Parlementaire democratie: §1.3 en 1.4 2024

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wie heeft de macht?

§1.4

lesdoelen

     1. Je kunt met behulp van de rechten en taken van parlement en regering
    beschrijven hoe in Nederland de politieke macht verdeeld is tussen deze instituties en je kunt beargumenteren wie volgens jou de meeste macht heeft: het parlement of de regering.

    2. Je kunt uitleggen welke rol de koning speelt in de Nederlandse democratie, of hij deel uitmaakt van de regering of het kabinet, en wat ministeriële verantwoordelijkheid is.

    3. Je kunt uitleggen hoe het kabinet tot stand komt en je kunt aan de hand van de begrippen ‘dualisme’ en ‘monisme’ toelichten welke relatie het kabinet met het parlement heeft.

Nederland is een:

ministeriële verantwoordelijkheid?

Wij zagen:

1. kabinet
2. regering
3. Tweede Kamer
4. oppositie

Wij zagen:

1. Eerste Kamer
2. Tweede Kamer
3. Oppositie
4. Kabinet

Wij zagen:

1. Kabinet
2. oppositie
3. regering
4. tweede kamer

Wij zagen

1. Eerste Kamer
2. Tweede Kamer
3. Bankjes
4. Oppositie

Voorkeursstemmen

niet op nr.1

Een voorkeursstem is een stem die niet op de nr.1 van de lijst is uitgebracht maar op iemand anders, lager op de lijst.

25% kiesdeler

Om een zetel te bemachtigen moet je als laaggeplaatste kandidaat ten minste 25% van de kiesdeler hebben gekregen (kiesdeler = totaal aantal stemmen / 150).

redenen

Om meer vrouwen in de volksvertegenwoordiging te krijgen wordt door sommige kiezer op de eerste vrouwelijke kandidaat gestemd.
Daarnaast kan etniciteit van de kandidaten een rol spelen.

Ook speelt bekendheid van de kandidaten een rol en waar de kandidaat vandaan komt uit het land.

Kabinetsformatie

Benoeming informateur: welke partijen willen samenwerken (coalitie vs oppositie)

Opstellen regeerakkoord

Formateur verdeeld de ministerposten

Beëdiging nieuwe  bewinsdslieden door de Koning

blog over nokia-gate

Dit is niet de eerste keer dat het vertrouwen in Rutte is opgezegd door de TK. (zie je boek)

Taken van parlement

(mede)wetgeving

Controleren van de regering

Rechten Parlement
Medewetgeving

Recht van initiatief: zelf met een wetsvoorstel komen

Recht van amendement: een wetsvoorstel van de regering aanpassen

(budgetrecht: goedkeuren van begroting)

Taken parlement
Controleren

Parlementaire enquete: (onder dwang) getuigenis afleggen

Kamervragen stellen
Recht van interpellatie
Dertigledendebat
Motie (treurnis, afkeuring, wantrouwen)

www.nd.nl

Dualisme

Het parlement kan de regering onafhankelijk controleren en kan rekenen op voldoende informatie

extraparlementair kabinet

Door ministers te kiezen buiten de eigen politieke kringen wordt geprobeerd een wat grotere afstand te krijgen tussen het kabinet en de volksvertegenwoordiging.

Dit zou een grote verandering betekenen in het vormen van een kabinet

Rol van de Koning

Ministeriële verantwoordelijkheid

De koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk. De koning hoeft staatsrechtelijk en politiek geen verantwoording af te leggen

Taken koning

- handtekening zetten onder alle wetten en benoemingen
- troonrede voorlezen op prinsjesdag
- Overleggen met minister-president over kabinetsbeleid
- vertegenwoordigen van ons land in het buitenland

Maken

challenge 2 : meesterproef