Financiële Bedrijfsvoering H8 - Groei, overname en waardering - les 2

• Bedrijfseconomie
• HBO
• Studiejaar 2

Planning voor de les:

4 minuten: binnenkomst, welkom en spullen voor.

5 minuten: overview

10 minuten: voorkennis testen

1 minuut: leerdoelen

45 minuten: uitleg 8.3

10 minuten: pauze

50 minuten: aan de slag

Praktijkopdracht

• Zie pagina 3, 13, 14 en 16 van de studiehandleiding
• Inleveren: MAANDAG 12 JANUARI VOOR 12:00
• In duo's

Wat is géén logisch voordeel van groei voor een onderneming?

1. Mogelijkheid om taken beter te verdelen
2. Meer kans op schaalvoordelen (lagere kosten per product)
3. Altijd minder risico voor de eigenaren
4. Sterkere positie tegenover concurrenten en leveranciers

Antwoord

Groei kan juist óók meer risico geven (grotere leningen, grotere vaste kosten). De andere opties komen rechtstreeks uit de tekst over voordelen van groei.

Waarom leidt snelle groei vaak tot een extra behoefte aan financiering?

1. Omdat de winst automatisch daalt als je groeit
2. Omdat je meer moet investeren in voorraden, mensen en middelen
3. Omdat klanten altijd later gaan betalen als je groter wordt
4. Omdat je geen eigen geld meer mág gebruiken bij groei

Antwoord

Groei vraagt om extra investeringen (voorraden, panden, machines, personeel). Dat geld moet ergens vandaan komen.

Wat beschrijft boekwaarde het beste?

1. De prijs waarvoor je de winkel vandaag op Funda verkoopt
2. De historische aanschafprijs minus afschrijvingen volgens de balans
3. De contante waarde van alle toekomstige winsten
4. De waarde die de ondernemer zelf in zijn hoofd heeft

In welke situatie past actuele waarde beter dan boekwaarde?

1. Je wilt weten wat de grond zou opleveren als je die nu verkoopt
2. Je wilt weten wat de grond 20 jaar geleden heeft gekost
3. Je wilt weten hoeveel winst Fenter over 5 jaar maakt
4. Je wilt weten welke btw er over de grond betaald is

De overnameprijs van een bedrijf zou altijd gelijk moeten zijn aan de theoretische marktwaarde.

Eens

Oneens

Theoretische marktwaarde 

wat verdient dit bedrijf in de toekomst?

Bij theoretische marktwaarde kijk je niet alleen naar wat er staat, maar naar wat het bedrijf kan opleveren

Uitgangspunt:

• verwachte bedrijfsresultaten (EBIT) in komende jaren
• terugrekenen naar één contant bedrag nu

Hoe hoger de verwachte resultaten en hoe lager het risico →

hoe hoger de theoretische marktwaarde

Hierbij speelt ook de rendementseis:

beleggers willen een bepaald % rendement op hun investering

(zie voorbeeld op pagina 316)

Leerdoelen:

De student leert om:

- de verschillende wijzes van ondernemingsgroei te onderscheiden

- kritisch te kijken naar de waardering van activa op de Balans.

- zicht te krijgen op overnames en bedrijfswaardering

^{Intrinsieke waarde = boekwaarde}

Van waarde naar prijs

In 8.2 heb je gezien:

• boekwaarde
• actuele waarde
• theoretische marktwaarde

In de praktijk gebruiken kopers/verkopers vaak snellere manieren

Hoofdstuk 8.3 laat zien:

• 8.3.1: hoe men in de praktijk een vermenigvuldigingsfactor gebruikt
• 8.3.2: waarom je daarmee moet oppassen

Leg expliciet de brug: “Tot nu toe keken we vooral naar cijfers. In 8.3 komt het menselijk gedoe erbij: belangen, macht, onderhandeling.” Laat 1 student benoemen: “Wanneer heb jij voor het laatst onderhandeld over een prijs (Marktplaats / kamer / baan)?” en verbind dat aan waarde vs prijs.

Vermenigvuldigingsfactor: snelle waardering uit de praktijk

In de praktijk hoor je vaak dingen als:

• “Dit soort bedrijven gaat voor x keer de jaarwinst”
• “In deze branche betaal je ongeveer x keer de omzet”

De vermenigvuldigingsfactor is dan: een getal (bijv. 3, 4, 5)

vermenigvuldigd met een basismaatstaf, zoals:

• genormaliseerde jaarwinst
• omzet
• bedrijfsresultaat (EBIT)

Uitkomst: een snelle indicatie van de waarde van de onderneming.

