ecosteem NLT

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

ecosysteem NLT

startklaar: laptop

meld je aan in lesson-up!

leerdoelen ecosysteem

Je kunt uitleggen wat een ecosysteem is.

Je kunt de voedselrelaties tussen organismen beschrijven. 

Begrippen: ecosysteem, voedselweb, voedselketen, biotisch, abiotisch.

Onderwerp: Ecosteem

Vak: Biologie

Sleutelwoorden:

- Ecosysteem

- Voedselweb

- Voedselketen

- Biotische factor

- Abiotische factor

Wat is voorbeeld van een ecosysteem?

1. De duinen
2. Het tropisch regenwoud
3. Gras
4. Een konijnen populatie

Ecosysteem

Natuurlijk systeem: bestaande uit alle organismen die in een bepaald gebied voorkomen + alle abiotische (niet levende) factoren.

Bijvoorbeeld:

- Het tropisch regenwoud, de duinen of de veluwe.

Voedselweb

Met een voedselweb worden de voedingsrelaties tussen organismen in een ecosysteem  weergegeven.

Let op de richting van de pijl!

Door welke roofdieren wordt de eekhoorn gegeten?

1. koolmees
2. sperwer
3. boommarter
4. muis

Voedselweb: let op de richting van de pijl!

Kevers worden gegeten door  --> jonge patrijzen.

Voedselweb: let op de richting van de pijl!

Aardappelplant worden gegeten door -> bladluizen, kevers enz.

Welke organismen worden gegeten door kleine spinnen?

1. jonge patrijzen
2. vliegen
3. bladluizen
4. koolrupsen

Wat is het gevolg voor het ecosysteem als de populatie van jonge patrijzen sterft door ziekte.

Biotische en Abiotische factoren

In een ecosysteem vindt een wisselwerking plaats tussen Biotische en Abiotische factoren.

Biotische factoren: alle organismen

Abiotische factoren: niet levende factoren, bijvoorbeeld: temperatuur, hoeveelheid regen, wind, zonlicht enz.

Welke abiotische factor vind je in de woestijn?

1. Veel zon
2. Weinig zon
3. Cactussen
4. Gebrek aan water

Welke biotische factor vind je in het tropisch regenwoud?

1. Regen
2. Gras
3. Zon
4. Bomen

Organismen hebben te maken met biotische en abiotische factoren...

Door welke biotische factor zul je een eekhoorn vaak in het bos aantreffen?

1. Bomen om in te schuilen...
2. Een lekker zonnetje...
3. Goede temperatuur...
4. Voedsel zoals hazelnootjes...

Terugblik: welke abiotische factor vind je op de noordpool?

1. Ijsberen
2. Warme temperatuur
3. Ijs
4. Walvissen

Welke abiotische factoren veranderen op de noordpool door het versterkte broeikaseffect?

Op welke dieren heeft het effect als het gebied met first year ice kleiner wordt?

Wat is het gevolg voor het ecosysteem als het plankton niet meer zo goed kan groeien?

Wat is het gevolg voor het ecosysteem als de zeehonden geen goede broedplek meer kunnen vinden?

leerdoelen voedselkringloop

Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt. 

Begrippen: fotosynthese, verbranding, energie-rijke en -arme stoffen, producenten, consumenten, afvaleters, reducenten.

Welke organismen kunnen voedingstoffen maken?

1. planten
2. dieren
3. schimmels
4. bacterien

Welke organismen kunnen voedingstoffen afbreken tot mineralen?

1. planten
2. dieren
3. schimmels
4. bacterien

Welke organismen zijn de opruimers in de natuur?

              aardbei                      berkezwam                  regenworm 

Welke organismen zijn nodig om van deze voedselketen een voedsel-kringloop te maken?

Een voedsel-kringloop: de verplaatsing van voedingstoffen langs organismen van een ecosysteem.

Producenten

- Planten

(let op! ook ALGEN of zeewier in de zee)

- Maken energierijke stoffen d.m.v. fotosynthese.

- Alle andere organismen in een ecosysteem zijn afhankelijk van planten.

