Les 5.2 Reactievergelijking opstellen (deel 1)

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

5.2 Reactievergelijking opstellen (deel 1)

Planning

• Nakijken opgave 4, 6 t/m 10 (vanaf blz 76) 
• 5.2 Reactievergelijkingen opstellen
• Maken opgaven

Nakijken opgave 4, 6 t/m 10 (vanaf blz 76)

4

• a. C, H en S
• b. Koolstof, waterstof, zwavel
• c. Koolstofdioxide (CO₂), water (H₂O) en zwaveldioxide (SO₂) 

6

• a. water (H₂O) en zwaveldioxide (SO₂) 
• b. water
• c. waterstof
• d. zuustof

7

• a. calciumoxide
• b. water

8

• a. Wit kopersulfaat erbij. Kleurt het blauw? dan is er nog water aanwezig. 
• b. Breng in contact met helder kalkwater. Wordt het troebel? dan is er koolstofdioxide aanwezig. 
• c. mengsel opvangen in een reageerbuis. Hoor je een ''plop''? waterstof is aanwezig.

9

• a. Gloeiende houtspaander erbij houden. Gaat de houtspaander harder gloeien/branden? dan is er zuurstof aanwezig. 
• b. Je gebruikt liever geen vuur ivm brandgevaar. 

10

• a. Elektrolyse
• b. -
• c. IV: er ontstaat 2x zoveel waterstof als zuurstof (H₂O)
• d. Hij hoort ''plop''. 
• e. A
• f. D

Leerdoelen

• Je kunt de systematische naamgeving gebruiken om een naam of molecuulformule van een stof te noteren.
  
• Je kunt de reactievergelijking van een verbrandingsreactie opstellen.
  
• Je kunt een reactievergelijking opstellen op basis van een omschrijving.
  

Leerdoelen

• Je kunt de systematische naamgeving gebruiken om een naam of molecuulformule van een stof te noteren.
  
• Je kunt de reactievergelijking van een verbrandingsreactie opstellen.
  
• Je kunt een reactievergelijking opstellen op basis van een omschrijving.
  

systematische naamgeving

• Systematische naam/rationele naam: de scheikundige naam (die volgens afspraken is opgesteld)
• Triviale naam: naam van de stof die in dagelijks leven wordt gebruikt

• Systematisch: diwaterstofmono-oxide Triviale naam: water

Je geeft in de formule aan hoe vaak een atoom voorkomt. Dit doe je door het Griekse telwoord VOOR de desbetreffende atoomsoort te zetten.

De namen van de stoffen eindigen over het algemeen op -‘ide’

Je geeft in de formule aan hoe vaak een atoom voorkomt. Dit doe je door het Griekse telwoord VOOR de desbetreffende atoomsoort te zetten.

De namen van de stoffen eindigen over het algemeen op -‘ide’

Stappenplan: van formule naar naam

Stap 1: Haal de formule uit elkaar, zet de cijfers en symbolen onder elkaar. 

Stap 2: Schrijf achter de cijfers het juiste telwoord, en achter de symbolen de juiste naam. 

Stap 3: zet ze op de juiste volgorde. Zet ze op de juiste volgorde: het telwoord VOOR de naam waar die bij hoort. 

Voorbeeld 1: Geef de systematische naam van P₂Cl₅

Stap 1: Haal de formule uit elkaar, zet de cijfers en symbolen onder elkaar. 

Stap 2: Schrijf achter de cijfers het juiste telwoord, en achter de symbolen de juiste naam. 

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het telwoord VOOR de naam waar die bij hoort. 

Voorbeeld 1: Geef de systematische naam van P₂Cl₅

Stap 1: Haal de formule uit elkaar, zet de cijfers en symbolen onder elkaar. 

Stap 2: Schrijf achter de cijfers het juiste telwoord, en achter de symbolen de juiste naam. 

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het telwoord VOOR de naam waar die bij hoort. 

• P  =
• 2  =
• Cl  =
• 5  =

Voorbeeld 1: Geef de systematische naam van P₂Cl₅

Stap 1: Haal de formule uit elkaar, zet de cijfers en symbolen onder elkaar. 

Stap 2: Schrijf achter de cijfers het juiste telwoord, en achter de symbolen de juiste naam. 

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het telwoord VOOR de naam waar die bij hoort. 

• P  =
• 2  =
• Cl  =
• 5  =

Voorbeeld 1: Geef de systematische naam van P₂Cl₅

Stap 1: Haal de formule uit elkaar, zet de cijfers en symbolen onder elkaar. 

Stap 2: Schrijf achter de cijfers het juiste telwoord, en achter de symbolen de juiste naam. 

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het telwoord VOOR de naam waar die bij hoort. 

• P  = fosfor
• 2  = di
• Cl  = chloride (uitgang)
• 5  = penta

Voorbeeld 1: Geef de systematische naam van P₂Cl₅

Stap 1: Haal de formule uit elkaar, zet de cijfers en symbolen onder elkaar. 

