5.3 Voedsel door micro-organismen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

§5.3 Voedsel door micro-organismen

Vandaag

-Terugblik §5.2 middels lesson-up vragen

-Uitleg en verwerken §5.3 

-Veel zelf oefenen! 

Vul in:

.......... + zuurstof --> Energie + water+ koolstofdioxide

1. melkzuur
2. fotosynthese
3. verbranding
4. glucose

Wat moet er op de stipjes staan om de reactie kloppend te maken?C6H12O6 + .. O2 -> .. CO2 + .. H2O

1. 12
2. 6
3. 3
4. 4

Aerobe dissimilatie betekent

1. afbraak
2. afbraak met zuurstof
3. afbraak zonder zuurstof
4. opbouw met zuurstof

1. aerobe dissimilatie van vetzuren
2. anaerobe dissimilatie van aminozuren
3. melkzuurgisting

Wat levert het meeste ATP op wanneer 1 glucose-molecuul wordt verbrand?

1. Melkzuurgisting
2. Aerobe dissimilatie
3. Anaerobe dissimilatie
4. Alcoholgisting

Dus... welke vorm van dissimilatie gebruikt de meeste glucose moleculen om een bepaalde hoeveelheid energie (ATP) te produceren?

1. Anaerobe dissimilatie
2. Aerobe dissimilatie

Waar komt bij deze sporten de energie vandaan?

100 meter sprint

een marathon

1000 meter schaatsen

Vooral de ATP en CP voorraad in de spieren

Vooral anaerobe dissimilatie van glucose

Vooral aerobe dissimilatie van glucose

Enkele bestanddelen van het voedsel van de mens zijn: eiwitten, koolhydraten en vetten.
Welke van deze voedselbestanddelen kunnen stoffen leveren die zowel bij de assimilatie als bij de dissimilatie in cellen worden gebruikt?

1. eiwitten, koolhydraten en vetten
2. alleen eiwitten en vetten
3. alleen koolhydraten en vetten
4. alleen eiwitten en koolhydraten

In spieren van de mens vinden onder andere de volgende stofwisselingsprocessen plaats:
1 opbouw van eiwitten uit aminozuren,
2 vorming van melkzuur uit glucose,
3 vorming van glycogeen uit glucose,
4 vorming van CO2 en H2O uit glucose en O2.
Bij welk of bij welke van deze processen komt energie vrij die kan worden gebruikt voor het samentrekken van de spieren?

1. alleen bij proces 3
2. bij de processen 1 en 3
3. alleen bij proces 4
4. bij de processen 2 en 4

Noteer de vergelijking van de aerobe dissimilatie

Dissimilatie

Anaerobe (zonder zuurstof) --> melkzuurgisting

Aerobe (met zuurstof)

§5.3 Leerdoelen

1. Je vergelijkt in een reactievergelijking de melkzuurgisting en alcoholische gisting
2. Je herkent alcoholische gisting en melkzuurgisting in verschillende situaties

Klassieke biotechnologie

=> Gebruik maken van micro-organismen bij voedselbereiding:

• Melkzuurgisting
• Alcoholgisting

Melkzuurgisting

• Door bacteriën
  
  
•  Bacteriën zetten lactose (melksuiker) om in melkzuur.
• Melkzuur verlaagt de pH (zuur). -> langer houdbaar
  
• Anaerobe dissimilatie
  
  

Yoghurt maken

In melk zit lactose (melksuiker).

Lactose is een .... sacharide (zoek op in BINAS 67F1, 2, 3)

Melkzuurbacteriën zetten lactose om in glucose en vervolgens 

glucose in (2) melkzuur + (2) ATP (hier is geen zuurstof voor nodig!)

C6H12O6 → 2C3H6O3 +2 ATP

Bij melkzuurgisting ontstaat:

1. Melkzuur, ATP, Koolstofdioxide
2. Melkzuur, ATP
3. Melkzuur, ethanol, koolstofdioxide
4. Melkzuur, koolstofdioxide

Welk voedsel kan gemaakt worden met behulp van schimmels?

1. Wijn, kaas en bier
2. Brood, cola en kaas
3. Paddenstoelen, ham en pizzadeeg
4. Gist, chips en patat

Anaerobe microbiële omzettingen worden ook wel fermenteren genoemd.

Dit treedt ook op in de natuur. Zie volgend filmpje

Alcoholgisting

• Via eencellige gistcellen
  
  
• Glucose => ethanol (alcohol) + koolstofdioxide + ATP. 
  
  
• Anaeroob proces

Alcoholische gisting

Anaerobe dissimilatie:

C₆H₁₂O₆ -> 2 C₂H₅OH + 2 CO₂ + 2ATP

Gistcellen maken wijn van druiven en bier van granen.

Gistcellen laten brooddeeg rijzen.

ethanol

=

alcohol

Alcohol maken

Met behulp van gisten (eencellige schimmels) kun je alcohol maken van suiker.

Dit heet alcoholische gisting.

Gisten zetten glucose om in (2) alcohol + (2) CO2 + (2) ATP (hier is geen zuurstof voor nodig!)

C6H12O6 → 2C2H6O + 2 CO2 + 2 ATP

Welke organismen maken gebruik van alcoholgisting?

1. Melkzuurbacterien
2. Eencellige gisten
3. Meercellige gisten

Wijn wordt gemaakt door druivensap te laten gisten. Het alcoholpercentage dat bereikt kan worden is maximaal 14 %. Waarom niet hoger?

Welke ingrediënten heb je nodig om brood te bakken?

Brood

Om brood te bakken heb je niet veel nodig. In ieder geval gist. 

Wat doet de gist?

Hoe zorgt gist voor de gaatjes in brood?

1. Door een deel van het deeg weg te eten
2. Door in het deeg belletjes O2 te maken
3. Door in het deeg belletjes CO2 te maken
4. Door in het deeg lucht te blazen van buiten

Om bier, wijn en brood te maken kan je gebruik maken van bakkersgist. Toch zit er geen alcohol in brood. Hoe kan dat?

Iemand heeft zelf aardbeienjam gemaakt. Na een paar maanden opent hij een pot jam. Bij het openen van de pot komt er wat gas vrij. De jam ruikt naar alcohol.
Welke omzetting heeft in deze pot jam plaatsgevonden?

1. dissimilatie van glucose met zuurstof waarbij alcohol en CO2 ziin ontstaan
2. dissimilatie van glucose zonder zuurstof waarbij alcohol en O2 zijn ontstaan
3. dissimilatie van glucose zonder zuurstof waarbij alcohol en CO2 zijn ontstaan
4. geen van deze antwoorden

Van melk wordt yoghurt gemaakt. Neemt de hoeveelheid energierijke stoffen toe of af? en waarom?

1. Toe, omdat de bacteriën glucose omzetten in melkzuur
2. Af, omdat de bacteriën glucose stoffen omzetten in melkzuur
3. Toe, omdat bacteriën glucose omzetten in alcohol
4. Af, omdat bacteriën glucose omzetten in alcohol

Huiswerk

Opdracht 37, 38, 40, 42, 44, 45, 46 van §5.3

maken en nakijken