21.4 Immuniteit, allergieën en medicijnen 6V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

21.4 Immuniteit, allergieën en medicijnen

Doel 21.4

Je leert hoe immuniteit tegen ziektes ontstaat

Je leert wat allergieën zijn

Je leert hoe medicijnen kunnen helpen 

Verloop van een infectie

Na verloop van tijd is de infectie bestreden en moet de afweer-reactie ook weer worden stopgezet (deze kost veel energie).

Hiervoor zorgen T-suppressorcellen.

Deze remt de B-cellen en daarmee de 

vorming van antistoffen.

Geheugen

Je afweersysteem behoudt een geheugen voor antigenen die al eens bestreden zijn in de specifieke afweer. Hierdoor ben je immuun. 

Dwz: je bent in staat een ziekteverwekker uit te schakelen voor je er ziek van wordt.

Immuniteit

Cellulaire immuniteit:

Th geheugencellen en Tc geheugencellen.

Humorale immuniteit:

B geheugencellen.

Bij een hernieuwdeinfectie met dezelfde ziekteverwekker worden Tc cellen sneller actief en worden sneller veel meer antistoffen gemaakt.

Vaccinatie

In een vaccin zijn antigenen van een ziekteverwekker opgenomen (dus niet de hele ziekteverwekker!), of zelfs het mRNA van een antigeen van een ziekteverwekker.

Dit antigeen zorgt voor de eerste immuunrespons.

wordt je daarna geinfecteerd dan is dit de tweede blootstelling en de reactie is dus sneller en sterker.

rijksvaccinatieprogramma.nl

bron: RIVM (2024)

link 

Immunisatie

Actief vs passief

Actieve immunisatie: je afweersysteem heeft zelf de antistoffen aangemaakt.

Natuurlijk vs kunstmatig

kunstmatig wil zeggen toegediend/ ingespoten

Waar hoort wat?

Waar hoort wat?

Antistoffen vanuit moedermelk/ placenta

Immuun door daadwerkelijke infectie

Antistoffen ingespoten

Immuun door vaccin met antigenen/ mRNA

Allergische reactie 

de mest-cellen reageren onnodig op een niet-schadelijke lichaamsvreemde stof.

Die stof heet dan allergeen.

Oorzaak:

een APC heeft een onschuldige antigeen onterecht beoordeeld als ziekteverwekker en heeft de specifieke afweer aangezet.

BiNaS

84M

allergie

Hoe kan herhaalde blootstelling tot een allergeen leiden tot potentieel dodelijke klachten?

adrenaline/epinefrine (epi-pen) in been, én 112

Allergie

1.  Onschadelijk allergeen(antigen) lijdt tot
2.  productie van IgE antistoffen 
3. mestcel sensibiliseert en produceert steeds meer histamine

Opdrachten

Beschrijf de rollen van macrofagen, B-Cellen en Th-cellen bij de antistofproductie.

Verklaar dat herhaalde blootstelling aan een allergeen leidt tot steeds heftiger reacties

Verklaar de symptomen (rood + zwelling)

Afweer

• Verschil MHC-I en MHC-II (BINAS 84-L). Vergelijk lichaamscellen en afweercellen
• Werking verschillende celtypen:

-Tc-Cellen

-Th-cellen

-B-cellen

-Fagocyten/Macrofagen/Dendritische cel

-Mestcellen (Allergie!)

Allergie

Mest-cellen:

In de huid en de slijmvliezen

Hebben receptoren voor IgE 

antistoffen (gemaakt door B cellen)

Hebben blaasjes met histamine die

vrijkomt bij contact met een 

ziekteverwekker (via de IgE antistoffen)

Allergie

Histamine is een mediator die een

ontstekingsreactie veroorzaakt: 

meer slijm, verwijding bloedvaten.

Hierdoor kunnen macrofagen de

infectie beter bestrijden.

Allergie

Een allergische reactie is als de mest-cellen onnodig reageren op een niet-schadelijke lichaamsvreemde stof.

Die stof heet dan allergeen.

Oorzaak: een APC heeft een onschuldige antigeen onterecht beoordeeld als ziekteverwekker en heeft de specifieke afweer aangezet.

Allergie

Allergie ontstaat in twee stappen:

Eerste contact met allergeen: B-lymfocyten en plasmacellen maken IgE molecuul – deze hecht zich aan mestcellen

Volgend contact: activatie mest-cellen

Medicijnen

Tegen bacteriën: penicilline of een ander antibioticum.

Antibiotica doden bacteriën.

Bacteriën kunnen resistent worden tegen antibiotica (evolutie).

Nieuwe ontwikkeling: bacteriofagen.

Antihistamine

Bindt aan de histamine receptoren

(antagonist) waardoor de cellen

niet meer reageren op het vrij-

komen van histamine.

Doel 21.4

Je hebt geleerd hoe immuniteit tegen ziektes ontstaat

Je hebt geleerd wat allergieën zijn

Je hebt geleerd hoe medicijnen kunnen helpen

Begrippen 21.4

T-suppressorcellen, geheugencel, immuun, immuniteit, cellulaire immuniteit, Tc-geheugencellen, Th-geheugencellen, humorale immuniteit, B-geheugencellen, vaccin, kunstmatige actieve immunisatie, natuurlijke actieve immunisatie, kunstmatige passieve immunisatie, natuurlijke passieve immunisatie, penicelline, antibioticum, resistentie, bacteriofagen, mestcel, mediator, allergie, allergeen, histamine

BINAS 21.4

BINAS 84L2 Humorale en cellulaire immuniteit

BINAS 84M Allergische reacties

Huiswerk

21.4: 3 t/m 10

link naar examens 

chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.examenblad.nl/system/files/2023/ex2023/VW-1018-a-23-2-o.pdf 

chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.examenblad.nl/system/files/2023/ex2023/VW-1018-a-23-2-c.pdf