10 juni Grammaticalessen/-oefeningen 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

10 juni Grammaticalessen/-oefeningen 3

Havo 2 periode 5 

week 36 1e les: 10 juni

Welkom H2a

plattegrond: 

Planning H2a

Lezen: eigen boek 

Agenda (hw bespreken/noteren)

Startopdracht

Doel 

Grammatica 

~pauze~

Zelfstandig werken 

Afsluiting

Welkom H2b 

plattegrond: 

Planning H2b

Lezen: gelezen tot blz. 143 

Agenda (hw bespreken/noteren)

Startopdracht

Doel

Grammatica

~pauze~

Zelfstandig werken

Afsluiting

Samenleesboek H2B

Vertel elkaar over het fragment waar je een mening hebt over de actie van een personage. Noem er ook een argument bij. 

Planning H2b

Lezen: gelezen tot blz. 186

Agenda (hw bespreken/noteren)

Startopdracht

Doel

Grammatica

~pauze~

Zelfstandig werken

Afsluiting

Huiswerk check✓

Opdracht 1.5 en 1.6 gelezen en (af)gemaakt. 

Nog vragen ?

Inoefenen grammaticale oefeningen

Opdracht 1.5 

Naamwoordelijk woordsoort onderstreept	Werkwoordelijk woordsoort onderstreept.
Die boom lijkt best wel dik .	Hij moet wachten op de bus.
Hij blijkt heel erg vervelend te zijn.	Kun je lekker zitten op die stoel?
Ik ben geweldig moe van het feest.	Mijn tante zou mij feliciteren met mijn verjaardag.
Deze bloem is oranje .	Jij kan mooie liedjes zingen .
	Wil jij misschien de broodjes smeren ?

1e groep: mensen/dingen zijn iets. 

2e groep: mensen/dingen doen iets. 

Inoefenen grammaticale oefeningen

Kernwoord: (denk aan de peuterzinnen) Er is een verbinding tussen het ow en het gezegde. !

zin	ww of nw ?
Mijn broertje zal een heerlijke appeltaart gaan bakken .	zal gaan bakken
Volgende week gaan we hardlopen in het park.	gaan hardlopen
De nieuwe leraar schijnt heel aardig te zijn.	schijnt [heel aardig] te zijn
Mijn oom is sinds gisteren arts geworden.	is [arts] geworden
Hij leert altijd heel goed voor zijn proefwerk.	leert
Zullen we vandaag gaan fietsen ?	zullen gaan fietsen

1e groep: mensen/dingen zijn iets. 

2e groep: mensen/dingen doen iets. 

Volgende les 12 juni:

vervolg grammaticalessen

 Huiswerk 12 juni:

• maak opdracht 2.4a 

Lezen voor dinsdag (17 juni): 

• H2A: 30/40 blz. eigen leesboek
• H2B: lezen t/m blz. 223. Post-it bij fragment wat je mooi of belangrijk vindt.  

voor in de agenda: 

Doel grammaticalessen

Je krijgt inzicht in de betekenis van zinnen. 

Je weet hoe degene of datgene heet die iets is of doet: het onderwerp. 

 

Je weet hoe degene of datgene heet die iets ondergaat: het lijdend voorwerp. 

Nadenkvraag 

                        Wat zou een peuter 

                                  bedoelen met 

                                             ?

koekje eten

Als een kleuter zegt 

koekje eten. 

Bij welke groep kan je 

ik wil, mag ik of jij moet voor zetten? 

Startopdracht: 

Opdracht 2.1 

Verdeel de kaartjes in twee gelijke groepen. Kaartjes die je niet weet, leg je even apart. 

baby huilen	opa lezen	hondje blaffen	Chinees praten
ikke zitten	leraar pesten	papa lachen	koekje bakken
broertje rennen	paardje drinken	meisje zingen	zusje praten
flesje drinken	boekje lezen	snoepje kopen	visje eten
liedje zingen	geitje aaien	filmpje kijken	popje knuffelen
stoeltje maken	boompje planten	eitjes zoeken	oma bellen

Denk aan hoofdletters en leestekens. 

De tekst moet als een logisch verhaaltje te lezen zijn. Je moet de betekenissen in de genoemde volgorde verwerken. 

Tip: maak je tekst levendig door het toevoegen van verbindingswoordjes als toen, dus, want, maar of 

woordjes als opeens, nog, al 

én door het toevoegen van hulpwoordjes als willen, kunnen, hebben. 

Vervolg

startopdracht: 

baby huilen	flesje drinken	Chinees praten
opa lezen	liedje zingen
ikke zitten	leraar pesten
broertje rennen	stoeltje maken
hondje blaffen	boekje lezen	visje eten
paardje drinken	geitje aaien
papa lachen	snoepje kopen
meisje zingen	boompje planten	oma bellen
zusje praten	filmpje kijken
	eitjes zoeken
	koekje bakken
	popje knuffelen

Twee groepen: 

1e groep: iemand doet iets. Bijv. baby huilen. 

Iemand die genoemd wordt doet iets. 

