de blauwe ruizende vlam. Hierbij komt er een brandbaar gas uit de buis en er blijft een zwarte vast stof (koolstof) achter in de reageerbuis. Verder weet Lucia dat hierbij ook waterdamp vrij komt.

• Stap 1: Lees goed de tekst!
• Stap 2: Bepaal de beginstoffen
• Stap 3: Bepaal de reactieproducten
• Stap 4: Noteer eerst de beginstoffen -> reactieproducten
• Stap 5: Noteer de fases van de stoffen

§4.2

Reactieschema opstellen

Lucia verhit suiker, door een reageerbuis te verwarmen met de blauwe ruizende vlam. Hierbij komt er een brandbaar gas uit de buis en er blijft een zwarte vast stof (koolstof) achter in de reageerbuis. Verder weet Lucia dat hierbij ook waterdamp vrij komt.

• Stap 1: Lees goed de tekst!
• Stap 2: beginstof is suiker
• Stap 3: Reactieproducten zijn Water, Koolstof en brandbaar gas
• Stap 4: Suiker --> water + Koolstof + Brandbaar gas
• Stap 5: Suiker (s) --> water (g) + Koolstof (s) + Brandbaar gas (g)

Stel het reactieschema op van het oplossen van suiker in water.

Stel het reactieschema op van het smelten van ijzer.

In veel huizen wordt er aardgas verbrand, voor de centrale verwarming.
Voor de verbranding van aardgas (methaan) is zuurstof nodig. De stoffen die bij de verbranding ontstaan zijn koolstofdioxide en waterdamp.

Stel het reactieschema op voor de verbranding van methaan.

Aan de slag

• Doorlezen §4.1

• Maken §4.1:
  
• Opdr. 3, 11, 13, 15, 18, 19

• Klaar? Maak dan ook nog de introductie op H4 af!!
• Een aantal hebben dat al netjes gemaakt!