3.1 Amsterdam stapelmarkt van de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Amsterdam in de
Gouden Eeuw

Leerdoelen

• Jij kunt beschrijven wat een stapelmarkt is (weten)
• Jij kunt beschrijven wat handelskapitalisme is (weten)
• Jij kunt uitleggen wat de rol van handel was in de economie van de Republiek (doen)
• Jij kunt uitleggen wat de rol van de commerciële landbouw was in de economie van de Republiek (doen)

Amsterdam in de 17e eeuw

17e eeuw: Amsterdam centrum van de wereldhandel!!!

Oorzaken

• Handel Oostzeegebied
  
• 1585: handel verplaatst zich van Antwerpen naar Amsterdam
  
• Beurs en Wisselbank
  
• Commerciële landbouw
  

1. Handel

Republiek: 60 % van de Nederlanders woonde in de stad

Nederlandse economie: handel en nijverheid centraal

   Handel Oostzeegebied

 - Handelaren haalden graan uit het Oostzeegebied.  

- 1540: Amsterdam werd stapelmarkt. Producten werden opgeslagen  in pakhuizen en later doorverkocht - 

- Moedernegotie: handel op de Oostzee. Belangrijkste handel  Republiek! 

- Groei handel zorgde voor groei nijverheid (scheepsbouw)

17e eeuw: er ontstaat in de Republiek handelskapitalisme

- Economisch systeem
- Winst maken is het belangrijkste doel
- Koopman-ondernemers houden zich bezig met handel en nijverheid
- Een deel van de winst wordt geïnvesteerd in de onderneming

2. Verplaatsing handel van Antwerpen naar Amsterdam

- 16e eeuw: Antwerpen belangrijkste haven van de Nederlanden.

- 1585: Antwerpen veroverd door Spanje. Holland en Zeeland blokkeren de Schelde
- Protestantse en joodse handelaren vluchtten naar de Republiek

Gevolgen val van Antwerpen

- Groei steden Holland en Zeeland. Vooral Amsterdam!

- Vlaamse handelaren nemen hun netwerk en hun kennis mee

- Vlaamse ambachtslieden brengen nieuwe soorten nijverheid naar Holland en Zeeland. Luxeproducten leveren veel winst op

- Veel vraag naar werk. Er komen migranten uit Duitsland, België en Scandinavië

3. Wisselbank en Beurs

• Amsterdam richtte een Wisselbank en een Beurs. Deze voorzieningen waren bedoeld om handel te bevorderen
  
• Wisselbank: plaats transacties in geld
  
• Beurs: op de Beurs kochten en verkochten kooplieden hun goederen. Er werden ook aandelen verkocht
  

4. Specialisatie en commerciële landbouw

• Grond in Holland niet geschikt voor het verbouwen van graan. Wel als weidegrond voor vee
• Men richt zich op de productie van zuivel
• Graan werd gehaald uit het Oostzeegebied
  
• Dit leidt tot het ontstaan van Oostzeevaart en commerciële landbouw (boeren produceren voor de markt)

Een schip dat vanuit Amsterdam naar de landen rond de Oostzee vaart, is geladen met:

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout