Wat is terrorisme?
1 / 42
Lesduur is: 45 minIntroductie
Deze les is bedoeld om met je leerlingen het gesprek aan te gaan over terrorisme. Dat is niet altijd even gemakkelijk, dus je kunt dit gebruiken als een handleiding. We hopen zo te helpen terrorisme bespreekbaar te maken. Want ...wat is terrorisme nu eigenlijk? Zijn er angsten? Zijn deze angsten gegrond? Zorg dat je ingelogd bent bij Beeld en Geluid op school om de fragmenten te kunnen bekijken. Fragmenten zijn als directe link in de tekst in het rood verwerkt.
Instructies
Bij een aantal slides staan suggesties wat je er mee zou kunnen doen. Bekijk eerst de les en selecteer de slides die je geschikt acht voor jouw klas. En voeg toe wat je denkt dat er nog ontbreekt. Maak het helemaal tot jouw les.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Introductie
Deze les is bedoeld om met je leerlingen het gesprek aan te gaan over terrorisme. Dat is niet altijd makkelijk, maar wel belangrijk. Leerlingen krijgen via sociale media en nieuws veel meer mee dan docenten en ouders vaak weten. Het is belangrijk om leerlingen te helpen bij het duiden van die stroom aan informatie en beelden. Deze LessonUp gaat in op de vraag wat terrorisme nou eigenlijk is en kan gebruikt worden als introductie van dit onderwerp. TerInfo & Beeld en Geluid
De les is gemaakt als samenwerking tussen TerInfo, een project van de Universiteit Utrecht dat scholen helpt met het bespreken van terrorisme, politiek geweld en heftige gebeurtenissen in de klas, en Beeld en Geluid.
Fragmenten bekijken
Let op: Zorg dat je bent ingelogd bij Beeld en Geluid om de fragmenten te kunnen bekijken. Fragmenten zijn als directe link in de tekst in het rood verwerkt.
Scholen uit het PO, VO en mbo kunnen gebruik maken van de (gratis) dienst Entree Federatie van Kennisnet om toegang te krijgen tot de beeldbank. Meld je onderwijsinstelling voor de workshop aan via de link. Tip: doe dit via de ICT-coördinator.
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Waar denk jij aan bij terrorisme?
Waarom?
Waar?
Wanneer?
Hoe?
Wie?
Slide 3 - Woordweb
Stel de vraag: waar denk je aan bij terrorisme, aan de hand van de vragen in de gele cirkels.
Cluster de woorden na het inleveren.
Slide 4 - Tekstslide
- Terrorisme is het gebruiken van of dreigen met geweld om landen te dwingen om iets te veranderen of juist niet te doen. Dit geweld noemen mensen vaak aanslagen.
- Met dit geweld maken terroristen mensen bang en soms vallen hierbij slachtoffers.
- Het (dreigen met) geweld zorgt ervoor dat terroristen aandacht krijgen en zo steun kunnen krijgen.
- Terroristen doen dit vanuit verschillende doelen en ideeën over hoe de samenleving er het beste uit kan zien (religieus, cultureel etc.).
Slide 5 - Tekstslide
Als terroristen veel geweld gebruiken door bijvoorbeeld iemand te vermoorden of iets te verwoesten, noemen we dit een terroristische aanslag. Met zo'n aanslag maken ze mensen bang en vragen ze dus aandacht voor hun doel of idee.
In het fragment zie je het voorbeeld van de aanslagen in New York van 11 september 2001. Let op: het kan zijn dat kinderen deze beelden voor het eerst zien!
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
In dit fragment houdt Beatrice de Graaf een historisch betoog over het ontstaan van terroristische bewegingen en het verdwijnen ervan.
Dit fragment is geschikt voor wat oudere leerlingen, of de hogere niveaus.
Is dit een terrorist?
Slide 8 - Woordweb
Dit is bedoeld om een discussie te starten, als opening. Het lijkt wellicht op een terrorist, maar het is een inbreker zoals te zien is op de volgende slide waar het rode vlak ingevuld is.
Slide 9 - Tekstslide
Nee. Een inbraak wordt gepleegd om geld of spullen te kunnen stelen. Terroristen plegen geweld om landen te dwingen iets te veranderen of niet te doen.
verklaar je antwoord
Is dit een terrorist?
Is dit een
terrorist?
terrorist?
