naamwoordelijk gezegde v2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Het naamwoordelijk gezegde

Leerdoelen:

Je kunt een werkwoordelijk gezegde (wg) in een zin vinden.

Je kunt het naamwoordelijke gezegde  (ng) vinden in een zin.

Vandaag herhaling naamwoordelijk gezegde (ng)

• Wanneer is het een naamwoordelijk gezegde?

• Hoe herken je het naamwoordelijk gezegde?

• Oefenen met zinnen met een ng.

Naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet.

Zinnen waarin iemand iets is. 

werkwoordelijk gezegde vs naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet = werkwoordelijk gezegde

Zinnen waarin iemand iets is = naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp 'is', wordt of blijft en geeft altijd een eigenschap, kenmerk of toestand weer van het onderwerp.

B (beroep)

E (emotie)

T (toestand)

koppelwerkwoorden

In het Nederlands kennen we koppelwerkwoorden:

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Als je deze uit je hoofd leert, kan het makkelijker worden om het naamwoordelijk gezegde te herkennen. 

Trucje!

Koppelwerkwoorden

Eén van de werkwoorden van een naamwoordelijk gezegde  is namelijk een vorm van een koppelwerkwoord.

Koppelwerkwoorden: zijn, worden, lijken, blijken, blijven, schijnen  

koppelwerkwoorden 

Zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (,heten, dunken, voorkomen).

Bij zinnen met een naamwoordelijk gezegde kun je de koppelwerkwoorden met elkaar verruilen. 

Ik ben docent. 

Ik word docent. 

Ik blijf docent. 

Ik blijk docent. 

Ik lijk docent. 

etc..

trucje!

Naamwoordelijk gezegde

Zij | is | blij. 

    o            ng          ng

                     koppelwerkwoord        naamwoordelijk deel (dit deel zet je tussen [vierkante haken].

SAMEN: naamwoordelijk gezegde

werkwoordelijk gezegde vs naamwoordelijk gezegde

Je bepaalt of je te maken hebt met een werkwoordelijk of een naamwoordelijk gezegde na het onderstrepen van de pv, het verdelen in zinsdelen en benoemen van het onderwerp.

Later / wordt / zij / slaapspecialist

ow: zij

werkwoordelijk gezegde vs naamwoordelijk gezegde

Je moet bij elke zin kiezen tussen een naamwoordelijk gezegde OF een werkwoordelijk gezegde. Ze zitten nooit allebei in de zin. 

werkwoordelijk gezegde: het onderwerp doet iets -> alle werkwoorden in de zin .

Naamwoordelijk gezegde: het onderwerp is iets -> alle werkwoorden in  de zin + het naamwoordelijk deel

werkwoordelijk gezegde vs naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde: iets of iemand doet iets. 

Er is sprake van een actie, een handeling, de zin kun je als filmfragment voor je zien.

Voorbeeld: Zij fotografeert de drummer.

Het naamwoordelijk gezegde: vertelt wat iemand is of wordt. 

Er is sprake van een toestand, de zin kun je als foto voor je zien.

Voorbeeld: Ze is de drummer.

Zo vind je het naamwoordelijk gezegde

Voorbeeld naamwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Bij een naamwoordelijk gezegde...

1. ...is het onderwerp iets.
2. ...doet het onderwerp iets.

Bij een naamwoordelijk gezegde heb je ALTIJD een...

1. Zelfstandig werkwoord
2. Koppelwerkwoord

Een naamwoordelijk gezegde is altijd een..

1. actie
2. eigenschap/kenmerk

Een naamwoordelijk gezegde heeft:

1. minstens twee werkwoorden
2. sowieso één koppelwerkwoord
3. tenminste één zelfstandig werkwoord
4. meestal geen werkwoorden

Wat hoort NIET bij het naamwoordelijk gezegde?

1. werkwoorden
2. 'zijn'
3. 'doen'
4. koppelwerkwoorden

Wat is het naamwoordelijk gezegde?

1. Een koppelwerkwoord en eventuele andere werkwoorden
2. Een koppelwerkwoord, eventuele andere werkwoorden en een zelfstandig naamwoord
3. Een koppelwerkwoord, eventuele andere werkwoorden en een zinsdeel dat iets zegt over het onderwerp
4. Een koppelwerkwoord, eventuele andere werkwoorden en het onderwerp

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Katrien is moe.

1. wg
2. ng

Ze heeft hard gewerkt.

1. wg
2. ng

Zij wil gaan slapen.

1. wg
2. ng

Zij dacht aan haar grote zachte bed met haar warme deken en haar grote hoeveelheid knuffels.

1. wg
2. ng

Later wordt Katrien slaapspecialist bij een grote beddenspecaalzaak

1. wg
2. ng

De leerling is boos geworden.
Noteer: pv - ow - wg of ng

Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel.
Noteer pv - ow - wg of ng

In maart wordt de natuur in Nederland wakker.
Noteer pv - ow -wg of ng

Zelf heb ik altijd in een musical willen spelen.
Noteer: pv - ow -wg of ng

Tijdens zijn vakantie in Nieuw Zeeland heeft een aantal spelers het griepvirus opgelopen. Noteer Pv - ow - wg of ng

De andere spelers hebben niets. Noteer Pv - ow - wg of ng

De trainer bleek twee weken later ook ziek geworden.
Noteer Pv - ow - wg of ng

Zij wil graag advocaat worden.
Naamwoordelijk gezegde:

1. wil
2. worden
3. wil (advocaat) worden
4. graag

Hij schijnt tegenwoordig gelukkig te zijn.
Naamwoordelijk gezegde:

1. schijnt
2. schijnt te zijn
3. schijnt (gelukkig) te zijn
4. tegenwoordig gelukkig

