Nederland & Turkije: 400+ jaar vriendschap

Nederland & Turkije: 400+ jaar vriendschap
1 / 23
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisNationaal Archief+2Middelbare schoolvmbo, mavo, havoLeerjaar 1,2

In deze les zitten 23 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 40 min

Introductie

Leerlingen bestuderen aan de hand van primaire bronnen het begin van de diplomatieke relaties tussen Nederland en Turkije (destijds het Ottomaanse Rijk).

Instructies

Dit is een introductieles over de relatie tussen Nederland en het Ottomaanse Rijk in de 17e eeuw. De les heeft aanknopingspunten met de geschiedenis van Turkije, de Nederlandse Opstand en de opkomst van de wereldhandel. De les vereist enige voorkennis van de Opstand en kan daarom het beste tijdens of na lessen over dit onderwerp plaatsvinden.

Deze les wordt klassikaal gegeven en de leerlingen kunnen met hun device actief meedoen. De les bevat interactieve elementen (o.a. open vraag, video, meerkeuze). Zo gewenst kunnen de vragen echter ook klassikaal zonder devices gedaan worden. Het is sterk aangeraden om de docentenhandleiding door te nemen, voordat de les wordt gebruikt. De slide met de transcriptie van en vragen over een primaire bron kan vervangen worden met een bijgevoegd werkblad.

Instructies

Werkbladen

Onderdelen in deze les

Nederland & Turkije: 400+ jaar vriendschap

Slide 1 - Tekstslide

Achtergrond:
Tekst - Akte van Capitulatie van Sultan Ahmed I (1612). Nationaal Archief.

Afbeelding:
Akte van Capitulatie van Sultan Ahmed I (1612).
Detail bekijken
Vraag/discussie
Webpagina openen
Extra informatie
Afbeelding vergroten
Klik op afbeelding
Klik op hotspot
Klik op hotspot
Klik op hotspot
Klik op hotspot
Notities

Slide 2 - Tekstslide

Doel van deze slide:
Uitleg van de interactieve elementen.

Zie ook de docentenhandleiding voor uitleg en achtergrondinformatie.

Slide 3 - Tekstslide

Doel van de slide:
Introductie van het onderwerp.

De video is van 18 april 2012 tijdens het staatsbezoek van president Gül van Turkije.

In de video wordt vermeldt dat handel tussen Nederland en Turkije begon in 1612 en dat tulpen uit Turkije komen. Dit is onnauwkeurig en wordt later in deze les gecorrigeerd: handel vond al voor 1612 plaats en tulpen werden voor het eerst gecultiveerd in Iran.

  • beschrijven hoe de vriendschap tussen Nederland en Turkije begon.
  • uitleggen waarom Nederland en Turkije vrienden werden.
Aan het einde van deze les kan je:

  • Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.
  • De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultuur opzicht van de Nederlandse Republiek.
  • Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van de wereldeconomie.
Kenmerkende aspecten:

Slide 4 - Tekstslide

Voorkennis:
Deze les vereist voorkennis van de Nederlandse Opstand, specifiek met betrekking tot de oorlog tussen Nederland en Spanje op land en zee en de stichting van de Verenigde Republiek, en het bestaan van wereldwijde handelsrelaties. Voorkennis van het Ottomaanse Rijk is niet vereist.
Wat weet je nog?

Slide 5 - Tekstslide

Doel van de slide:
Testen en activeren van voorkennis van de Nederlandse Opstand. Hierbij kan in ieder geval ingegaan worden op de stichting van de Verenigde Republiek (1588) en de oorlog tegen Spanje op land en zee.

Afbeeldingen (l-r):
Belgica Foederata (Nederlandse Republiek) (18e eeuw)
Slag bij Gibraltar in 1607, Cornelis Claesz van Wieringen (1621)
Inname van Brielle, Simon Fokke (1752-1770)
timer
1:00
Wat weet je al?
Ottomaanse Rijk

Slide 6 - Woordweb

Doel van deze slide:
Ophalen voorkennis van Ottomaanse Rijk.

Zo gewenst kan een timer gebruikt worden.
Sultan Ahmed I, 1603 - 1607
Sultan Süleyman I, 1520 - 1566
Sultan Mehmet II, 1444-1481
Het Ottomaanse Rijk
President Atatürk, 1923 - 1938
Sultan Osman I, 1299 - 1326

Slide 7 - Tekstslide

Doel van de slide:
Introductie van het Ottomaanse Rijk.

Afbeeldingen:
Sultan Osman I, Nakkaş Osman (1579).
Sultan Mehmeh II, Nakkaş Sinan Bey (Laat 15e eeuw)
Sultan Süleyman I, Nakkaş Osman (1579).
Sultan Ahmed I, Abdulcelil Levni (begin 18e eeuw).
President Atatürk (1932).
In de 16e eeuw is er al contact tussen de Nederlanden en het Ottomaanse Rijk.
Voor de vriendschap
Tijdens de Opstand roepen Geuzen dat ze liever onderdaan zouden zijn van de Sultan dan de Paus.
De tulp, die oorspronkelijk waarschijnlijk uit Iran komt, verspreidt zich via het Ottomaanse hof over Europa.
Nederlandse kooplieden voeren handel met de Ottomanen onder Franse, Engelse of Venetiaanse vlag.