Slide 10 - Woordweb
Nee. Hoewel Hitler verantwoordelijk was voor veel geweld, werd dit geweld goedgekeurd door zijn land. Hitler was toen namelijk de leider van Duitsland. Leiders van een land worden meestal niet gezien als terroristen. Wat Hitler deed kan wel worden gezien als staatsterreur: als landen geweld gebruiken tegen (hun eigen) burgers.
Slide 11 - Tekstslide
Vraag aan de leerlingen wat ze hier zien.
Slide 12 - Tekstslide
Op de plaatjes zie je een eend of een konijn (tip: draai je hoofd een slag naar links als je het konijn niet ziet). Net zoals bij deze plaatjes, hangt de vraag of iets terrorisme is af van de manier waarop je er naar kijkt. Dit heeft te maken met je cultuur, het land waar je woont, je opvoeding, je school, etc.
Wie denk je
dat deze
man was?
Slide 13 - Woordweb
Dit is Willem van Oranje (1533 - 1584)
Slide 14 - Tekstslide
In de zestiende eeuw was Spanje de baas in Nederland, met aan het hoofd Filips II. Hier waren veel mensen het niet mee eens, waaronder belangrijke politieke mensen. Ze vonden Philips II een slechte koning of zelfs een tiran of onderdrukker. Daarom brak er een opstand uit, het begin van de tachtigjarige oorlog. Willem van Oranje, prins en stadhouder, is de leider van veel van die aanvallen en opstanden waar doden vielen. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat de Spanjaarden uit Nederland vertrekken. Na een tijdje vormen de verschillende delen van Nederland samen de Republiek.
Slide 15 - Video
Optioneel: In deze Clipphanger wordt in 1,5e minuut kort (en met humor) iets verteld over Willem van Oranje.
door de Nederlanders
door de Spanjaarden
Hoe werd hij gezien?
Slide 16 - Woordweb
Volgens de Nederlanders: een held, vader des vaderland, volgens de Spanjaarden: een oproerkraaier, samenzweerder, ketter, misschien wel een terrorist.
Willem van Oranje ging met geweld in tegen het bestuur van het land. De Spaanse vorst Filips II liet Willem van Oranje zelfs vogelvrij verklaren. Dit betekent dat Willem van Oranje vermoord mocht worden en de moordenaar een grote geldprijs en een adellijke titel zou krijgen. Dit is dan ook gebeurd. Dit voorbeeld laat zien dat het afhankelijk is van de context, tijd, je thuisland en je positie in de samenleving of je iemand als Willem van Oranje ziet als terrorist of als vrijheidsstrijder.
Stelling:
Terrorisme is al meer dan 90 jaar oud.
A
Waar
B
Niet Waar
Slide 17 - Quizvraag
Terrorisme bestaat zelfs al meer dan 100 jaar. Het komt en gaat in golven van meer en minder terrorisme.
Stelling:
Aanslagen worden altijd gepleegd door gelovige mensen.
A
Waar
B
Niet Waar
Slide 18 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Tekstslide
Wetenschappers zijn het niet met elkaar eens hoe lang er al terrorisme bestaat. Op deze tijdlijn zie je de golventheorie van David Rapoport. Volgens deze wetenschapper begon terrorisme zoals we dat nu kennen rond 1880 en is het dus al meer dan 100 jaar oud. Zoals je ziet komt en gaat terrorisme in golven. Een golf is een periode waarin er veel terrorisme voorkomt, vaak vanuit dezelfde ideeën en doelen. Je ziet dat er in de geschiedenis vier golven zijn geweest met verschillende soorten terrorisme. Deze kwamen op en zijn weer verdwenen. Elke golf had een eigen doel.
Slide 20 - Tekstslide
Op deze krantenkoppen zie je verschillende aanslagen van de afgelopen jaren. Deze werden gepleegd vanuit verschillende soorten motieven (racistisch, anti-immigratie, anti-islam). Aanslagen worden dus niet altijd gepleegd met een religieus motief.
Slide 21 - Tekstslide
Optioneel: Je kunt i.p.v. de uitleg bij de vorige slide dit fragment gebruiken, waarin Beatrice de Graaf meer uitleg geeft over de golventheorie.
Slide 22 - Tekstslide
De eerste terroristische golf was de anarchistische golf. Hierbij vonden anarchisten dat alle mensen gelijk moesten zijn, de vrijheid van burgers niet ingeperkt mocht worden, en dat mensen niet geleid moeten worden door een kleine groep machtige mensen. Daarom pleegden ze bomaanslagen op machtige mensen als koningen, keizers en presidenten, maar ook op rijke mensen als bankiers. mensen als bankiers.