Stap 2: Schrijf achter de cijfers het juiste telwoord, en achter de symbolen de juiste naam. 

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het telwoord VOOR de naam waar die bij hoort. 

• P  = fosfor
• 2  = di
• Cl  = chloride (uitgang)
• 5  = penta

Voorbeeld 1: Geef de systematische naam van P₂Cl₅

Stap 1: Haal de formule uit elkaar, zet de cijfers en symbolen onder elkaar. 

Stap 2: Schrijf achter de cijfers het juiste telwoord, en achter de symbolen de juiste naam. 

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het telwoord VOOR de naam waar die bij hoort. 

• P  = fosfor
• 2  = di
• Cl  = chloride (uitgang)                                              difosforpentacloride
• 5  = penta

Stappenplan: van naam naar formule

Stap 1: Haal de naam uit elkaar, zet telwoorden en atoomsoorten onder elkaar

Stap 2: Schrijf achter het juiste telwoord de juiste cijfers, en achter de naam het juiste symbool.  

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het cijfer ACHTER het symbool van de atoomsoort. 

Voorbeeld 2: Geef de formule van distikstofmono-oxide

Stap 1: Haal de naam uit elkaar, zet telwoorden en atoomsoorten onder elkaar

Stap 2: Schrijf achter het juiste telwoord de juiste cijfers, en achter de naam het juiste symbool.

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het cijfer ACHTER het symbool van de atoomsoort. 

Voorbeeld 2: Geef de systematische naam van distikstofmono-oxide

Stap 1: Haal de naam uit elkaar, zet telwoorden en atoomsoorten onder elkaar

Stap 2: Schrijf achter het juiste telwoord de juiste cijfers, en achter de naam het juiste symbool.

Stap 3: Zet ze op de juiste volgorde: het cijfer ACHTER het symbool van de atoomsoort. 

• di = 2
• stikstof = N
• mono = 1 (de 1 noteren we niet)
• oxide = O

N₂O

Dus, samengevat: 

Je geeft in de formule aan hoe vaak een atoom voorkomt. Dit doe je door het Griekse telwoord VOOR de desbetreffende stof te zetten.

• CO₂: koolstofdioxide
• CO: koolstofmono-oxide

‘mono’ wordt nooit bij het eerste atoom in de molecuulformule vermeld. 

• Dus koolstofmono-oxide ipv monokoolstofmono-oxide.

De namen van de stoffen eindigen over het algemeen op ‘ide’.

• PCl₃: fosfortrichloride
• SO₂: zwaveldioxide
  
• H₂S: diwaterstofmonosulfide

Wat is de systematische naam voor CO2

Wat is de systematische naam voor CO₂

1. dikoolstofoxide
2. koolstofmono-oxide
3. koolstofdioxide
4. zuurstof

Wat is de systematische naam van:

SO​3​​

1. Monozwaveltrizuurstofide
2. Zwaveltrioxide
3. Trizwaveltrizuurstof
4. Trizwaveloxide

Wat is de systematische naam van:

CF​4​​

1. Koolstoftetrafosfide
2. Koolstofpentafluoride
3. Koolstoftetrafluoride
4. Monokoolstoftetrafluoride

Wat is de systematische naam van
?

H​2​​S

1. Diwaterstofmonosulfaat
2. Diwaterstofsulfaat
3. Diwaterstofsulfide
4. Diwaterstofmonosulfide

Wat is de systematische naam van
?

NF​3​​

1. Stikstoffluoride
2. Stikstofdifluoride
3. Tristikstoffluoride
4. Stikstoftrifluoride

Wat is de systematische naam voor H2O2

Wat is de systematische naam voor H₂O₂

1. Water
2. Waterstof
3. waterstofperoxide
4. di-waterstof-di-oxide

Maken 1, 5, 6 en 7

1

• 1 = mono
• 2 = di
• 3 = tri
• 4 = tetra
• 5 = penta 

5

5

6a

• N2O5 = distikstofpenta-oxide
• SCl2 = (mono)zwaveldichloride
• P2S5 = difosforpentasulfide
• NO = (mono)stikstofmono-oxide
• S2Cl2 = dizwaveldichloride

6b

• N2O5  bestaat uit 7 atomen
• N2O5 bestaat uit 2 atoomsoorten
• NO bestaat uit 2 atomen
• NO bestaat uit 2 atoomsoorten

7a

• fosfortrichloride = PCl3
• distikstofmono-oxide = N2O
• fosforpentabromide = PBr5
• koolstofmono-oxide = CO
• fosfortri-jodide = PI3
• joodtrichloride = ICl3

7b

• distikstofmono-oxide bestaat uit 3 atomen
• distikstofmono-oxide bestaat uit 2 atoomsoorten
• fosforpentabromide bestaat uit 6 atomen
• fosforpentabromide bestaat uit 2 atoomsoorten
•