See Think Wonder - Alexine Tinne
1 / 6
Lesduur is: 15 minIntroductie
See-Think-Wonder is een methode die leerlingen uitdaagt echt goed te kijken. De methode vertraagt het denken en zorgt ervoor dat leerlingen eerst goed observeren voordat zij conclusies trekken.
De opdracht is verdeeld in 3 stappen.
Instructies
1. See
In de eerste stap beschrijven leerlingen wat ze zien, op een zo neutraal mogelijke manier. Bekijken ze bijvoorbeeld een schilderij van Christus aan het kruis? Dan is het de bedoeling dat dat in deze stap omschreven wordt als: “ik zie een man aan een kruis”.
Het is aan te raden deze eerste stap niet te snel af te ronden. Daag leerlingen uit om ook alle details te benoemen. Dit zorgt voor meer verdieping bij de twee volgende stappen.
2. Think
In deze stap laten leerlingen horen wat ze denken dat er gaande is in het beeld. Wat denken ze te zien? Hoe interpreteren zij de foto? En vooral ook: hoe komen ze tot deze interpretatie? In de Engelse variant wordt in deze stap veelvuldig de slagzin “What makes you say that?” gebruikt. Zo leg je als docent het denkproces van leerlingen bloot.
3. Wonder
In de derde stap, gaan we een stap verder in het denkproces. Welke vragen roept het beeld nog bij je op? Wat denk je dat er nog meer zou kunnen gebeuren in deze foto, bijvoorbeeld vlak voor of vlak nadat deze is genomen?
See, Think, Wonder kan ingezet worden als kijkoefening, zonder dat je als docent kennis toevoegt.
Het kan ook goed werken om gedurende stap 2 juist wel meer kennis en feiten toe te voegen. Dit beïnvloedt wel het verloop van stap 3. Ook is het raadzaam eerst leerlingen de tijd te geven om hun gedachtes uitgebreid vorm te geven in stap 2. Het horen van kennis en feiten kan bij leerlingen het gevoel oproepen dat ze iets fout kunnen zeggen.
Over Alexine Tinne
Alexine Tinne (1835-1869) is de eerste Nederlandse vrouw die serieus experimenteert met het dan nieuwe medium van de fotografie. Daarmee is ze een pionier in de 19de-eeuwse fotografie. Twintig jaar na de uitvinding beschikt zij over een platencamera, negatiefmateriaal en chemicaliën om haar foto’s te ontwikkelen en af te drukken. In deze periode is fotografie een nogal kostbare bezigheid, vooral uitgeoefend door mannen, die bovendien over de nodige technische kennis moeten beschikken. Het geld dat Alexine voor deze hobby gebruikt is afkomstig uit de nalatenschap van haar vader, die een fortuin had opgebouwd met de handel in suiker en koffie. De productie hiervan op de eigen plantages in Guyana gebeurt met de inzet van tot slaafgemaakten. Na afschaffing van de slavernij (1833) werd de familie hiervoor financieel gecompenseerd: eigenaren van slaafgemaakten kregen een bedrag per slaafgemaakte die vrij kwam met de Emancipatie.
Alexine is naast fotograaf ook een avonturier en reiziger. Ze reist door Europa en bezoekt Egypte, Soedan, Libanon, Syrië en Palestina, vaak samen met haar moeder en tante, bedienden, honden, meubels en camera. Het liefste wil ze de zogenaamde ‘witte vlek’ op de Europese kaarten van Afrika bezoeken om te ontdekken wat daar te vinden is. Zover bekend is Alexine de eerste westerse vrouw die diep de Sahara in trekt. In het Nationaal Archief liggen brieven die ze over deze reizen heeft geschreven. Hierin beschrijft ze de lokale bevolking als ‘wilden’ en ‘barbaren’, maar benadrukt ze ook de moed en schoonheid van de mensen die ze tegenkomt. Ze bouwt sterke persoonlijke relaties op met haar Afrikaanse bedienden en gastheren/vrouwen en koopt enkele tot slaafgemaakten vrij. Ook laat ze zich kritisch uit over Europese kolonisators en handelaren en de slavernij. In Europese kringen in die tijd wordt ze vaak beschreven als een ontdekkingsreiziger, maar Alexine zelf is het daar niet mee eens. Zij ziet zichzelf meer als een toerist. Uiteindelijk komt Alexine op 33-jarige leeftijd om het leven bij een aanval door (vermoedelijk) Toearegs (nomadische inwoners van de Sahara) op haar karavaan. Verschillende internationale kranten berichten over haar dood.