Slide 23 - Tekstslide
Deze video geeft uitleg over anarchisme. Anarchistische terroristen geloven hierin, en plegen aanslagen vanuit deze ideeën.
Slide 24 - Tekstslide
Een fragment over de aanslag op het leven van koning Alexander I van Joegoslavië. Een voorbeeld van anarchistisch terrorisme.
Slide 25 - Tekstslide
De tweede golf was het antikoloniale terrorisme, waarbij terroristen aanslagen pleegden tegen de landen die hun gebied of land als kolonie hadden. Vaak willen deze mensen een eigen land voor hun volk, zonder dat een ander land daar de baas is. Zo kaapten Molukse terroristen in Nederland een trein omdat ze hun eigen land wilden in wat nu Indonesië is, en Nederland dit hun niet gegeven had.
Ook waren er antikoloniale terroristen in Europa die een eigen land wilden stichten. Volkeren als de Ieren, Serviërs en Basken vonden na de Eerste Wereldoorlog dat zij recht hadden op een eigen staat en sommige groepen gebruikten terroristisch geweld om dat doel te bereiken, zoals de ETA in Baskenland (Spanje).
Slide 26 - Tekstslide
Fragment over de treinkaping bij De Punt, een voorbeeld van antikoloniaal terrorisme.
De treinkaping bij De Punt was een kaping van 23 mei tot 11 juni 1977 van de intercity Assen-Groningen door negen gewapende Zuid-Molukkers ter hoogte van het dorp De Punt in de provincie Drenthe. De kaping werd beëindigd met een beschieting door de Bijzondere Bijstandseenheid (BBE) Krijgsmacht, gevolgd door een bestorming door de BBE Mariniers, gesteund door de Koninklijke Luchtmacht. Deze actie kostte twee gegijzelden en zes kapers het leven.
De Zuid-Molukkers kwamen in 1951 voor een tijdelijk verblijf naar Nederland, met de belofte van de Nederlandse regering dat zij op de Molukken hun eigen staat zouden kunnen stichten. Zij verbleven in kampen, onder meestal matige tot slechte omstandigheden. Nadat zij een generatie – ruim 25 jaar – hadden gewacht op de inlossing van de beloften van de Nederlandse regering, wilden enkelen van de jongere generatie hun situatie niet meer accepteren en gingen over tot gewelddadige acties.
Slide 27 - Tekstslide
De derde golf was het links-revolutionaire terrorisme. Linkse terroristen wilden een wereld waarin geld, werk en macht gelijk verdeeld zijn. Ze waren tegen een samenleving waarin dat ongelijk verdeeld is en er een hele kleine groep heel rijk is. Ze pleegden dus aanslagen op zakenmensen, banken en politici die voor ongelijkheid zorgden.
Slide 28 - Tekstslide
De aanslagen van de RaRa op Makro's, voorbeeld van links-revolutionair revolutie.
De Revolutionaire Anti-Racistische Actie (RaRa) was een Nederlandse actiegroep die door de BVD als 'politiek gewelddadig activisme' werden omschreven. Er werd veel materiële schade veroorzaakt, maar er zijn nooit doden of gewonden gevallen bij acties toegeschreven aan RaRa. RaRa was actief van 1984 tot 1993, de groep is echter nooit officieel opgeheven.
RaRa streefde beperkte doelen na, in aanvang De RaRa laat in de jaren 80 met brandbommen vier Makro’s in vlammen opgaan. Daarmee bereikten de actievoeders hun doel: na de vierde brand trekt het winkelbedrijf Makro zich terug uit Zuid-Afrika.
Slide 29 - Tekstslide
Ten slotte heb je de vierde golf, die er vandaag nog is. Dit is de golf van het religieus terrorisme, gepleegd door mensen die zeggen hun eigen land, geloof of geloofsgemeenschap te verdedigen. Ze plegen geweld tegen andersgelovigen, maar ook tegen mensen binnen hun religie die volgens hen niet op de juiste manier geloven. Hoewel er de afgelopen jaren veel jihadistisch geweld in het nieuws geweest is, kent iedere religieuze stroming wel een gewelddadige tak die in naam van dat geloof geweld heeft gepleegd (zoals de Ku Klux Klan of hindoeïstische groeperingen in India die zich tegen moslims keren).