Onze cavia was erg klein.
Naamwoordelijk gezegde:

1. onze cavia
2. was
3. klein
4. was (erg klein)

Hij eet een appel en een peer.
Werkwoordelijk gezegde:

1. hij
2. eet
3. eet een appel
4. eet een appel en een peer

Schrijf zo veel mogelijk koppelwerkwoorden op

Zelf aan de slag

Maak opdracht 5 op bladzijde 217

Maandag 12 mei

• Broergeheim: hoe staat het ermee?
• Terugblik naamwoordelijk gezegde en werkwoordelijk gezegde
• Bespreken huiswerk
• Uitleg
• Zelf aan de slag
• Huiswerk

Terugblik

• Waaruit bestaat het werkwoordelijk gezegde?
• Waaruit bestaat het naamwoordelijk gezegde? 
• Wat is een koppelwerkwoord? Noem er zes

Lesdoel

Aan het eind van deze les én na het maken van de opdrachten:

- Ken je de kenmerken van het zelfstandig werkwoord (zww) en het hulpwerkwoord (hww) 

- Kun je de verschillende soorten werkwoorden in een zin benoemen (zww, hww, kww)

Zelfstandig werkwoord (zww)

Heb je een zin met maar één werkwoord?

Dan is het sowieso een zelfstandig werkwoord.

Peter fietst naar huis.

Rohan slaapt nog steeds niet.

Het zelfstandig werkwoord vertelt wat er gebeurt!

zww

Geeft aan wat er wordt gedaan:  Het onderwerp doet iets.

Imme fietst elke dag naar school.

Imme is naar school gefietst.

Imme zal elke dan naar school moeten fietsen.

Meerdere werkwoorden in een zin?

Peter is naar huis gefietst.

Rohan heeft nog steeds niet geslapen.

Het belangrijkste werkwoord is het zelfstandig werkwoord. Je kunt het niet weglaten.

Het andere werkwoord is een hulpwerkwoord.

Twee werkwoorden in een zin? De pv is altijd het hulpwerkwoord!

hww

Als een zin meerdere ww heeft, is het ww dat de handeling aangeeft altijd een voltooid deelwoord of een infinitief. 

De persoonsvorm en eventuele andere ww zijn dan een hulpwerkwoord.

Imme is elke dag naar school gefietst.

Imme zal elke dag naar school moeten fietsen.

zww of kww? 

zelfstandige werkwoorden (zww): 

• geven een handeling aan, bijvoorbeeld: zitten, slapen, lezen, voetballen, luisteren;
  
•  is altijd onderdeel van het werkwoordelijk gezegde (wwg)

koppelwerkwoorden (kww): 

• ‘koppelen’ het onderwerp aan een toestand, functie, hoedanigheid of eigenschap. Het onderwerp ís iets. 
  
• is altijd onderdeel van het naamwoordelijk gezegde (nwg)

Zelfstandig werkwoord (zww), hulpwerkwoord (hww) 

en koppelwerkwoord (kww)

Verzin een zin met:

 

1. hww en zww

2. hww en kww

3. kww en GEEN hww

4. zww en GEEn hww

Opdracht 1

1 Ook dit jaar heeft hww Nederland ruim 8 miljard ton huisvuil geproduceerd zww.

2 In de achttiende eeuw woonde zww in het Engelse Watford de heks Angelina Tubbs.

3 Dankzij zijn vier poten kan hww de maanrobot over steentjes stappen zww.

4 Smaken zww Hollandse stamppotten als hutspot de meeste mensen prima?

5 Met een plastic omhulsel zou hww men de houdbaarheid van de komkommer met veertien dagen kunnen hww verlengen zww.

6 Containerschepen worden hww gelost zww met automatische voertuigen.

Opdracht 2

1 De groene knolamaniet is kww een van de giftigste paddenstoelen ter wereld.

2 Winst van PEC tegen PSV zal hww velen onwaarschijnlijk voorkomen kww.

3 Onze bevolking blijkt hww steeds minder godsdienstig te worden kww.

4 Wil hww deze supermarkt de goedkoopste van het land blijven kww?

5 Een zelfrijdende auto zou hww weleens gevaarlijk kunnen hww zijn kww.

6 De rol van aardolie als brandstof wordt kww in de 21ste eeuw vrijwel zeker kleiner.

Opdracht 4

Samen opdracht 3

Voor de volgende les:

Check of je de nieuwe stof begrijpt over naamwoordelijk gezegde, zelfstandig werkwoord, hulpwerkwoord en koppelwerkwoord.

Maak digitaal via leermiddelen/ Nieuw Nederlands / de Brug opstromen / cursus 5 Grammatica §7 en §8

Hoe vind je het naamwoordelijk gezegde?

Stappenplan naamwoordelijk gezegde 

1 Zoek het onderwerp van de zin op.

2 Zoek het belangrijkste werkwoord van de zin op.

3 Staat het werkwoord in het rijtje van de kww?

                                                           4  Doet of is het onderwerp iets?

Nee = wwg                                      Doet = wwg                       Is = nwg

Ontleed de volgende zinnen (wwg/nwg)

1. De spijkerbroeken zullen komende periode duurder worden.
2. Tijdens de vakantie zullen we thuis blijven.
3. Monique maakt elke dag haar huiswerk.
4. Ik word kwaad van al dat gepest.
5. Zullen we morgen samen een taart bakken?
6. Mijn vader wordt volgende maand 65 jaar.

Ontleed de volgende zinnen (wwg/nwg)

1. Tijme wordt later politieagent.
2. Katja is een blondine.
3. Monica wordt zangeres.
4. Rembrandt schilderde De Nachtwacht.
5. Hij produceerde talloze kunstvoorwerpen.
6. De architect heeft in korte tijd dit prachtige huis ontworpen.