Verwijs hier letterlijk naar de tekst in 8.3.1: daar wordt uitgelegd dat in de MKB-praktijk vaak met dit soort factoren wordt gewerkt, gebaseerd op ervaringen en transacties in de branche.

In paragraaf 8.3 wordt de vermenigvuldigingsfactor gebruikt als snelle waarderingsmethode.
Waaruit bestaat die factor in de praktijk?

1. Een getal dat je vermenigvuldigt met een maatstaf zoals winst of omzet
2. Een percentage dat je over de voorraad rekent
3. Het verschil tussen boekwaarde en actuele waarde
4. Het rentepercentage dat de bank hanteert

Waar komt die vermenigvuldigingsfactor vandaan?

Deze factoren komen vaak uit:

• ervaringen van adviseurs en makelaars
• eerdere transacties in dezelfde branche
• publicaties / overnamebarometers / branchecijfers

Belangrijk:

• factor is gebaseerd op “gemiddelde” bedrijven in een branche
• specifieke situatie van één bedrijf kan positief of negatief afwijken

Een hogere factor betekent meestal:

• meer vertrouwen in toekomstige winst
• of een branche met relatief laag risico

Maak hier de koppeling met de waarderingsmethoden uit 8.2: de factor is eigenlijk een praktische vertaling van “verwachte toekomstige resultaten” naar één simpel getal.

In paragraaf 8.3.1 staat dat vermenigvuldigingsfactoren vaak ontstaan uit ervaring in de branche.

Noem twee dingen die volgens jou kunnen verklaren waarom de factor in de ene branche hoger is dan in de andere branche.

Mogelijke goede antwoorden

Stabielere vraag / minder risico → hogere factor

Sterke groeiverwachting → hogere factor

Hoge faillissementskans in branche → lagere factor

Sterke concurrentie → lagere factor, etc.

Vermenigvuldigingsfactor: handig, maar niet compleet

Voordelen:

• snel en eenvoudig in gebruik
• sluit aan bij “wat gebruikelijk is” in de branche
• handig als eerste schatting of om te kijken of men in elkaars buurt zit

Nadelen:

• past een gemiddelde factor toe op een niet-gemiddeld bedrijf
• houdt weinig rekening met:
• kwaliteit van management en personeel
• locatie, concurrentie, reputatie
• risico’s en toekomstige ontwikkelingen
• kan daardoor gemakkelijk te hoog of te laag uitkomen

Laat studenten bedenken: “Noem een situatie waarin een ‘standaardfactor’ het bedrijf veel te rooskleurig maakt – of juist te somber.”

Een waarschuwing: 

pas op met mooie modellen

schijnzekerheid:

• een vermenigvuldigingsfactor oogt heel professioneel
• maar de uitkomst is gevoelig voor aannames

Waar moet je voor oppassen?

• factoren overnemen zonder te kijken of het bedrijf echt vergelijkbaar is
• modellen gebruiken zonder de aannames te begrijpen
• één uitkomst zien als “dé waarheid”

Belangrijkste boodschap:

waarderen is geen exacte wetenschap; het blijft een inschatting.

Verwijs hier echt naar 8.3.2: daar staat dat de uitkomst van theoretische modellen en praktijkfactoren altijd afhankelijk is van veronderstellingen, en dat men moet oppassen met “wetenschappelijk ogende” zekerheden.

Welke uitspraak past het best bij de rol van deskundigen bij een overname?

1. Zolang je één goede expert hebt, hoef je zelf niet meer na te denken
2. Experts kunnen je helpen, maar hun uitkomsten hangen af van aannames en belangen
3. Alle experts komen altijd op dezelfde waarde uit
4. Experts bepalen uiteindelijk de prijs

10 minuten pauze

Aan de slag

Wat? Ga aan de slag met je praktische opdracht

Hoe? Lees de praktische opdracht, Bel bedrijven, stel interviewvragen op, maak het skelet van je verslag

Hulp? Je medestudenten en docent

Tijd? Tot de timer op 0 staat 

Uitkomst? Inzicht in eisen voor een kredietaanvraag

Klaar? Lees verder in H9

Volgende week

Hoofdstuk 9

Financiering in het MKB