Consumenten

- Dieren die:

- levende delen van de plant eten.

- of andere levende dieren eten.

Afval-eters

- Dieren die:

- dode delen van de plant eten.

- dode delen van dieren eten.

Reducenten

- schimmels en bacterien:

- die dode delen van planten en dieren afbreken tot mineralen.

- die uitwerpselen van afval-eters afbreken tot mineralen:

- Van mineralen kunnen planten groeien!

Welke rol vervult de regenworm in de kringloop?

1. producent (maker)
2. consument
3. afvaleter
4. reducent (afbreker)

Welke organismen breken voedingstoffen af tot mineralen?

1. producent (maker)
2. consument
3. afvaleter
4. reducent (afbreker)

Assimilatie / dissmilatie (van CO2)

Assimilatie / dissmilatie (van CO2)

Glucose, koolhydraat, vet

CO2

Welke organismen doen aan assimilatie?

1. algen
2. kril
3. kabeljauw
4. orka

Walvissen en CO2

Maak een voedselkringloop met de volgende soorten: walvis, algen, krill. Geef bij elke soort ook de ecologische rol binnen de kringloop: producent, consument, reducent.

Terugblik: Welke voedselketen klopt?

1. krill > walvis > algen
2. walvis > krill > algen
3. algen < krill < walvis
4. algen > krill > walvis

Voedselketen

algen > krill > walvis

Een blauwe vinvis weegt 125 ton en bestaat voor 10% uit koolstof. Een volwassen boom kan in 50 jaar 1 ton CO2 vastleggen. Hoeveel bomen zijn ervoor nodig om evenveel CO2 vast te leggen als een Blauwe vinvis?

Leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe planten zijn aangepast aan leven rondom het poolgebied (Toendra).

Een groot gedeelte van de aarde bestaat uit toendra  

Toendra

Welke rol vervult de poolwilg in het ecosysteem?

1. producent (maker)
2. consument
3. afvaleter
4. reducent (afbreker)

Schrijf een abiotische factor op waardoor het voor een plant lastig is om te groeien op de toendra.

Welk plaatje hoort bij de toendra?

Welke abiotische factor verwacht je op de toendra?

1. regen
2. rendieren
3. kou
4. harde wind

Toendra

Grenzend aan poolgebied

Abiotische factoren:

Kou (permafrost), wind, sneeuw, korte zomer

Toendra

Grenzend aan poolgebied

Vegetatie: 

grassen,  mossen, korstmossen, dwergstruiken

Dwergberk vs berk

Kun je uitleggen waarom het voor de dwergberk voordelig is om laag te groeien?

Aanpassingen planten

Kort

Fotosynthese bij lage temp.

Snelle bloei

Waslaag op bladeren

Korstmos: Symbiose

Schimmel + Alg (plant)

Werken samen

Belangrijke producent toendra

Welk organisme maakt de glucose voor het korstmos?

1. schimmel
2. alg
3. bacterie
4. bladgroenkorrel

Welk organisme neemt water op voor het korstmos?

1. schimmel
2. alg
3. bacterie
4. bladgroenkorrel

Korstmos: Symbiose

Aan de slag

Moduleboek: opdrachten bij 5.3

                 wordt gegeten door >          wordt gegeten door>

Maak de voedselketen: wie eet wie?

Maak een voedselketen van 4 schakels waarin grote spinnen voorkomen .

Een voorbeeld van een voedselketen...

Van voedselweb naar voedselketen:

3 schakels (schijven) = boerenkool -> koolrups -> kleine spin 

4 schakels (schijven) = 

boerenkool -> koolrups -> kleine spin -> patrijzen 

5 schakels (schijven) = 

boerenkool -> koolrups -> kleine spin -> patrijzen -> roofvogels

Gouden regels voedselketen.

1. Je start altijd met een plant (noem de soort! geen onderdeel zoals: blad, bes, wortel...)

2. Pijlen in de juiste richting

3. Let op het aantal schakels (of schijven)

Aan de slag

ga naar de eindexamensite.nl

vak: biologie

toetsen: ecosysteem