Slide 8 - Tekstslide

Doel van de slide:
Beschrijven van de invloed van het Ottomaanse Rijk op de Nederlanden voor het sluiten van officiële handelsrelaties.

Afbeeldingen:
Liever Turx dan Paus medaillon
Vloot van Nederlandse schepen, Reinier Nooms (1652)
Autochrome kleurenfoto van een tulp (1930), Leendert Blok, Beeldbank Spaarnestad
De Staten-Generaal stuurt een brief naar Ahmed I. In 1610 komt er antwoord; Nederland mag een ambassadeur zenden.
Aanloop naar vriendschap
Nederlanders veroveren Spaanse galeien bij Sluis. Op de schepen werken slaafgemaakten uit het Ottomaanse Rijk.
De aanleiding tot de nieuwe vriendschap vindt plaats in 1604.
Nederland stuurt de Ottomanen naar huis. Het gehucht in Zeeland waar zij kort woonden wordt "Turkeye" genoemd.

Slide 9 - Tekstslide

Doel van de slide:
Uiteenzetting van de directe aanleiding voor de diplomatieke relatie. 

Afbeeldingen:
De inname van Sluis door Maurits van Oranje in 1604, Atlas van Loon, J. Blaeu (1649), Scheepsvaartmuseum.
Element uit een foto van Daniel van der Ree (2012), Wikimedia.
Brief van grootvizier Halil Pasha aan prins Maurits (1610).
Besluit van de Staten-Generaal
Er is besloten een brief te schrijven aan de Sultan van Turkije en hem te berichten over de langdurige oorlog die Nederland heeft gevoerd tegen Spanje, een vijand van Zijne Keizerlijke majesteit.
We zullen ook berichten dat wij gedurende deze oorlog alle slaafgemaakte onderdanen van de Sultan, die wij veroverd hebben op de Spanjaarden, van slavernij hebben verlost en terug naar huis hebben laten gaan.
Wij zullen dit blijven doen en verzoeken daarom aan de Sultan van Turkije om, als teken van vriendschap, vrije handel op zijn grondgebied toe te staan. 
Hertaling
Waarom is het voor de sultan interessant dat Nederland oorlog voert met Spanje?
Wat is het doel van de Staten-Generaal?
Is dit een betrouwbare bron? Waarom?

Deze bron is wel/niet betrouwbaar, omdat...
Wie is "Zijne Keizerlijke majesteit"?

Slide 10 - Tekstslide

Doel van de slide:
Oefenen met een primaire bron.

Deze hertaling is een versimpelde versie van de oorspronkelijke tekst. Een meer authentieke versie, deze versimpelde versie en de bijgaande vragen zijn beschikbaar als werkblad in de bijlage.

De bron toont notulen van de vergadering van de Staten-Generaal in 1604 waarin werd besloten een brief te sturen naar de sultan Ahmed I.

De bron is betrouwbaar, omdat het een direct verslag is van wat er tijdens de vergadering is besloten.

"Zijne Keizerlijke majesteit" verwijst naar sultan Ahmed I.

De oorlog tegen Spanje is van belang, omdat Spanje ook een vijand is van de sultan. Dit zou voor de sultan een reden kunnen zijn om vriendschap te sluiten met Nederland.

De Staten-Generaal wil een overeenkomst afsluiten, zodat kooplieden handel kunnen voeren in het Ottomaanse Rijk.
De capitulatie van 1612
De tughra (handtekening) van sultan Ahmed I.

Slide 11 - Tekstslide

Doel van de slide:
Introductie van de capitulatie van 1612.

Een capitulatie is een handelsverdrag opgedeeld in hoofdstukjes (capitula in Latijn). In het Turks heet dit ahidname.

De capitulatie is geschreven in het Ottomaanse Turks, de taal van de elite, en geschreven in Arabische letters. 

Bovenaan wordt Allah aangeroepen. Daaronder staat de kleurrijke en artistieke tughra (handtekening) van de sultan. Daarna volgt de naam van de ontvanger, de aanhef, de verleende privileges en plaats en datum.

Het document is 7 meter lang.
Sultan Ahmed I verleent Nederland privileges (speciale rechten). Hiermee begint de speciale band tussen Nederland en het latere Turkije.
Nederlandse kooplieden mogen vrij handelen in het Ottomaanse Rijk.
Privilege
Nederlandse kooplieden mogen (onder Nederlandse wetten) in het Rijk komen wonen.
Privilege
Het Ottomaanse Rijk belooft Nederlandse schepen te beschermen tegen piraten.
Privilege
De capitulatie van 1612

Slide 12 - Tekstslide

Doel van de slide:
Introductie van de capitulatie van 1612.

Een capitulatie is een handelsverdrag opgedeeld in hoofdstukjes (capitula in Latijn). In het Turks heet dit ahidname.

De capitulatie is geschreven in het Ottomaanse Turks, de taal van de elite, en geschreven in Arabische letters. 

Bovenaan wordt Allah aangeroepen. Daaronder staat de kleurrijke en artistieke tughra (handtekening) van de sultan. Daarna volgt de naam van de ontvanger, de aanhef, de verleende privileges en plaats en datum.

Het document is 7 meter lang.
3

Slide 13 - Video

Doel van de slide:
Introductie van de economische en politieke betekenis van de capitulatie en de militaire beweegredenen van het Ottomaanse Rijk.

De video is opgedeeld in twee delen met elk een verwerkingsvraag aan het einde. Bij de vragen kan een timer gebruikt worden.
Welke uitspraak is juist?
Deel je kennis!
timer
0:30
A
Sultan Ahmed I dacht dat Nederland een koninkrijk was
B
Nederland had in deze tijd twaalf provinciën.
C
De Staten-Generaal waren de baas in Nederland
D
Het Ottomaanse Rijk was een republiek.

Slide 14 - Quizvraag

Doel van de slide:
Leerlingen verwerken hun kennis over de politieke situatie zoals deze door de capitulatie wordt geschetst.
00:51
Hoe steunde het Ottomaanse Rijk Nederland tegen Spanje?
timer
1:00
Deel je kennis!

Slide 15 - Open vraag

Doel van de slide:
Leerlingen verwerken hun kennis over de militaire beweegredenen van de Ottomanen voor de capitulatie.
00:51
Deel 2:
Politieke betekenis van de capitulatie

Slide 16 - Tekstslide

Doel van de slide:
Aanbieden context van de komende video, zodat de inhoud beter begrepen zal worden.
00:00
Deel 1:
Het Ottomaanse Rijk steunt Nederland

Slide 17 - Tekstslide

Doel van de slide:
Aanbieden context van de komende video, zodat de inhoud beter begrepen zal worden.
De vriendschap na 1612
1648
1699
1923
1964
De oorlog met Spanje eindigt, maar de vriendschap blijft. Nederlandse handel op de Middellandse Zee bloeit op.
Nederland helpt het Ottomaanse Rijk en de Heilige Liga om vrede te sluiten in de Grote Turkse Oorlog.
Nederland erkent als één van de eerste landen de Turkse Republiek en sluit in 1924 een vriendschapsverbond.
Nederland sluit een verdrag met Turkije om de komst van gastarbeiders aan te moedigen.

Slide 18 - Tekstslide

Doel van de slide:
Leerlingen krijgen een beeld van de diplomatieke relaties tussen Nederland en het Ottomaanse Rijk/Turkije na 1612.

Afbeeldingen:
Vrede van Münster (1648), Bronnenbox.
Vriendschapsverdrag Nederland & Turkije (1924).
Wervingsverdrag Turkije (1964), Bronnenbox.
1
2
3
4
5
6
Zet ze op de juiste plek!
Nederland neemt Spaanse galeien gevangen
Spanje maakt Ottomanen tot galeislaven
Nederland bevrijdt Ottomaanse slaafgemaakten
Nederland stuurt een brief naar de sultan
Nederland mag een ambassadeur sturen
Nederland krijgt handelsprivileges

Slide 19 - Sleepvraag

Doel van de slide:
Verwerken en samenvatten van de nieuwe kennis door de gebeurtenissen in de juiste chronologische volgorde en causale context te plaatsen.

Pijlen geven causale verbanden aan.
Wat was het economische voordeel van de vriendschap?
timer
1:00
Deel je kennis!

Slide 20 - Open vraag

Doel van de slide:
Verwerken kennis over de redenen voor de vriendschap.

De vriendschap (in de vorm van de capitulatie) zorgde voor meer handel, waardoor beide landen welvarender werden.
Wat was het militaire voordeel van
de vriendschap?
Deel je kennis!
timer
1:00

Slide 21 - Open vraag

Doel van de slide:
Verwerken kennis over de redenen voor de vriendschap.

Economische groei betekende dat beide landen beter partij konden bieden tegen Spanje, de gemeenschappelijke vijand. Daarnaast bevrijdde Nederland Ottomanen uit Spaanse slavernij en beschermende het Ottomaanse Rijk Nederlanders tegen piraten (uit Marokko, officieel onderdeel van het Ottomaanse Rijk).

Er is echter geen sprake geweest van directe militaire steun.
Deel 3 dingen die je vandaag hebt geleerd.
Deel je kennis!

Slide 22 - Open vraag

Doel van de slide:
Leerlingen reflecteren op hun nieuwe kennis. Hierbij kan terugverwezen worden naar de leerdoelen van de les:

- Leerlingen kunnen beschrijven hoe de vriendschap tussen Nederland en Turkije begon.

- Leerlingen kunnen uitleggen waarom Nederland en Turkije vrienden werden.
Deel 1 ding dat je nog niet goed hebt begrepen.
Nog vragen?

Slide 23 - Open vraag

Doel van de slide:
Een laatste gelegenheid om mogelijke pijnpunten te behandelen.