pv tt en vt (mm2)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Lesdoelen

- Aan het eind van de les weet ik hoe ik een persoonsvorm (pv) kan vinden
- Aan het eind van de les weet ik hoe ik de pv in de tegenwoordige tijd (tt) schrijf
- Aan het eind van de les weet ik hoe ik de pv in de verleden tijd (vt) schrijf

De pv in een zin vinden

- Maak de zin vragend
- Verander de tijd van de zin

Zet een streep onder de pv

De pv is altijd één woord en altijd een werkwoord (ww)

Wat is een werkwoord?

Een werkwoord vertelt iets over wat iemand doet of wat er gebeurt (of wat er juist niet gebeurt = toestand) in de zin.
Ook geeft een werkwoord aan in welke tijd de zin staat: de verleden, tegenwoordige of toekomende tijd.
Bij twijfel: kijk of je het woord kunt vervoegen
(ik.., jij..., hij... etc.)

Voorbeeld pv vinden in een zin

De tuinman werkt in de tuin.
(vragend)
Werkt de tuinman in de tuin?
(andere tijd)
De tuinman werkte in de tuin.

De tuinman werkt in de tuin.

Onderstreep pv

• De hond lust geen melk.
• Een sportdag is altijd leuk.
• Morgen moet ik naar de kapper.
• Kevin en Anne fietsen heel hard langs het enge huis.
• Het einde van de wedstrijd komt meestal veel te snel.

Antwoorden

• De hond | lust | geen melk.
• Een sportdag | is | altijd | leuk.
• Morgen | moet | ik | naar de kapper.
• Kevin en Anne | fietsen | heel hard | langs het enge huis.
• Het einde van de wedstrijd| komt | meestal | veel te snel.

De stam van het werkwoord

Voor de spelling van de persoonsvorm (pv) heb je speciale spellingsregels.

In die spellingsregels wordt vaak het woord stam gebruikt.
De ik-vorm van een werkwoord wordt afgeleid van de stam.

Voorbeelden van de stam

Voorbeelden van de stam (tussen haakjes staat de ik-vorm)
De stam is het hele werkwoord -en
Bijvoorbeeld:
(hele werkwoord - stam - ik-vorm)
lopen - lop (ik loop)
laden - lad (ik laad)
werken - werk (ik werk)

persoonsvorm tegenwoordige tijd (-d/-dt en -t)

De spellingsregel voor de tegenwoordige tijd is:

ik                               -->    ik-vorm
jij                               -->    ik-vorm +t (maar vragend is ik-vorm)
hij (zij, u, het)       -->    ik-vorm +t

voorbeeld persoonsvorm tegenwoordige tijd

lopen - (stam) lop - (ik-vorm) loop

ik loop
jij loopt (loop jij?)
hij loopt

persoonsvorm tegenwoordige tijd

wij , julie, zij = hele werkwoord
dus:
wij lopen, jullie lopen, zij lopen

persoonsvorm tegenwoordige tijd (-d/-dt en -t)

Bij werkwoorden waarvan de ik-vorm eindigt op een -d
hoor je de -t niet! (want je hoort al de -d die aan het eind van een woord klinkt als een 't' - vergelijk uitspraak 'vriend').
Bij twijfel vervang je het werkwoord door het werkwoord 'smurfen' of 'werken' of een ander werkwoord waarvan de ik-vorm niet eindigt op een -d zodat je die 't' wel of niet hoort!

voorbeelden pv waarvan de ik-vorm eindigt op -d

vinden (hele ww)
ik vind (ik werk)
jij vindt (vind jij?) (jij werkt / werk jij?)
hij vindt (hij werkt)
wij vinden (wij werken)
jullie vinden (jullie werken)
zij vinden (zij werken)

onregelmatige ww tt

hebben (ik heb, jij hebt, hij heeft, wij/jullie/zij hebben)
zijn (ik ben, jij bent, hij is, wij/jullie/zij zijn)
kunnen (ik kan, jij kunt, hij kan, wij/jullie zij kunnen)
willen (ik wil, jij wilt, hij wil, wij/jullie/zij willen)
mogen (ik mag, jij mag, hij mag, wij/jullie/zij mogen)
zullen (ik zal, jij zult, hij zal, wij/jullie/zij zullen)

Nakijken: Opdracht 8 blz. 36

1  Onze hond blijft altijd wachten...
2 Volgens mij vissen jullie naar complimentjes.
3 De meeste moppen (...) vind ik maar flauw.
4 Leon houdt meer van voetbal dan (...)
5 De zanger gunt zijn collega (...)
6 Zijn broer heet Adriaan, net als hun vader.
7 In veel landen geldt een rookverbod in de horeca.
8 Anne leest alles wat los en vast zit.

Maken boek blz. 75 opdr. 7

in stilte en voor jezelf

Antwoorden opdr. 7 blz. 75

1 wist - moest
2 bonsden
3 likte ... schoon
4 beleefden
5 erkende
6 kneedde
7 proestten

Antwoorden opdr. 7 blz. 75 (vervolg)

8 zetten
9 strandden
10 bekladden
11 kefte
12 richtte (...) in