Epilepsie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Epilepsie 

Leerdoelen

- Je kunt een globaal uitleggen wat er in de hersenen gebeurt bij epilepsie.

- Je kunt benoemen dat er verschillende vormen van epilepsie zijn waarbij de symptomen duidelijk verschillen.

- Je kunt benoemen wat mogelijke oorzaken van epilepsie zijn. 

- Je kunt benoemen wat mogelijke uitlokkende factoren zijn voor een epileptische aanval. 

- Je kunt beschrijven wat de mogelijke behandelopties zijn om aanvallen (deels) te voorkomen.

- Je kunt benoemen hoe je moet reageren wanneer iemand een epileptische aanval heeft. 

- Je kunt benoemen waar je als verzorgende rekening mee moet houden bij iemand die epilepsie heeft. 

Prevalentie

1 op de 20 mensen krijgt in zijn leven één epileptische aanval. Dat noemen we nog geen epilepsie. 

Van epilepsie spreken we als je tenminste twee aanvallen hebt doorgemaakt.

Ongeveer 1 op de 100 kinderen heeft epilepsie.

Tussen de 20 en 60 jaar is het 1 op de 150.

Vanaf 60 jaar loopt het aantal weer verder op (boven de 80 ongeveer 2 op de 100).

Van de zorgvragers met een verstandelijke beperking heef 30% epilepsie; dit percentage is hoger naarmate de verstandelijke beperking ernstiger is. 

Oorzaken

• Erfelijke factoren
  
• Hersenschade door infecties, trauma's of andere ziekten (zuurstoftekort, hersenvliesontsteking, hersenkneuzing, CVA, tumor)
• Onbekend

Triggers voor een aanval

• overmatig alcoholgebruik en drugs;
• slaaptekort;
  
• de periode voor of na spanningen/emoties/stress;
  
• hormonale veranderingen
• lichtflitsen 
• temperatuurswisseling zoals bij koorts
• het niet innemen van de medicatie

2 Soorten

 epileptische aanvallen

Binnen elke soort zijn er verschillende aanvalstypen

Partiele/ focale aanvallen

    - eenvoudig

- complex

Gegeneraliseerde aanvallen

Je bent kort afwezig. Je staart 3 tot 30 seconden voor je uit. Daarna ga je vaak weer door met wat je aan het doen was. 

Je raakt buiten bewustzijn. Je valt op de grond, verkrampt en gaat schokken met je lichaam. Meestal duurt deze aanval een paar minuten

Je blijft bij bewustzijn. Een deel van je lichaam (bijv. arm of been) gaat oncontroleerbaar schudden of je voelt, ziet of ervaart iets. 

Absence

Tonisch clonische aanval

Eenvoudig partieel / focaal

Myoclonische aanvallen

Absences

Atonische aanvallen

Tonisch-clonische aanvallen

Gegeneraliseerde epilepsie

• Myoclonische aanvallen
• Absences
• Atonische aanvallen 
• Tonisch-clonische aanvallen

Absences zijn korte periodes van bewustzijnsverlies die vaak voorkomen bij mensen met gegeneraliseerde epilepsie, vooral bij kinderen.

Tijdens een absence lijkt de persoon tijdelijk afwezig te zijn en kan de omgeving lijken te vervagen.

Absences kunnen verschillende seconden tot een halve minuut duren.

Worden meestal niet gevolgd door een verwardheidsperiode.

Ook bekend als grand mal-aanvallen,

Deze zijn vaak hevig en betrekken het hele lichaam.

De tonische fase wordt gekenmerkt door spierstijfheid, gevolgd door de clonische fase met schokkende bewegingen.

Na de aanval kan de persoon gedesoriënteerd en vermoeid zijn. 

Partiële epilepsie

• Eenvoudige partiële aanvallen
• Complexe partiële aanvallen

Deze aanvallen beginnen in een specifiek deel van de hersenen

Veroorzaken lokale symptomen, zoals:

- tintelingen,

- spierkrampen

- of vreemde geuren of smaken.

Het bewustzijn blijft behouden. 

Tijdens deze aanvallen ervaart de persoon veranderingen in het bewustzijn,

met mogelijk onwillekeurige bewegingen zoals kauwen, slikken, frunniken aan kleding, en complexe handelingen.

Na de aanval kan de persoon zich verward en vermoeid voelen.

Het bewustzijn is gedaald bij een:

1. Eenvoudig partiële aanval
2. Complex partiële aanval

Met welk onderzoek kan je de diagnose epilepsie stellen?

1. PET-scan (Positron Emissie Tomografie)
2. Bloedonderzoek
3. EEG (Elektro-encefalogram)
4. ECG (Electrocardiogram)

Welke interventies pas je toe bij een epileptisch insult?

Hoe ernstiger de hersenaandoening, hoe groter de kans op epilepsie.

1. Juist
2. Onjuist

Behandeling epilepsie

Medicijnen

Epilepsiechirurgie

Ketogeen dieet

Nervus Vagus Stimulatie (NVS)

Diepe Brein Stimulatie (DBS)

Behandeling

• Medicamenteuze behandeling (anti-epileptica)

       - helpt in ± 70 % van alle gevallen

       - werking wordt oa met bloedspiegel bepaald

       - therapietrouw is belangrijk

• Chirurgische behandeling om haard te verwijderen
• Ketogeen dieet (vooral bij kinderen)
  
• Nervus Vagus stimulatie
  
• Diepe brein stimulatie

Medicijnen (anti-epilectia)

Levetiracetam: Merknaam: Keppra.

 

Valproïnezuur: Merknamen: Depakine, Orfiril.

Carbamazepine: Merknaam: Tegretol.

Lamotrigine: Merknamen: Lamictal, Dispers.

Fenytoïne: Merknaam: Epanutin

Topiramaat: Merknaam: Topamax.

  

Oxcarbazepine: Merknaam: Trileptal.

Clobazam: Merknaam: Frisium.

Ethosuximide: Merknaam: Zarontin.

Clonazepam: Merknaam: Rivotril.

Coupeermedicatie

Medicatie die ervoor zorgt dat aanval onderbroken wordt. (Couperen betekent 'afsnijden'). Medicatie wordt ingebracht via:

• Rectaal: Stesolid rectiole
• Wangzak: Rivotril druppels
• Neusspray: Midazolam

Leefregels

• Rekening houden met de ziekte
• Baden (zwemmen) 
• Sporten 
• Helm dragen
  
• Beperkt alcoholgebruik
  
• Autorijden 
• Beroep
• Slapen / rusten
  
• Stressvolle situaties vermijden
  
• Uitlokkende prikkels vermijden
  

Verpleegkundige zorg

Goed observeren:

• Was er een aura / voortekenen?
  
• Hoe / waar begon de aanval?
  
• Hoelang duurde de aanval?
  
• Tijdstip van de aanval
  
• Verschijnselen tijdens de aanval (bewustzijn, motorisch, ogen, ademhaling)
  
• Gedrag vóór de aanval
  
• Uitlokkende factoren
  
• Veranderingen in gezondheidstoestand
  

Verpleegkundige zorg vervolg

• Goed invullen van een aanvalskalender
  
• Bescherming bieden
  
• Zorg bieden na een aanval (incontinentie, bedrust, verwardheid)
  
• Begeleiding bij medicatie-inname
  
• Voorlichting over medicatie, leefregels
  
• Verwijzen naar patiëntenvereniging
  

Einde presentatie

VRAGEN??