Fake of Echt? Brononderzoek met Google

• Informatiekunde
• Basisschool
• Speciaal Onderwijs
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• Voortgezet speciaal onderwijs
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerroute VL

Wat is beeldmanipulatie?

Het altijd groeiende internet

Dagelijks worden er duizenden wetenschappelijke artikelen online gezet en komen er bijna een miljoen nieuwsberichten bij op het wereldwijde web. Om door al deze informatie de juiste te kunnen vinden zijn er in 1998 twee jongens het een klein bedrijfje gestart. Zij voorzagen een alsmaar groter en gevulder internet waarin het in de nabije toekomst vrijwel onmogelijk was om de juiste informatie te kunnen gaan vinden.

klik!

Wat is beeldmanipulatie?

Hoe vindt je een speld in een

klik!

hooiberg?

Als idee hadden zij om een hele slimme zoekmachine te maken die door iedereen in de wereld gebruikt kon worden en zie zelf alles wist wat op internet geplaatst was. Om dit bedrijf een passende naam te geven hadden ze bedacht om het grootst mogelijke getal als naam te nemen. Het grootst mogelijke getal is een 1 met honderd 0-en, oftewel een Googol.

Omdat er zoveel informatie op ons af komt is het goed om te kunnen achterhalen of iets waar of niet waar is. Een dagelijkse taak van journalisten, die willen immers geen onjuist nieuws brengen. Journalisten hebben hiervoor de term ‘brononderzoek’.

klik!

Door brononderzoek te doen onderzoekt een journalist verschillende bronnen om te achterhalen of informatie betrouwbaar is. Ze onderzoeken bijvoorbeeld wie de maker van een onderzoek is, en wie heeft dit onderzoek dan betaald? Wat is de achtergrond van de maker? Is de afbeelding wel afkomstig van de juiste locatie en personen? En is deze informatie al eens eerder ergens anders gepubliceerd? 

Met al deze informatie kan een journalist bepalen of de informatie klopt. Een superpositief onderzoek over het gebruik van fossiele brandstoffen die betaald is door Shell zet je toch aan het denken over de juistheid van het onderzoek. 

Brononderzoek

1

2

3

Wat is beeldmanipulatie?

Hulp van Google

klik!

In het dagelijks leven kan brononderzoek ook van belang zijn. Is nieuws wel juist? Klopt het product op de marktplaatsadvertentie wel óf is mijn nieuwe beste vriend op instagram wel wie hij zegt dat hij is? Door gebruik te maken van brononderzoek technieken die Google ons biedt hebben we de mogelijkheid om achter de juistheid van informatie te komen én zelf die speld in de hooiberg te vinden. 

CACHE:

GOOGLE OPERATOR

WAYBACK MACHINE

klik!

Door cache: te gebruiken kan je de meeste recente opgeslagen versie door Google van een website bekijken. Hierdoor kan je recente aanpassingen aan websites bekijken en ontdekken of informatie betrouwbaar is.

Voorbeeld: cache:nos.nl

Wil je nog oudere versies van een website zien? Gebruik dan de Wayback Machine en bekijk oude cache versies die Google heeft opgeslagen.

Voor het webadres (URL) in en kies vervolgens de juiste datum waarvan je de webpagina wilt bekijken. Vervolgs wordt de oude webpagina geladen uit het webarchief.

GOOGLE OPERATOR

⋮

Bij de zoekresultaten van Google zie je naast het webadres (URL) drie bolletjes. Als je hierop klik geeft Google informatie overr de bron, de maker van de website. Hieruit kan je opmaken of informatie vanuit een betrouwbare bron komen.

Deze functie is nog in ontwikkeling en werkt het beste in Google Chrome

" "

GOOGLE OPERATOR

Met aanhalingstekens (") laat je Google exact zoeken. Dit betekend dat alles tussen de aanhalingstekens op de website moeten staan om als resultaat omhoog te komen in Google.

