samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Hoofd- en bijzinnen

Een zin die bestaat uit meerdere persoonsvormen noemen we een samengestelde zin. Een samengestelde zin kan bestaan uit hoofdzinnen en bijzinnen.

In een hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar. Er kan geen ander zinsdeel tussen staan.

Hoe herken je hoofd- en bijzin?

Probeer tussen het onderwerp en de persoonsvorm het woord 'niet' of 'gisteren' te plaatsen. Als dit kan, dan is het een bijzin. Kan dit niet, dan is het een hoofdzin.

Nevenschikking

- 2 hoofdzinnen (hz + hz)

- Elke zin is even belangrijk

vb:

Ik huur nooit een film, want ik heb Netflix. 

(hz + hz)

Nevenschikking (hoofdzinnen)

Een hoofdzin heeft 3 kenmerken:

1. Tussen het ow en de pv kan geen woord worden geplaatst. 

2. De pv staat vooraan in de zin. 

3. Nevenschikkende voegwoorden: dus, en, maar, of, want

Onderschikking

- 1 hoofdzin en 1 bijzin

- De zinnen zijn niet even belangrijk

vb:

Hij zwaait opa en oma uit, omdat ze een grote reis gaan maken.

(hz + bz)

Onderschikking (1/2) (met een bijzin)

Kenmerken van de bijzin:

1. Onderwerp en pv zijn gescheiden of je kunt ze scheiden

(-> plaats er nooit of gisteren tussen)

2. de pv staat op de laatste of de één-na-laatste plaats

Onderschikking (2/2)

Onderschikkende voegwoorden: aangezien, als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, ofschoon, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat, zodra..

Of begint met een:

- voorzetsel (over, aan, op ...) - bijwoord - het telwoord 'hoeveel' - vragend voornaamwoord (wie, wat, welk(e), wat voor (een))

Tip: hoe herken je de hz?

Maak een vraag en de hoofdzin komt vooraan te staan!

 vb. Johanna gaat graag naar de zee, want dan kan ze lekker zwemmen.

-> Hoe is deze zin samengesteld?

Johanna gaat graag naar de zee, omdat dan kan ze lekker zwemmen.

1. HZ + BZ
2. HZ + HZ
3. BZ + HZ

Hoewel mijn ouders niet sportief zijn, houd ik van sporten.

1. HZ + BZ
2. HZ + HZ
3. BZ + HZ

Als het erg hard waait, gaat Pieter toch met de fiets naar school.

1. HZ + BZ
2. HZ + HZ
3. BZ + HZ

Leer nu uit je hoofd:

Je moet ze kunnen feilloos kunnen noemen.

Nevenschikkende voegwoorden: dus, en, maar, of, want

Deze horen bij de combinatie hz + hz.

Hierna oefenen we alle combinaties door elkaar!

Tim pakt limonade, omdat hij dorst heeft.

1. HZ + BZ
2. HZ + HZ
3. BZ + HZ

Ik heb buikpijn, maar ik ga toch naar school.

1. HZ + BZ
2. HZ + HZ
3. BZ + HZ

Zodra de wekker af is gegaan, sta ik op.

1. HZ + BZ
2. HZ + HZ
3. BZ + HZ

Stijn draagt de tas en James loopt met de hond.

1. HZ + BZ
2. HZ + HZ
3. BZ + HZ

Toen ik naar huis ging, regende het ontzettend hard, waardoor ik nat werd.

1. Hoofdzin + hoofdzin + Hoofdzin
2. Hoofdzin + Hoofdzin + Bijzin
3. Bijzin + Hoofdzin + Bijzin
4. Bijzin + Bijzin + Hoofdzin

Aan de slag!

maken blz. 152, opdracht 1 t/m 3

Klaar? Je mag proberen verder te werken, of kies iets uit de map 'klaar' op It's.