Slide 30 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Sleep de juiste naam naar de betreffende golf
Antikoloniaal terrorisme
Anarchistisch terrorisme
Links-revolutionair terrorisme
Religieus terrorisme
Slide 31 - Sleepvraag
Optioneel: Test of de leerlingen de uitleg over de gevolgen begrepen en onthouden hebben met deze oefening.
Stelling:
Er zijn ieder jaar meer aanslagen in de wereld.
A
Waar
B
Niet Waar
Slide 32 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Stelling:
De kans om slachtoffer te worden van een aanslag is kleiner dan de kans dat je de loterij wint.
A
Waar
B
Niet Waar
Slide 33 - Quizvraag
Aanslagen komen heel weinig voor, maar we horen er veel over. De kans is groter dat je de loterij wint dan dat je slachtoffer wordt van een aanslag. Bovendien doet de politie veel om aanslagen te voorkomen.
Stelling:
Ik ben bang voor een terroristische aanslag in Nederland.
0 = helemaal niet bang 10 = heel erg bang
Slide 34 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 35 - Tekstslide
Help de leerlingen de grafieken te duiden. Zowel in de hele wereld als in West-Europa is het aantal aanslagen weer aan het afnemen.
Slide 36 - Tekstslide
Zoals je kunt zien in het staafdiagram hebben er in de periode 1970-2018 veel minder aanslagen plaatsgevonden in West-Europa dan in andere delen van de wereld.
Wat kun jij doen tegen terrorisme?
In Nederland
Op school
Jijzelf
Slide 37 - Woordweb
Vraag de leerlingen om na te denken over de vraag: wat kun jij doen tegen terrorisme? Dit kun je op verschillende niveaus doen (in Nederland, op school, en zelf).
Slide 38 - Tekstslide
In Nederland:
- Het is belangrijk is dat we de grondwet naleven; specifiek het respecteren van de vrijheid van meningsuiting en geloof.
- Daarnaast is het belangrijk om te weten dat we goede politie en veiligheidsdiensten hebben, die ook hard werken om aanslagen te voorkomen.
Op school:
- Meer begrijpen van wat terroristen doen en willen, helpt om er minder bang voor te zijn. We hebben vandaag gezien dat terrorisme al langer bestaat. Je kunt dus leren van het verleden.
- Terroristen willen verdeeldheid creëren en zorgen dat mensen niet goed meer samen kunnen werken. Zij benadrukken de dingen die mensen anders maken. Daarom is het belangrijk om te kijken naar de overeenkomsten tussen mensen in plaats van de verschillen. Sta open voor de mening van een ander, veroordeel hem/haar niet en luister naar elkaar. Gebruik geen geweld, sluit elkaar niet buiten, beledig niet en praat ruzies uit.
Jijzelf:
- In deze les hebben jullie gezien dat de kans om slachtoffer te worden van terrorisme klein is. Wees dus niet bang voor terrorisme, want dat is juist wat terroristen willen.
Slide 39 - Tekstslide
Optioneel: Terroristen willen verdeeldheid creëren en zorgen dat mensen niet goed meer samen kunnen werken. Zij benadrukken de dingen die mensen anders maken.
Dit filmpje gaat juist op zoek naar de overeenkomsten tussen mensen. Laat het filmpje zien. Je zou een dergelijk experiment ook zelf kunnen uitvoeren met de klas.
Gatensamenvatting
(er blijven 3 woorden over)
Terrorisme bestaat al meer dan [..............................] jaar
Terroristen willen [...................................................................] en angst zaaien.
Het aantal terroristische aanslagen is de laatste jaren [....................]
Terrorisme komt en gaat in [...........................................]
50 jaar
100 jaar
toegenomen
afgenomen
aandacht
perioden
golven
geld
Slide 40 - Sleepvraag
Sluit de les af met een korte gatensamenvatting. De leerlingen krijgen drie onvolledige zinnen te zien en moeten het missende woord/de missende woorden bedenken. Vraag wat de leerlingen denken dat de missende woorden zijn. Bespreek klassikaal.
Bij de eerste zin is het wellicht nog goed om te vermelden dat terrorisme niet alleen over geloof gaat maar ook over:
dreigen met geweld / landen dwingen iets te veranderen / aandacht krijgen / een samenleving zonder leiders / een eigen onafhankelijk land / geen vreemdelingen
Hoe vond je deze les?
😒🙁😐🙂😃
Slide 41 - Poll
Koppel kort terug: zijn er dingen die de leerlingen al wel wisten? Wat verraste ze?
Slide 42 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies