§2.5 Delfstoffen in Nederland

§2.4 Delfstoffen in Nederland
§2.5 Delfstoffen in Nederland
1 / 24
next
Slide 1: Slide
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

This lesson contains 24 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

§2.4 Delfstoffen in Nederland
§2.5 Delfstoffen in Nederland

Slide 1 - Slide

startactiviteit 
Welke delfstoffen winnen wij (of hebben wij gewonnen in het verleden) in Nederland?
timer
3:00

Slide 2 - Slide

Leerdoelen
- Je weet welke delfstoffen in Nederland gevonden worden.

- Je begrijpt waarom Nederland delfstoffen heeft.

- Je kunt met bodemdoorsnedes aangeven waar aardolie en aardgas in de Nederlandse ondergrond voorkomen.

Slide 3 - Slide

ontstaan in de natuur
gewonnen uit ertsen
ontstaan uit dikke lagen planten- en dierenresten
diverse grondstoffen
metalen
fossiele brandstoffen

Slide 4 - Drag question

Maak de juiste combinaties van letters en cijfers. Let op: je kunt niet alle cijfers gebruiken.


A Gesteente waarin aardolie en aardgas zijn ontstaan.
B Winning van delfstoffen in ondergrondse mijnen.
C Tijdvak in de geologische geschiedenis dat 2,6 miljoen jaar geleden begon
1 dagbouw
2 Kenozoïcum
3 moedergesteente
5 schachtbouw
6 stollingsgesteente

Slide 5 - Drag question

dagbouw
schachtbouw
plantagebouw
ontginningsbouw

Slide 6 - Drag question

Waaruit is steenkool ontstaan?
A
Plantenresten
B
Dierlijke resten
C
Kalksteen
D
Fossielen

Slide 7 - Quiz

Steenkool is ontstaan in het
A
Krijt
B
Carboon
C
Perm
D
Cambrium

Slide 8 - Quiz

Slide 9 - Slide

Delfstoffen in de diepte*    
  • Nederland is rijk aan delfstoffen.
  • Reservoirgesteente is het poreuze gesteente waarin een delfstof is opgeslagen.
  • Moedergesteente is het gesteente waarin gas is ontstaan.


* steenkool (Carboon), zout (Perm), aard- olie/gas (Jura).
Delfstoffen in Nederland
Aardgas is ontstaan tijdens het inkolingsproces van steenkool. Het werd uit het gesteente geperst en kwam terecht in de poriën van zandsteen uit het Perm.
Zout is ontstaan in het Perm toen Nederland een onderdeel was van een ondiepe zee. Het zout bleef toen over.

Slide 10 - Slide

Delfstoffen aan de oppervlakte*    
  • Wanneer delfstoffen relatief dicht aan het oppervlakte liggen, worden ze door dagbouw gewonnen.

* kalksteen (Krijt), klei (Holoceen), zand en grind (Pleistoceen).
Delfstoffen in Nederland
Zand en grind is hier vooral in het Pleistoceen naartoe gebracht door woest stromende rivieren, het landijs en de wind, die na de ijstijd in Nederland vanaf een droge Noordzeebodem vanuit het westen waaide. Zand en grind wordt gebruikt als ophoog- en bouwmateriaal.
Kalksteen wordt gebruikt voor cementproductie en meststoffen. Nederland maakte tijdens het Krijt deel uit van een subtropische zee. Op de bodem van deze warme zee hopten zich grote hoeveelheden schelpen en skeletjes van micro-organismen op. Doordat dit miljoenen jaren doorging, ontstonden er dikke pakketen die veranderden in kalksteen.
Klei wordt gewonnen langs de grote rivieren. Die klei is daar gesedimenteert na overstromingen van de rivieren in het Holoceen. Deze klei wordt gebruikt voor de productie van bakstenen.

Slide 11 - Slide

Lagen in de bodem:
Gesteente waar de olie uit komt (source rock = moedergesteente)
1
Gesteente waar de olie nu in zit:
Doorlatend (permeable)!
2
De olie moet tegengehouden worden, anders wordt het naar het oppervlak gedrukt. Er is een ondoorlatende laag nodig (impermeable rock)
3

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

nu in eigen woorden: hoe ontstaat aardgas? gebruik de begrippen uit de video

Slide 14 - Open question

Slide 15 - Video

Tekst

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

Slide 18 - Video

Pleistoceen
(periode van 2,6 miljoen jaar tot 10.000 jaar geleden)
Grind & zand afzettingen 

Slide 19 - Slide

Wat wordt er als laatste neergelegd door rivieren?
A
stenen
B
grind
C
zand
D
klei

Slide 20 - Quiz

Waarvoor kan zand, grind en klei
gebruikt worden?

Slide 21 - Mind map

Afhankelijkheid van het buitenland
  • Nederland importeert delfstoffen die wij niet zelf kunnen delven (o.a. kritieke mineralen en fossiele brandstoffen). 


Slide 22 - Slide

Slide 23 - Video

huiswerk 
opgaves die bij 2.5 horen: 

Slide 24 - Slide