11.3-2 Koolhydraat- en eiwitvertering 5V 2324

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 11.3 Koolhydraat- en eiwitvertering (en DNA/RNA)

Doel 10.3

☐ 9a. Je beschrijft hoe de vertering van koolhydraten verloopt.

☐ 9b. Je beschrijft hoe de vertering van eiwitten verloopt.

☐ 9c. Je beschrijft hoe de vertering van DNA/ RNA verloopt.

BINAS

82 E en 82 G combineren

Koolhydraatvertering

Eiwitvertering

Je hoeft de begrippen niet te leren als je ze maar kunt vinden in de BINAS en kunt plaatsen in het geheel.

Koolhydraatvertering

Polysachariden (zetmeel) en disachariden (maltose, sacharose, lactose) moeten nog worden kleingeknipt tot monosachariden (glucose, fructose, galactose).

Alleen monosachariden kunnen de darmwand passeren en het bloed bereiken.

Koolhydraatvertering

Begint in de mond: speeksel bevat enzym amylase -> breekt zetmeel (amylose) af in maltose (en glucose).

Koolhydraatvertering

• In de maag stopt de vertering doordat amylase in het zure milieu niet meer werkt en wordt afgebroken door de eiwitverterende enzymen in de maag.
• In de 12 vingerige darm voegt de alvleesklier HCO₃^- toe aan de voedselbrij en wordt deze licht basisch -> overgebleven amylase werkt weer.

Koolhydraatvertering

• De alvleesklier voegt ook extra amylase toe.
• Sacharase en maltase breken de disachariden (welke?) af tot monosachariden die de darmwand kunnen passeren.
• In de darmwand bevinden zich speciale transporteiwitten voor glucose (paragraaf 5).

Koolhydraatvertering

Bekijk de koolhydraat vertering in tabel 82E en 82G.

Kun je het effect van het maagzuur terugvinden?

Eiwitvertering

Omcirkel de verschillende aminozuren.

Geef exact aan waar de binding tússen de aminozuren zit (peptidebinding).

Geef de carboxyl-groep en de aminogroep aan.

Eiwitvertering

Eiwitvertering

Begint in de maag (zure omgeving)
Maagsap bevat:

• Slijm (ter bescherming van de maagwandcellen tegen de zure maaginhoud)
  
• Zoutzuur (om de omgeving zuur te maken). Hierdoor denatureren eiwitten en zijn ze makkelijker af te breken.

Eiwitvertering

Maagsap bevat:

• Pepsinogeen : verandert in pepsine (peptase) oiv zoutzuur.
  
• Pepsine knipt eiwitten tot polypeptiden 

Waarom is het belangrijk dat er eerst pepsinogeen wordt gemaakt?

Eiwitvertering

Alvleessap bevat trypsinogeen en chymotrypsinogeen. Deze enzymen worden actief in de 12-vingerige darm (trypsine en chymotrypsine). Beide enzymen knippen tussen specifieke aminozuren -> kleinere polypeptiden.

Zoek in tabel 82E, 82F en 82G naar deze enzymen. 

Eiwitvertering

Dunne darmsap bevat verschillende peptidasen:

Exopeptidasen (knippen één aminozuur van het uiteinde af):

Aminopeptidasen

Carboxypeptidasen

Endopeptidasen (knippen middenin een polypeptide) -> o.a. dipeptiden

Dipeptidasen breken dipeptiden af tot aminozuren

Aminopeptidase

 Carboxypeptidase

Eiwitvertering

Maag

Alvleesklier (12 vingerige darm)

Dunne darm

Dunne darm

Trypsine/chymotrypsine

Pepsine/peptase

Carboxypeptidase/amino-peptidase/endopeptidase

Dipeptidase

DNA/ RNA vertering

Zoek de BINAS tabel waar de structuur van DNA en RNA staat. 

DNA/ RNA vertering

BINAS 71C.

Eerst met endonuclease en exonucleasen worden de DNA/ RNA strengen opgeknipt in nucleotiden.

Daarna worden de nucleotiden opgeknipt in suiker, fosfaatgroep en nucleinebasen.

Deze stoffen kunnen de celmembraan passeren.

Doel 10.3

☐ 9a. Je beschrijft hoe de vertering van koolhydraten verloopt.

☐ 9b. Je beschrijft hoe de vertering van eiwitten verloopt.

☐ 9c. Je beschrijft hoe de vertering van DNA/ RNA verloopt.

Hoe leer je voor Biologie?

Wat doe je in de klas?

Wat doe je thuis?

Wat doe je voor de toets?

Huiswerk

In de online methode/ in je boek.

Maak de opdrachten van 11.3.

Vul de begrippenlijst aan.