9.5 Bloed en orgaandonatie VWO2 2024 compleet

Bloed en orgaandonatie
VWO 2
Paragraaf 9.5
1 / 17
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2

This lesson contains 17 slides, with interactive quiz, text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Bloed en orgaandonatie
VWO 2
Paragraaf 9.5

Slide 1 - Slide

Wat gaan we doen vandaag?
- Het 'biologische momentje' van de dag...
- Uitleg nieuwe stof paragraaf 9.5

-Practicum bloedgroepen

- werken aan paragraaf 9.5 / mindmap / vaccinatie boekje




Slide 2 - Slide

Het 'biologische momentje' van de dag...
Hoeveel komt je bloedgroep voor?
In NL: 47% van de Nederlanders heeft bloedgroep 0. Daarna komt bloedgroep A met ongeveer 42%, bloedgroep B met 8% en slechts 3% van de Nederlanders heeft bloedgroep AB.

Wereldwijd: AB- = 0,45% van de wereldbevolking, gevolgd door B- = 1,39%, A- = 3,52%, bloedgroep 0- = 4,33%. Daarna AB+ 5,06%. Dan B+ = 20,59%, A+ = 28,27% en het vaakst voorkomende is 0 + = 36,44%.

Bloedgroepen zijn erfelijk. Beide ouders geven A, B of 0 door. Sommige groepen zijn dominant ten opzichte van andere groepen. Bloedgroep 0 is ondergeschikt aan A en B.

Slide 3 - Slide

Nieuwe uitleg:
Paragraaf 9.5

Slide 4 - Slide

Bloedtransfusie:
  • Bloed vrijwillig verkregen van een donor via bloedbank Sanquin (getest).

  • Wat te gebruiken:
- rode bloedcellen;
   (hemoglobine bij ongeval of bloedarmoede)
- bloedplasma;
  (brandwonden of hemofilie = bloedstolling)
- bloedplaatjes;
  (leukemie - tekort aan bloedplaatjes leidt tot
   bloedingen)

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Video

Bloedgroepen:
  • Celmembranen bevatten antigenen
      (bloedfactoren).
  • Antigeen A en antigeen B.


  • Antistoffen bevinden zich in het
     bloedplasma.
  • Het bloedplasma bevat antistoffen tegen
     de antigenen die niet op de rode
     bloedcellen voorkomen.
  • Er zijn vier bloedgroepen: A, B, AB, en 0
     (nul).




Slide 7 - Slide

Wie krijgt van wie?
  • AB = universele ontvanger.
  • 0 = universele donor.

  • Match donor - ontvanger.

  • Foute donor? Klontering bloed = verstoppingen.
      - Rode bloedcellen knappen in bloedvaten kapot.
      - Hemoglobine komt in het bloedplasma terecht.
      - Kan hersenen/nieren beschadigen.



 

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Slide

Wat mag je allemaal
doneren bij leven?

Slide 10 - Mind map

Orgaantransplantatie:
  • Doneren bij leven/overlijden. Criteria:
     - jonger dan 81 jaar. evt. nieren nog wel mogelijk.
     - < 24 uur overleden.
     - geen infectieziekte of chemo tijdens overlijden.
  • Chronische zieke patiënten (of HIV) alleen in nood.
  • Weefseldonatie: huid, hoornvliezen, botweefsel (merg), peesweefsel, hartkleppen,
      bloedvaten.
  • Orgaandonatie: hart, longen, lever, dunne darm, alvleesklier en nieren.
  • Overige donatie: Nieren, bloed, weefsel (bijv. beenmerg), moedermelk en sperma.
  • Weefselbank: bewerken, bewaren en aanbieden van weefsels.


Slide 11 - Slide

Heartbeating of non-heartbeating:
  • Heartbeating donatie (voorkeur):
     Donor is hersendood is met circulatie op IC. Circulatie pas stop gezet na
     donatie. 

  • Non-Heartbeating donor:
      Donor is overleden. Geen circulatie. Donatie van hart en dunne darm is
      niet meer mogelijk.
  • Organen kunnen maar korte tijd zonder circulatie. Gem. 1 tot 2 uur.

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Slide 14 - Video

Donor zijn: 
  • Nieuwe donor wet: Bij geen keuze 'geen bezwaar'. Registeren mag vanaf je 12e. 
  • Transplantatie:
 1. Donorherkenning: persoon geschikte donor?
2. Donorregister raadplegen.
3. Donatie beslissen: nabestaanden vragen
4. Donorevaluatie en Donorbehandeling: welke patiënt welk orgaan?
5. Donoroperatie: O.K. of mortuarium
6. Nazorg: nabestaanden + patiënt (medicatie).
  • Transplantatie afhankelijk van: bloedgroep, overeenkomst weefseltype.
  • Activeren immuunsysteem voorkomen (afstoting verkleinen). 

Slide 15 - Slide

Klaar met de uitleg:
- Nog vragen over 9.5?
- Practicum bloedgroepen

Overige:
- Zelfstandig werken aan online opdrachten paragraaf 9.5 (HW)


Volgende week:
- Boekje 'leren over vaccineren'.

Slide 16 - Slide

Herhaling vorige les
d.m.v. socrative:
Ga naar: https://www.socrative.com/
Kies Login - Student login
Room name: BIOLOGIEHGM

Slide 17 - Slide