Over de foto
De foto in deze les is een albuminedruk. Albumine is een bindmiddel gemaakt van het eiwit van (kippen)eieren. Dit bindmiddel wordt opgeklopt met lichtgevoelig zilverzout en op papier gesmeerd om lichtgevoelig papier te creëren. Door dit papier achter een fotonegatief te plaatsen en bloot te stellen aan (dag)licht, wordt een positieve afdruk gemaakt: een foto. Deze techniek ontstond rond 1850 en maakte fotografie voor het eerst commercieel toegankelijk. Door het eiwit in de albumine en het gebruik van zwavel hebben albuminedrukken vaak een gelige kleur.
Alexine Tinne zit buiten voor een kamerscherm omdat daar het beste licht is om een opname te kunnen maken. Alexine maakt rond dezelfde tijd echter ook al interieurfoto’s van haar huis aan de Lange Voorhout.
Door later een uitsnede te maken van de foto lijkt het alsof de foto in een studio is gemaakt (inzoomen was nog niet mogelijk). Alle objecten die buiten het kamerscherm staan, zijn dus niet terug te zien in het eindproduct. De uitsnede wordt op een kartonnen kaartje (carte-de-visite) geplakt. Het uitwisselen en verzamelen van cartes-de-visite werd in de 19de eeuw een enorme rage. Links op de foto is Alexines zadel te zien. Alexine was een fervent ruiter en reisde tijdens haar internationale omzwervingen ook vaak te paard.
Meer informatie over Alexine Tinne:
https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Tinne
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Archiefstukje:
Archiefstukjes zijn korte lessen die het beste werken als opwarmer, tussendoortje of afsluiter. In deze lessen worden leerlingen actief aan het denken gezet aan de hand van één of een enkele bron. Bij archiefstukjes ligt de nadruk op vaardigheidsontwikkeling en/of het activeren van voorkennis.
Dit is een methode die leerlingen uitdaagt echt goed te kijken. De methode vertraagt het denken en zorgt ervoor dat leerlingen eerst goed observeren voordat zij conclusies trekken. De opdracht is verdeeld in 3 stappen. De stappen worden bij de betreffende slides uitgelegd.
Foto: Zelfportret Alexine Tinne
Fotograaf: Alexine Tinne en een assistent
(1860). Nationaal Archief.
Slide 2 - Tekstslide
Doel van deze slide:
Uitleg van de interactieve elementen.
Zie ook de docentenhandleiding voor uitleg en achtergrondinformatie.
Wat zie je?
Klik hier!
Slide 3 - Open vraag
1. See
In de eerste stap beschrijven leerlingen wat ze zien, op een zo neutraal mogelijke manier. Bekijken ze bijvoorbeeld een schilderij van Christus aan het kruis? Dan is het de bedoeling dat dat in deze stap omschreven wordt als: “ik zie een man aan een kruis”.
Het is aan te raden deze eerste stap niet te snel af te ronden. Daag leerlingen uit om ook alle details te benoemen. Dit zorgt voor meer verdieping bij de twee volgende stappen.
Tip
Open de foto en laat deze uitvergroot lange tijd staan. Dan is het niet zichtbaar wie al een antwoord heeft gegeven.
Wat denk je?
Klik hier!
Slide 4 - Open vraag
2. Think
In deze stap laten leerlingen horen wat ze denken dat er gaande is in het beeld. Wat denken ze te zien? Hoe interpreteren zij de foto? En vooral ook: hoe komen ze tot deze interpretatie? In de Engelse variant wordt in deze stap veelvuldig de slagzin “What makes you say that?” gebruikt. Zo leg je als docent het denkproces van leerlingen bloot.
Tip
Open de foto en laat deze uitvergroot lange tijd staan. Dan is het niet zichtbaar wie al een antwoord heeft gegeven.
Wat vraag je je af?
Klik hier!
Slide 5 - Open vraag
3. Wonder
In de derde stap, gaan we een stap verder in het denkproces. Welke vragen roept het beeld nog bij je op? Wat denk je dat er nog meer zou kunnen gebeuren in deze foto, bijvoorbeeld vlak voor of vlak nadat deze is genomen?
Tip
Open de foto en laat deze uitvergroot lange tijd staan. Dan is het niet zichtbaar wie al een antwoord heeft gegeven.
Slide 6 - Tekstslide
Meer informatie over de fotograaf en de foto is te vinden in de lesomschrijving
Portret: Alexine Tinne
Reproductie van een foto door Robert Jefferson Bingham
Reproductie door: Maurits Verveer
Originele foto: ca. 1859-1861
Reproductie: 1874
