4.3 lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Welkom klas 2!

Wat gaan we deze les doen?

• Lesdoelen
• Introductie paragraaf 4.3
• Tekstsoorten samengevat
• Uitleg beeld en opmaak
• Uitleg leespubliek 
• Begripsvragen 
• Zelfstandig werken 
• Lesdoel checken + afsluiting

Lesdoelen

1. Aan het einde van deze les heb ik mijn kennis over tekstdoelen herhaalt;
2. Aan het einde van deze les weet ik wat 'beeld en opmaak' inhoudt;
3. Aan het einde van deze les weet ik wat 'leespubliek' inhoudt.

In deze paragraaf

herhaal je: 

• de tekstdoelen herkennen;
• de kernzin van een alinea aanwijzen.

leer je: 

• tekstsoorten herkennen;
• over beeld en opmaak in een tekst;
• wat het leespubliek van een tekst is.

Dit weet je al.

Stel, je krijgt een uitnodiging voor een verjaardagsfeest. Wat is het tekstdoel van de uitnodiging?

1. amuseren
2. informeren
3. activeren
4. overtuigen

Dit weet je al.

Bij welke teksten is informeren het belangrijkste tekstdoel? (Meer antwoorden mogelijk)

1. een formulier om je op te geven voor een sportwedstrijd
2. een leestekst over de middeleeuwen in een schoolboek
3. de spelregels bij een nieuwe game

Bekijk onderstaand plaatje.

Wat voor tekst is dit?

1. een krantenbericht
2. een reclameposter
3. een informatiefolder
4. een gedicht

Wat is het belangrijkste tekstdoel
van deze tekst?

1. amuseren
2. informeren
3. activeren
4. overtuigen

Wat wil de maker met deze tekst bereiken?

Tekstsoorten

Koppel het tekstdoel aan de tekstsoort

Tekstsoorten

-Betoog

-Leertekst 

-Reclametekst

-Recept

-Strip

Amuseren

Activeren

Instrueren

Informeren

Overtuigen

Beeld en opmaak

Een schrijver plaatst zijn tekst niet zomaar op een bladzijde of website. Hij houdt rekening met beeld en opmaak: de manier waarop de tekst is vormgegeven. Een ander woord voor beeld en opmaak samen = lay-out.

Bijvoorbeeld:

- de verdeling van de tekst over de bladzijde

- de keuze van de soort letters

- de keuze van de kleuren

- de keuze van de plaatjes bij de tekst 

Welke van de vier is GEEN voorbeeld van beeld en opmaak?

1. de keuze van de soort letters
2. de keuze van de kleuren
3. de verdeling van de tekst in alinea's
4. de verdeling van de tekst over de bladzijde

Beeld en opmaak

Veel bedrijven hebben een eigen manier van vormgeven. Ze hebben een eigen huisstijl, dat wil zeggen dat ze altijd dezelfde soort letter, kleuren en plaatjes gebruiken. Ze hebben ook een logo, een plaatje waaraan je het bedrijf kunt herkennen.

Het doel is dat een lezer door beeld en opmaak direct weet van welk bedrijf de informatie is.

Van welk bedrijf is dit het logo?

1. Burger King
2. KFC
3. McDonald's
4. Febo

Waar is dit logo van?

1. Duplo
2. Microsoft
3. Google
4. Memory

Wat is de bedoeling van een logo?

1. Mooie versiering
2. Laten zien hoe goed iemand kan tekenen
3. Een plaatje waaraan je het bedrijf kunt herkennen
4. Heeft geen bedoeling

Leespubliek

Een schrijver schrijft zijn tekst voor een bepaalde groep lezers. Die noem je het leespubliek.

Hoe kom je te weten voor welk leespubliek een tekst is bedoeld? Let dan hierop:

• het soort plaatjes;

• de bron;

• het taalgebruik;

• het onderwerp;

• hoe de lezer wordt aangesproken: met u of jij.

Voor welk leespubliek is het tijdschrift
National Geographic Junior
geschreven?

1. kinderen en jongeren
2. vrouwen
3. pubermeiden

Voor welk leespubliek is het tijdschrift
Girlz!
geschreven?

1. kinderen en jongeren
2. vrouwen
3. pubermeiden

Voor welk leespubliek is het tijdschrift
Libelle
geschreven?

1. kinderen en jongeren
2. vrouwen
3. pubermeiden

Lesdoelen

1. Aan het einde van deze les heb ik mijn kennis over tekstdoelen herhaalt;
2. Aan het einde van deze les weet ik wat 'beeld en opmaak' inhoudt;
3. Aan het einde van deze les weet ik wat 'leespubliek' inhoudt.

Welke tekstsoort heeft als doel om de lezer te vermaken?

1. Een verhaal
2. Een betoog
3. Een uiteenzetting
4. Een instructie

Welke tekstsoort heeft als doel om de lezer te overtuigen?

1. Een beschouwing
2. Een uiteenzetting
3. Een betoog
4. Een column

Waar denk je aan bij 'tekst en opmaak'?

Hoe kom je te weten voor welk leespubliek een tekst bedoeld is?

Einde van de les