Water - Rivieren in het algemeen

Water - rivieren

Programma

1. Binnenkomst + absentie + uitdelen nieuwe topografie (5 min)

2. Wat weten we al over rivieren? (5 min)

3. Wat gaan we deze les leren? (2 min)

4. Uitleg: water in beweging (8 min)

5. Opdracht: de stroomrichting van rivieren (7 min)

6. Uitleg: de rivier in drie stukken (8 min)

7. Opdracht: de rivier in drie stukken (10 min)

8. Aan het werk: opdrachten in het boek (10 min)

9. Afronding - hoe hebben we gewerkt en wat hebben we geleerd? (5 min)

Wat weten we al over rivieren?

Wat: Checken wat je al weet over het onderwerp van de komende 3 lessen: rivieren

Hoe: 

• Werk op je wisbordje
  
• Werk alleen. Dus zonder te praten en zonder te kijken bij je buur.
  
• Beantwoord de 3 meerkeuze vragen
  
• Houd je bordje pas omhoog als je docent het vraagt.
  

Vraag 1: Een rivier stroomt altijd:

A. Van laag naar hoog

B. Van hoog naar laag

C. Naar het zuiden

D. Naar het noorden

Vraag 2: Wat geeft een waterscheiding aan?

A. De plek waar twee rivieren samenkomen

B. De grens tussen twee stroomgebieden 

C. De plek waar een rivier de zee in stroomt

D. De plek waar de rivier begint.

Vraag 3: De benedenloop van een rivier ligt meestal:

A. In de bergen

B. In het midden van het land

C. Dicht bij zee

D. In het heuvellandschap

Leerdoelen

Focusvraag:

Hoe werkt een rivier van bron tot monding en welke begrippen helpen ons om dat goed te begrijpen?

Aan het eind van deze les kun je:

1. uitleggen wat een stroomgebied en een waterscheiding zijn en deze aanwijzen op een kaart;

2. de rivier indelen in boven-, midden- en benedenloop en beschrijven wat de kenmerken zijn van elk deel;

3. uitleggen dat een rivier van hoog naar laag stroomt en dit toepassen op een topografische kaart;

4. het verschil uitleggen tussen een delta en een monding en hiervan voorbeelden geven.

Water in beweging

Elke rivier heeft een eigen stroomgebied.

Hiermee bedoelen we -> al het water van een rivier, 

dus ook het water in zijtakken en bijrivieren en neerslag,

dat in de hoofdrivier terecht komt.

De stroomgebieden van rivieren worden

van elkaar gescheiden door de 

waterscheiding. Dit is bijvoorbeeld een

berg tussen twee stroomgebieden.

Water in beweging

Hiernaast zie je de rivier de Rijn.

Het water in een rivier is zoetwater.

Het water in een rivier is altijd in beweging als gevolg van verschillen in hoogte -> reliëf.

Water stroomt van hoog naar laag.

Water in beweging

Hoe bepaal je de stroomrichting van een rivier?

Je zoekt op een kaart naar aanwijzingen ->

1. Zijn er hoge punten, bijv. bergen?

2. Zijn er lage punten? Het laagste punt op een kaart is altijd de zee!

3. Zie je een delta? -> Dit is het punt waar de rivier in zee stroomt. 

Water in beweging

3. Zie je een delta? -> Dit is het punt waar de rivier in zee stroomt. De rivier splitst hier heel vaak en legt zand en klei neer (= nieuw land). Het gebied heeft vaak de vorm van een driehoek.

Water in beweging

3. Zie je een delta? -> Dit is het punt waar de rivier in zee stroomt. De rivier splitst hier heel vaak en legt zand en klei neer (= nieuw land). Het gebied heeft vaak de vorm van een driehoek.

Check: op je wisbordje

Hoe?

Alleen + zonder te praten + zonder bij een ander te kijken.

Houd je bordje pas omhoog als de docent het zegt.

Opdracht: bekijk de kaart. In welke richting stroomt de rivier?