2e groep: iets doen. Bijv. flesje drinken. 

Iemand die genoemd wordt ondergaat iets. 

Kaartjes over? Dubbelzinnig. 

Chinees praten: Praat hier een Chinees? dan bij 1e groep. Of wordt hier Chinees gepraat? Ondergaat het Chinees iets?Dan bij 2e groep. 

Visje eten: Is hier een visje aan het eten? Dan 1e groep. Of wordt hier een visje gegeten? Ondergaat het visje iets? Dan 2e groep. 

Oma bellen: Belt oma zelf of wordt oma gebeld? 

Inoefenen 

Opdracht 2.2 

Bij welke groep kan je

ik wil, mag ik of

jij moet 

ervoor zetten? 

baby huilen	flesje drinken	Chinees praten
opa lezen	liedje zingen
ikke zitten	leraar pesten
broertje rennen	stoeltje maken
hondje blaffen	boekje lezen	visje eten
paardje drinken	geitje aaien
papa lachen	snoepje kopen
meisje zingen	boompje planten	oma bellen
zusje praten	filmpje kijken
	eitjes zoeken
	koekje bakken
	popje knuffelen

Als een kleuter zegt 

koekje eten. 

Bij welke groep kan je 

ik wil, mag ik of jij moet voor zetten? 

onderwerp en lijdend voorwerp

1e groep: iemand doet iets. Bijv. baby huilen.

Iemand (of iets) die genoemd wordt doet iets.

2e groep: iets doen. Bijv. koekje eten.

Iets (of iemand) die genoemd wordt ondergaat iets. 

Dit is het verschil tussen onderwerp en lijdend voorwerp. 

bsa: zie notities

In het zinnetje baby huilen heb je een onderwerp baby en een werkwoord huilen. 

In het zinnetje koekje eten heb je een lijdend voorwerp en een werkwoord eten.  

Werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde 

> Bij zinnen met een doen-kern is het kernwoord een  werkwoord (die een actie/handeling aangeeft: - wat zegt het over het onderwerp?- 

Papa gaat lekker slapen.

   In deze zinnen zit dus een werkwoordelijke gezegde. 

> Bij zinnen met een zijn-kern is het kernwoord een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoordelijk : -wat zegt het over het onderwerp?-  

De meloen is vies. De auto is een wrak.

 In deze zitten zit dus een naamwoordelijk gezegde. 

Huilen moet 1 rol krijgen: iemand die huilt. 

Arresteren moet 2 rollen krijgen: iemand die het doet en iemand die het ondergaat. 

Overhandigen moet 3 rollen krijgen: iemand die het doet, iets dat het ondergaat en iemand die ontvangt. 

Inoefenen grammaticale oefeningen

Opdracht 2.3 Klassikaal

Noteer welk veld niet in het rijtje thuishoort. Beargumenteer met behulp van de termen onderwerp en lijdend voorwerp. 

De eerste doe ik voor: 

1e groep: mensen/dingen zijn iets. 

2e groep: mensen/dingen doen iets. 

mama koken - vogel vliegen -
ikke fietsen - jasje maken - klokje tikken

cake bakken - boom groeien -
ijsje eten - boekje pakken - truitje wassen

ezel balken - koetje drinken - hondje blaffen - paardje eten - konijntje aaien

zusje helpen - papa rennen - broertje fietsen -
opa lezen - mama bakken

baby wassen - frietje eten - oma huilen -
huisje maken - bal gooien

~pauze~

Aan het werk

Maak opdracht 2.4 Je mag samenwerken. 

Met de kennis van alle vorige opdrachten, maak je deze opdracht. 

Denk goed na, overleg en schrijf op. 

Verbindingen gelegd

De verbinding tussen het onderwerp (wie het doet) en het werkwoordelijke gezegde

én de verbinding tussen het werkwoord en lijdend voorwerp (iets/iemand wat iets ondergaat). 

Ze stopt er nog snel haar teddybeer in.  

Wie doet instoppen?    Onderwerp gezegde:  Ze (in)stoppen. 

Wat wordt ingestopt?  Lijdend vw gezegde:   Haar teddybeer instoppen. 

bsa: zie notities

Je hebt nu iets belangrijks gedaan in 2.4: namelijk verbindingen gelegd

 tussen het onderwerp en het gezegde 

én 

tussen het werkwoord en het lijdend voorwerp. 

Het is belangrijk dat je dit herkend in teksten. 

Inoefenen grammaticale oefeningen

Opdracht 2.4a: huiswerk 

1e groep: mensen/dingen zijn iets. 

2e groep: mensen/dingen doen iets. 

Afsluiting

Check de doelen bij jezelf: 

1. Je weet het verschil tussen zijn-betekenissen en doen-betekenissen.
   
2. Je weet hoe het gezegde het bij de zijn-kern: naamwoordelijk gezegde. 
3. Je weet hoe het gezegde heet bij de doen-kern: werkwoordelijk gezegde. 

Volgende les: di. 10 juni

vervolg grammaticalessen