T6 Immuniteit

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§6.1

Bescherming

Leerdoelen

Je kunt de werking en functie van de huid bij afweer van de mens beschrijven

Je kunt de afweermechanismen van andere organismen beschrijven

Ziekteverwekkers

Aanwezig in vele vormen en maten

Hoe beschermt het lichaam tegen pathogenen?

Eerste verdedigingslijn bestaande uit mechanische afweer en chemische afweer

Mechanische afweer

Chemische afweer

Bescherming bij andere organismen

Mechanische afweer

Chemische afweer

Maak §6.1

1 tm 3

§5.5

33 tm 36

2 voorbeelden van mechanische afweer

2 voorbeelden van chemische afweer

§6.2

Afweer

Leerdoelen

Je kunt de verschillende vormen van afweer beschrijven

Afweer

Komt in twee vormen:

Aangeboren afweer --> aanwezig bij geboorte

Verworven afweer --> ontwikkelt tijdens de rest van het leven

Witte bloedcellen

Productie van witte bloedcellen in onderdelen van het lymfestelsel

Aangeboren afweer --> fagocyten (vreet cellen)

Productie in rode beenmerg

Vooral macrofagen (grote vreters)

Histamine als 'lokstof' 

Verworven afweer --> lymfocyten (lymfe cellen)

Productie in rode beenmerg en thymus

Binas 84N

Pak Binas 84L2

Maak 6.2

5 tm 12

Verworven afweer

Antigenen worden herkend door lymfocyten via receptoreiwitten

Alle receptoreiwitten zijn uniek

Lymfocyten opgeslagen in thymus, milt of lymfeknopen

2 typen lymfocyten:

B-lymfocyten (gerijpt in het beenmerg)

T-lymfocyten (gerijpt in de thymus)

Tc-cellen

Macrofaag eet pathogeen op en presenteert een antigeen op receptor -->  antigeen presenterende cel (APC)

APC gaat naar lymfestelsel en komt in contact met T-helpercellen

T-helpercellen activeren cytotoxische T-cellen (Tc-cellen)

Tc-cellen ruimen geïnfecteerde lichaamscellen op

Daarnaast ook activatie van T-geheugencellen

Antistoffen

Th-cel activeert B-plasmacel --> productie antistoffen

Antistoffen binden aan antigeen, daarna fagocytose

Daarnaast ook aanmaak van B-geheugencellen

§6.3

Immuniteit

Leerdoelen

Je kunt beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan

Na besmetting

Ziekteverwekker infecteert cellen

Het duurt even voordat de eerste symptomen verschijnen

Tijd tussen infectie en eerste symptomen = incubatietijd

Natuurlijke immuniteit 

Er zit vertraging in het afweersysteem --> lichaam moet 'zoeken' welke antistof op de antigenen van de ziekteverwekker effectief is

Eenmaal gevonden, snelle toename van antistoffen --> primaire immuunrespons

Bij een tweede infectie met dezelfde ziekteverwekker --> secundaire immuunrespons 

Waarom is de secundaire respons sneller?

Kunstmatige immuniteit

Symptomen van sommige ziekteverwekkers zijn zeer ernstig

(Kinder)pokken

Poliomyelitis

Kunstmatige immuniteit

Symptomen van sommige ziekteverwekkers zijn zeer ernstig

Symptomen kunnen voorkomen worden door vaccinaties

Kunstmatig een primaire immuunrespons opwekken met een verzwakte ziekteverwekker --> 

actieve immunisatie

In noodgevallen vaccinatie met antistoffen --> passieve immunisatie

Rijksvaccinatieprogramma

Maak §6.3

Opdracht 14 tm 23

§6.4

Transplantatie en bloedtransfusie

Wat is belangrijk als je een bloedtransfusie of orgaantransplantatie moet doen?

Transplantatie

Bij transplantatie is het belangrijk om naar de bloedgroepen van de donor en de ontvanger te kijken.

MHC-complex/HLB-systeem

Welke bloedgroepen zijn er?

Bloedgroepen

A, B, AB en 0

Belangrijk welk bloed je ontvangt bij transfusie

Verkeerde bloedgroep? --> immuunreactie

Rhesusfactor

Naast HLA-systeem ook rhesusfactor