A) Van noord naar zuid

B) Van zuid naar Noord

Opdracht: oefenen met de stroomrichting

Wat: 5 vragen over de stroomrichting van rivieren.

Hoe: 

• Alleen (zonder te praten en bij een ander te kijken) of in de groep met je docent
•  Werk op het werkblad

Klaar: 

•  Bekijk de 5 kaarten nog een keer goed. 
•  Zie je ergen een delta? Zet daar dan een rondje omheen.

Hulp: geen als je alleen werkt + je docent en groepsgenoten als je in dat groepje werkt!

De opbouw van de rivier

Iedere rivier is in drie stukken te verdelen met elk hun eigen kenmerken -> bovenloop, middenloop en benedenloop.

Sedimentatie = het neerleggen van zand, grind, klei of slib doordat de rivier langzamer gaat stromen. Dit gebeurt vooral in de benedenloop of bij de monding (= het eindpunt van de rivier).

In de bovenloop stroomt de rivier te snel en schuurt hij alleen de rotsen uit. Er blijft bijna niets liggen.

De rivier in drie stukken - schematische weergave

De verschillen onstaan door verschillen in hoogte.

Op je wisbordje:

• Alleen en zonder te praten
  
• Kijk niet bij je buur
  
• Houd je bordje pas omhoog als de docent het vraagt.
  

Vraag: welk deel van de rivier de Rijn zie je hier?

De rivier in drie stukken

De bovenloop

De middenloop

De benedenloop

Check

Wat: Hebben we de uitleg begrepen?

Hoe: 

• Werk op je wisbordje
  
• Werk alleen. Dus zonder te praten en zonder te kijken bij je buur.
  
• Beantwoord de meerkeuze vraag.
  
• Houd je bordje pas omhoog als je docent het vraagt.
  

Vraag: In welk deel van de rivier de Rijn  ligt Nederland?

A) Bovenloop

B) Middenloop

C) Benedenloop

D) Middenloop + benedenloop

Opdracht: oefenen met de indeling van een rivier

Wat: Deel de 6 afbeeldingen in in bovenloop, middenloop en benedenloop.

Hoe: 

• met je groepje

Klaar: 

•  Roep je docent om de indeling te laten checken.
•  Alles goed? Ga aan de slag met de examenvragen die je van je docent krijgt.

Hulp: groepsgenoten (indeling) + geen (examenvragen)

Aan het werk- groep 1

Wat: 

- bladzijde 150 + 151 vraag 1 + 4 + 5

Hoe: met de groep (en docent)

Hulp: De tekst op bladzijde 148 + 149

Klaar? 

Maak vraag 6a

Aan het werk- groep 2

Wat: 

- bladzijde 150 + 151 vraag 1 + 2ab + 3a + 4 + 5

Hoe: in tweetallen

Hulp: De tekst op bladzijde 148 + 149

Klaar? 

Maak vraag 6ac

Afsluiting: hebben we (juist) geleerd?

Reflectie:

Hoe hebben jij gewerkt?

Hoe heeft de klas gewerkt?

Hoe deed de juf het?

Leerdoelen:

1. uitleggen wat een stroomgebied en een waterscheiding zijn en deze aanwijzen op een kaart;

2. de rivier indelen in boven-, midden- en benedenloop en beschrijven wat de kenmerken zijn van elk deel;

3. uitleggen dat een rivier van hoog naar laag stroomt en dit toepassen op een topografische kaart;

4. het verschil uitleggen tussen een delta en een monding en hiervan voorbeelden geven.

Check: hebben we (juist) geleerd?

Beantwoord de examenvraag op de laatste slide op je wisbordje!

Afsluiting: hebben we (juist) geleerd?

Check: hebben we (juist) geleerd?

Beantwoord de examenvraag op je wisbordje

Huiswerk

Leren: Topografie MO + topografie China + bron 12 (bladzijde 148)

Lezen: bladzijde 148 + 149

Maken: bladzijde 150 + 151 vraag 1 + 2ab + 3a + 4 + 5