Wonen in Nederland 2.1 nw

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wonen in Nederland

H2 Rivieren

Je leert:

• Welke soorten rivieren er zijn
  
• Hoe het lengteprofiel van een rivier is opgebouwd
  
• Wat verval en verhang inhouden
  
• Wat een stroomgebied is
  

Maart 2021

Functies van
rivieren?

H1.1 Rivieren

Van hoeveel begrippen weet je de betekenis? Er staan 26 begrippen genoemd.

waterscheiding-stroomstelsel-stroomgebied

lengteprofiel-boven/midden/benedenloop

gletsjerrivier-regenrivier-gemengde rivier

debiet-regiem-verval-verhang

vertragingstijd-verstening-ontbossing

erosie-transport-sedimentatie

stuw-sluis

uiterwaard-kribben-zomerbed-winterbed

Fluviaal schaalniveau

Stroomgebied

Een stroomgebied (1) wordt begrensd door de waterscheiding (2).

De neerslag wordt afgevoerd door het stroomstelsel (3).

Stroomgebied van de Rijn

Lengteprofiel

1. Bovenloop

2. Middenloop

3. Benedenloop

Verhang

Het verhang (of helling) van de rivier bereken je door het hoogteverschil(verval) te delen door de lengte langs de rivier.

Stroomsnelheid

Hoe groter het verhang, hoe hoger de stroomsnelheid van een rivier.

Groot verhang

m.n. sedimentatie

m.n. erosie

klein verhang

Meanders

v-dal

Verklaring verschillen in debiet?

Type rivier (herkomst water)

1. Gletsjerrivier (=smeltwaterrivier)
2. Regenrivier
3. Gemengde rivier

Regenrivier

De rivier ontvangt niet het gehele jaar door smeltwater. De bron ligt dus niet hoog genoeg.

Gletsjerrivier

Hoog in de bergen bij de bron bestaat het rivierwater grotendeels uit smeltwater. Dit deel van de rivier mag je een gletsjerrivier noemen.

Gemengde rivier

De gletsjerrivier hoog in de bergen is inmiddels aangevuld met regenwater. Nu spreken we over een gemengde rivier.

Regiem

Het regiem van de rivier is de waterafvoer door het jaar heen.

Gletsjerrivier

Regenrivier

Gemengde rivier

Opvallend

De afvoer van de rivier is in de zomer het laagst terwijl de neerslag door het jaar heen constant is.

Vertragingstijd

de tijd die een druppel water nodig heeft om vanaf een bepaalde locatie in een rivier te komen ==> vertragingstijd

Wat gebeurt er met de piekafvoer wanneer verstedelijking/verstening/ ontbossing optreedt?

Aan de slag...

- Maken 2.1: 4, 5, en 6

Vertragingstijd

Regenval 

Water in de rivier.

Invloed op de piekafvoer.

Verstedelijking

Verstening/verharding = groter oppervlakte straten, wegen en bebouwing.

-> kortere vertragingstijd en piekafvoer 

https:

Functie in de zomer: 

- Veeteelt

- Natuur

- Recreatie

Bespreken vragen

Maasplassen

Bereken het verhang tussen Koblenz en Rotterdam

Hoe werken kribben?

1. Stroomsnelheid rivier wordt hoger, rivier in het midden dieper door uitschurende werking.
2. Stroomsnelheid rivier wordt lager, rivier in het midden dieper door uitschurende werking.
3. Stroomsnelheid rivier wordt hoger, rivier in het midden ondieper door sedimenterende werking.
4. Stroomsnelheid rivier wordt lager, rivier in het midden dieper door sedimenterende werking.

Wat ging er fout in de sluis?

1. De boot zat nog niet vast en het water ging omhoog
2. De boot zat nog niet vast en het water ging omlaag
3. De boot zat vast en het water ging omhoog
4. De boot zat vast en het water ging omlaag

Welk onderdeel mag in een rivierenlandschap (in de winter of in nood) overstromen?

1. rivierbedding
2. uiterwaard
3. winterdijk
4. zomerdijk

Waar vindt erosie plaats in de meander?

1. Binnenbocht
2. Buitenbocht
3. In de gehele rivier vindt erosie plaats
4. In de gehele rivier vindt geen erosie plaats

In welke periode heeft een gletsjerrivier de hoogste afvoer (piekafvoer)?

1. januari-maart
2. april-juni
3. juli-september
4. oktober-december

Na verstening/ontbossing zal de piekafvoer in de rivier.....

1. Later komen en groter zijn
2. Eerder komen en kleiner zijn
3. Later komen en kleiner zijn
4. Eerder komen en groter zijn

Zomerdijk

Winterdijk

Uiterwaard

Zomerbed

Kribben

Binnendijks

Welke invloed hebben de Maasplassen op de vertragingstijd van een hoogwatergolf in de Grensmaas en op de overstromingskans in Venlo?

1. Afname vertragingstijd & afname overstromingskans
2. Afname vertragingstijd & toename overstromingskans
3. Toename vertragingstijd & afname overstromingskans
4. Toename vertragingstijd & toename overstromingskans

De grens tussen de stroomgebieden van twee rivieren heet

1. regiem
2. delta
3. waterscheiding
4. stroomstelsel

Welk type rivier (herkomst water) is de Maas?

1. Regenrivier
2. Gletsjerrivier
3. Smeltwaterrivier
4. Gemengde rivier