Voorbeeld: "Trump" "China"

Google toont nu enkel webpagina's waarop de woorden Trump én China voorkomen.

-

GOOGLE OPERATOR

Met het min teken (-) laat Google iets weg uit de resultaten. Dit betekend dat alles met een min ervoor niet op de website mag voorkomen om als resultaat omhoog te komen in Google.

Voorbeeld: Trump China -war

In dit resultaat worden alle pagina's met Trump én China erop getoont, staat er het woord war op de pagina dan wordt dit resultaat niet meer getoont.

SITE:

GOOGLE OPERATOR

Met site: zoekt Google enkel de zoekterm binnen de opgegeven website. 

Voorbeeld: site:d66.nl Thierry Baudet

In dit resultaat worden alle pagina's waarop Thierrry of Baudet vermeld staat binnen de D66.nl website getoont, staat er nergen Thierry of Baudet op de pagina dan wordt dit resultaat niet getoont.

FACT CHECK EXPLORER

GOOGLE OPERATOR

Met de Fact Check Explorer geeft Google snel informatie over de betrouwbaarheid van informatie.

Voorbeeld: apenpokken is gordelroos

In dit resultaat kan je zien dat dit nepnieuws is.

GOOGLE MAPS

GOOGLE OPERATOR

Met Google Maps kan je kaarten bekijken maar ook virtueel door de wereld lopen. Journalisten gebruiken dit om op afstand locatieonderzoek te doen.

Voorbeeld: Google maps is gebruikt om te bevestigen of Russische soldaat die geclaimed overleden te zijn, toch leefde.

GOOGLE LENS

GOOGLE OPERATOR

Met Google Lens kan je Google laten zoeken op informatie uit een afbeelding. Dit wordt gebruikt om te kijken naar de bron van de afbeelding, te bepalen of hij bewerkt is of zelf om te kijken of iemand wel is wie hij zegt dat hij is.

Voorbeeld: Foto van Trump die kat red blijkt gephotoshopt te zijn.

Maak je eigen onderzoek

met behulp van Google Operators

// Lukt het jou om te ontsnappen \\

CACHE

HOEVEEL DOLLAR KOSTTE DE GOEDKOOPSTE iMAC VOLGENS APPLE.COM OP 7 FEBRUARI 2003?

WAYBACK MACHINE

gebruik

GOOGLE 'OVER DIT RESULTAAT'

 nos.nl

nieuwspaal.nl

thesun.co.uk

WELKE WEBSITES GEVEN VOLGENS GOOGLE BRON BETROUWBAAR NIEUWS?

Gebruik Google Chrome

FACT CHECK EXPLORER

TONY VAN DIJCK BEWEERT TIJDENS DEBAT DAT:

"Tijdens tien jaar Rutte verloren gepensioneerden 25 procent aan koopkracht."

IS DE BEWERING VAN TONY VAN DIJCK CORRECT?

FACT CHECK EXPLORER

gebruik

GOOGLE LENS & MAPS

1. KAN JIJ ONTDEKKEN HOE HET WITTE GEBOUW RECHTSBOVEN IN DEZE AFBEELDING HEET?

2. EN KAN JE MET GOOGLE MAPS CONTROLEREN OF DIT GEBOUW DAAR ECHT STAAT?

GOOGLE LENS

gebruik

Afbeelding openen in browser

GOOGLE MAPS

Gebruik de 3D viewer om rond te lopen door de straat. Klopt het wat je ziet, kloppen de gebouwen eromheen ook?

GOOGLE LENS

JE WORDT BENADERD DOOR EEN ACCOUNT MET DEZE FOTO, ZOU DIT EEN ECHT OF NEP PROFIEL ZIJN?

GOOGLE LENS

gebruik

Afbeelding openen in browser

Wat is jou het meeste bijgebleven van deze les?

Hoe vaak gebruik jij Google?
(dagelijks, wekelijks, nooit...)

Wat vond jij van deze les?

😒🙁😐🙂😃