6.1 Alkanen en Alkenen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.1 Alkanen/alkenen

• Je leert koolwaterstoffen herkennen en indelen op basis van hun structuur.
• Je leert wat isomeren zijn.
  
• Je leert namen van alkanen en alkenen en de bijbehorende structuurformules.

Organische chemie

Koolstofchemie

koolwaterstoffen

Simpele moleculen, bevatten alleen koolstof en waterstof

kraken van aardolie --> alkanen/alkenen

Verzadigde en onverzadigde koolwaterstofmoleculen

Verzadigde koolwaterstofmoleculen zitten vol met waterstof en er komen daardoor alleen maar enkele bindingen tussen c-atomen voor

Bij onverzadigde koolwaterstofmoleculen komen er een of meer dubbele bindingen tussen C-atomen voor.

1. verzadigd
2. onverzadigd

Vertakt en onvertakte koolwaterstofmoleculen

In een onvertakt koolwaterstofmolecuul is elk C-atoom met maximaal 2 andere C-atomen verbonden.

In een vertakt koolwaterstofmolecuul is er minstens één C-atoom dat met drie of vier andere C-atomen is verbonden

1. verzadigd/vertakt
2. verzadigd/onvertakt
3. onverzadigd/vertakt
4. onverzadigd/onvertakt

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?

1. Vertakt, verzadigd
2. Vertakt, onverzadigd
3. Onvertakt, verzadigd
4. Onvertakt, onverzadigd

Alkanen:

• Altijd verzadigd: geen dubbele binding
• Algemene formule: C_nH_2n+2
• bv: propaan C₃H₈

Alkenen:

• Altijd onverzadigd: een dubbele binding
• Algemene formule:    C_nH_2n
• bv: propeen

wat is de naam van deze stof?

isomeren

soms heeft een stof dezelfde structuur formule, maar tekenen we hem anders. C5H10, kent bijvoorbeeld 2 isomeren:

deze stoffen kunnen heel anders reageren

systematische naamgeving

Om stoffen van elkaar te kunnen onderscheiden geven we ze hun systematische naam. Hiervoor gebruiken we de regels van 

Interational union of pure and applied chemistry

Deze moeten bijvoorbeeld ook de namen van nieuwe elementen goedkeuren

naamgeving alkenen

Het is dus belangrijk om aan te geven wáár de dubbele binding in een alkeen zich bevindt.

Je geeft dus met een nummer aan op welke plek de binding zit

let op!

Je geeft de dubbele binding altijd een zo laag mogelijk nummer, je begint dus met tellen aan de kant van de binding.

Dit is dus: But-1-een

geef de systematische naam

uitwerking

hoofdketen: 

3 C-atomen = propeen

plek binding = 1

dus,

prop-1-een

Aan de slag!

optioneel:

Vertakt/onvertakt/verzadigd/onverzadigd --> opgave 3

iedereen:

alkanen/alkenen --> 8 en 9 

naamgeving --> 11 en 12

volgende week: naamgeving vertakte alkanen/alkenen